مزایای فرابورس

مزایای ورود واحدهای صنعتی کوچک و متوسط در فرابورس و بورس کالا

برخورداری از معافیت مالیاتی، سهولت و سرعت پذیرش، معرفی شرکت به آحاد جامعه از مزایای فراهم شدن بستر پذیرش صنایع کوچک و متوسط در فرابورس و بورس کالا اعلام کرد.

به گزارش«پایگاه خبری بورس کالای ایران»، شرایط حضور واحدهای صنعتی کوچک و متوسط زنجان در فرابورس و بورس کالا فراهم شد.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی زنجان گفت: امکان تامین مالی ارزان قیمت از محل فروش سهام و جذب سرمایه گذاران جدید از مزایای عرضه سهام در فرابورس است.

حمیدنیا افزود: با توجه به شرایط سخت دریافت تسهیلات بانکی، فرابورس برای تامین نقدینگی و رونق این واحدها جایگزین مناسبی است.

وی گفت: مهمترین شرط ورود این واحدها به فرابورس داشتن شفافیت مالی و اطلاعاتی است .

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی زنجان در خصوص پذیرش واحدهای صنعتی در بورس کالا افزود: این واحدها می توانند برای تسریع در فروش محصولاتشان در بورس کالا حضور یابند .

حمیدنیا برخورداری از معافیت مالیاتی ، سهولت و سرعت پذیرش ، معرفی شرکت به آحاد جامعه از مزایای فراهم شدن بستر پذیرش صنایع کوچک و متوسط در فرابورس و بورس کالا اعلام کرد .

وی افزود: متقاضیان می توانند با مراجعه به مدیریت تامین منابع مالی و سرمایه گذاری صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی زنجان آمادگی خود را برای حضور در فرابورس و بورس کالا اعلام کنند .

انتظار می رود سهام بیش از ۵ واحد صنایع کوچک و متوسط زنجان در فرابورس و محصولات بیش از ۲۰ واحد صنعتی در بورس کالا عرضه شود .

در حال حاضر بیش از۹۰ درصد از بنگاههای استان زنجان جزو بنگاههای کوچک و متوسط است .

انجمن علمی حسابداری

ورود شركت‌ها به بازار سرمايه همواره نشان‌دهنده رشد شركت و معرفي آنها در مزایای فرابورس سطح كشور مي‌باشد. شركت‌هايي كه سهامشان در بازار‌هاي مالي مورد داد و ستد قرار مي‌گيرد از درجه اعتبار بالاتري برخوردار هستند.

بنابراين ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شركت‌ها محسوب مي‌شود. اما اين واقعيت كه دستيابي سريع و آسان به بازار اوراق بهادار براي تعداد عمده‌اي از شركت‌هاي سهامي فعال در كشور ميسر نبوده و اين شركت‌ها از مزاياي بازار سرمايه محروم بوده‌اند قبل از ايجاد فرابورس مشهود بوده است.
بنابراين فرابورس ايران با ساختار و جايگاه قانوني مشابه بورس ولي با شرايط پذيرش و معامله ساده تر ايجاد گرديد تا حوزه شمول بازار سرمايه كشور را گسترش دهد. مهم‌ترين وظيفه فرابورس ايران، ساماندهي و هدايت بخشي از بازار سرمايه مي‌باشد كه شرايط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته يا تمايل به ورود سريع‌تر به بازار را دارند، لذا رويه‌هاي پذيرش شركت‌ها و تنوع شرايط پذيرش به گونه ايست كه شركت‌ها با احراز حداقل شرايط و در سريع ترين زمان ممكن، امكان ورود به بازار را داشته و از كليه مزاياي شركت‌هاي پذيرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده كنند. نام اين بازار در ايران از معادل انگليسي آن over the counter گرفته شده است. به همين دليل به اين بازار اختصارا otc نيز گفته مي‌شود. قابل ذكر است كه سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعاليت‌هاي مالي و عملياتي شركت‌هاي بورس، فرابورس و بورس كالا نظارت كامل دارد.
تفاوت‌هاي فرابورس با بورس
شركت فرابورس ايران همچون دو بورس فعال كشور – بورس اوراق و بورس كالا- با مجوز شوراي عالي بورس ايجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با اين تفاوت كه ورود به بازارهاي فرابورس از شرايط و الزامات كمتري برخوردار بوده و شامل بازارهاي متنوعي مي‌باشد كه اين تفاوت‌ها را به اختصار در زير تشريح مي‌كنيم.
الف) تفاوت در بازار‌ها:
الف-1) براساس دستورالعمل پذيرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ايران، فرابورس داراي پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهاي نوين مالي و پايه) است. پذيرش شركت‌هاي سهامي عام در بازار اول و بازار دوم و پذيرش ساير اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهاي نوين مالي صورت مي‌پذيرد.
بازار سوم جهت عرضه يكجا و پذيره‌نويسي اوراق بهادار و بازار پايه جهت درج و نقل و انتقال سهام شركت‌هايي است كه بر اساس الزام مزایای فرابورس بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امكان پذيرش در يكي از بازارهاي بورس يا فرابورس را ندارند.
الف-2) شركت بورس تهران داراي 2 بازار به شرح زير مي‌باشد:
1- بازار اول
2- بازار دوم
ب) تفاوت در فرآيند پذيرش:
با توجه به تقسيم‌بندي‌هاي انجام شده فوق، مقايسه‌اي بين شرايط پذيرش سهام در بازارهاي بورس و فرابورس براي آشنايي بيشتر ارائه مي‌كنيم: (جدول بالا) بر اساس بند ب ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهاي مالي جديد سهام شناور آزاد بخشي از سهام شركت است كه دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام مي‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مديريت شركت مشاركت نمايند.
مزاياي پذيرش شركت‌ها در فرابورس
بر اساس مقررات، كليه مزاياي موجود براي شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس، براي اوراق بهادار و سهام شركت‌هاي پذيرفته شده در فرابورس نيز تعريف شده‌اند. اين موارد از جمله موارد زير مي‌باشند:
• تامين مالي آسان و ارزان
كاركرد اصلي بازارهاي اوراق بهادار، تجهيز، جمع‌آوري و هدايت پس‌اندازهاي كوچك مردم براي اجراي طرح‌هاي بزرگ اقتصادي است تا شركت‌ها با شرايطي آسان‌تر بتواند از مزاياي تامين منابع ارزان قيمت از طريق بازار سرمايه، استفاده كنند. علاوه بر فروش سهام و افزايش سرمايه، راهكارهايي از قبيل انتشاراوراق مشاركت، انتشارگواهي سپرده سرمايه‌گذاري عام و خاص و. براي شركت‌هاي پذيرفته شده در فرابورس پيش‌بيني شده است.
• افزايش نقد شوندگي سهام
تا پيش از فعاليت فرابورس فقط سهام شركت‌هايي كه در بورس اوراق بهادار تهران پذيرفته شده بود، امكان معامله در محيطي شفاف و رقابتي را داشتند و شركت‌هايي كه نمي‌‌توانستند شرايط پذيرش در بورس را احراز كنند از دسترسي به چنين امكاني محروم بودند. اما با ايجاد فرابورس، شركت‌ها با شرايط ساده تر مي‌توانند در اين نهاد پذيرش شوند و از مزيت‌هاي بازار منسجم و شفاف
بهره‌مند شوند.
• بهره‌مندي از معافيت مالياتي شركت‌هاي پذيرفته شده در فرابورس
بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهاي مالي جديد، شركت‌هاي پذيرش شده در فرابورس ايران مشمول مزاياي مالياتي قابل توجهي خواهند شد.به اين صورت كه بر اساس ماده 143 قانون ماليات‌هاي مستقيم، 5 درصد از ماليات بر درآمد شركت‌هايي كه سهام آنها براي معامله در بازار خارج از بورس داخلي (فرابورس) يا خارجي پذيرفته مي‌شود از سال پذيرش تا سالي كه از فهرست شركت‌هاي پذيرش شده در اين بورسها يا بازارها حذف نشده اند با تاييد سازمان بورس بخشوده مي‌شود. شركت‌هايي كه سهام آنها براي معامله در بازارهاي خارج از بورس داخلي يا خارجي پذيرفته شود در صورتي كه در پايان دوره مالي به تاييد سازمان بورس حداقل 20 درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل 2 برابر معافيت‌هاي فوق از بخشودگي مالياتي برخوردار مي‌شوند.
در ماده 143 مكرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شركت‌ها اعم از ايراني و خارجي در بورس‌ها يا بازارهاي خارج از بورس داراي مجوز، ماليات مقطوعي به ميزان نيم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از اين بابت وجه ديگري به عنوان ماليات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و ماليات بر ارزش افزوده خريد و فروش مطالبه نخواهد شد.
• نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سريع و كم‌هزينه
هم اكنون براي نقل و انتقال سهم شركت‌هاي خارج از بورس فرآيند اداري پيچيده‌ و وقت‌گيري وجود دارد و اجراي كليه مراحل مستلزم صرف وقت و تشريفات اداري پيچيده است اما با شروع فعاليت فرابورس و پذيرش شركت‌ها در اين بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام مي‌گيرد.
• شفافيت و اعتبار قيمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
با توجه به نظارت و شفافيت مكانيسم عرضه و تقاضا، قيمت سهام شركت‌ها در فرابورس مبين شرايط روشني براي وضعيت مالي شركت است و در همه معاملاتي كه شركت يا سهامداران آن انجام مي‌دهند، مي‌تواند مبناي عمل قرار گيرد.همچنين مي‌تواند مبناي وثيقه‌گذاري و اعتباردهي شركت‌ها باشد.
• اطلاع رساني هماهنگ و عادلانه به سرمايه‌گذاران بالفعل و بالقوه
پس از پذيرش سهام شركت‌ها در فرابورس، مكانيسم قانوني و مراجع رسمي براي اعلام اطلاعات شركت ايجاد مي‌شود و از نتايج ارائه اطلاعات، شفافيت بيشتر عملكرد مديران شركت‌ها خواهد بود. همچنين با ارائه گزارش‌هاي مالي دوره‌اي تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و ساير سرمايه گذاران به اطلاعات حسابرسي شده دسترسي پيدا مي‌كنند.
• بهره‌گيري از امكان وثيقه‌گذاري سهام و اخذ ساده تر تسهيلات بانكي
پس از پذيرش سهام شركت‌ها در فرابورس، امكان وثيقه‌گذاري سهام و اخذ تسهيلات بر روي سهام شركت‌‌هاي پذيرفته شده در اين بازار امكان پذير مي‌باشد. چون با پذيرش سهام شركت درفرابورس، يك مرجع رسمي بر انجام معاملات شركت نظارت دارد و قيمت سهام در شرايط عادلانه عرضه و تقاضا تعيين مي‌شود، لذا سيستم بانكي با شرايط ساده‌تري اقدام به وثيقه گرفتن سهام شركت مي‌كند. زيرا در صورت وثيقه شدن سهام، امكان انجام معامله روي آن وجود ندارد و ارزش‌گذاري سهام وثيقه شده از سوي يك مرجع رسمي به نام فرابورس صورت گرفته است.
• معرفي شركت و محصولات به طيف وسيعي از اقشار جامعه و افزايش اعتبار شركت
با توجه به اينكه فرابورس و بازار سرمايه مخاطبان گسترده‌اي دارد، ورود شركت به بازار سرمايه موجب آشنايي قشر وسيعي از مصرف كنندگان با خريداران كالا و خدمات شركت مي‌شود وبي شك مخاطبان شركت را افزايش خواهد داد.
• صدور اوراق مشاركت و گواهي سپرده در فرابورس پذيره‌نويسي وانتشار اوراق مشاركت و گواهي سپرده سرمايه‌گذاري عام و خاص و همينطور انجام معامله دست دوم اين اوراق انجام مي‌شود.
• پيش‌بيني فرآيند ساده خروج از فرابورس
در صورتي كه به هر دليل سهامداران عمده شركتي تصميم بگيرند، شركت خود را از فرابورس خارج كنند، در دستورالعمل پذيرش ساز و كاري به اين منظور در نظر گرفته شده است كه با گذراندن فرآيند مشخصي امكان خروج ازاين بازار وحتي تبديل شركت به شركت سهامي خاص به سادگي امكان پذير خواهد بود.

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

برای درک بهتر تفاوت میان بورس و فرابورس ابتدا بهتر است که این دو موضوع را بصورت جداگانه تعریف نماییم.

همه ما تا حدی با بورس آشنایی داریم بخصوص این روز‌ها که مردم به سرمایه گذاری در بورس و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند، اما با این وجود بسیاری از ما نمی‌دانیم که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

به گزارش «نبض بورس»؛ به نقل از جوان همه ما تا حدی با بورس آشنایی داریم بخصوص این روز‌ها که مردم به سرمایه گذاری در بورس و حمایت از اقتصاد کشور روی آورده اند، اما با این وجود بسیاری از ما نمی‌دانیم که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

در سال‌های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش‌های کسب سود سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار است. اما در کنار بازار بورس، بازار دیگری با شرایط متفاوت‌تر به نام فرابورس وجود دارد.

بطور خلاصه شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند در این بازار به معامله سهام می‌پردازند که از نظر عمل فرق چندانی ندارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد فرق بورس و فرابورس این مقاله رو مطالعه کنید.

فرق بین بورس و فرابورس در چیست؟

برای درک بهتر تفاوت میان بورس و فرابورس ابتدا بهتر است که این دو موضوع را بصورت جداگانه تعریف نماییم.

بورس چیست؟

در علم اقتصاد، بورس به بازاری گفته می‌شود که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود و در یک طبقه‌بندی کلی شامل بورس کالا و اوراق بهادار است.

فرابورس چیست؟

و، اما بازار فرابورس، داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس (OTC) به طور مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه نظارتی از جانب یک نهاد مشخص مانند بورس انجام می‌گیرد. فرابورس در مقابل داد و ستد بورسی است که در بازار‌های سازمان یافته رخ می‌دهد قرار دارد.

شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور، بورس اوراق و بورس کالا، با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، از مزایای فرابورس این است که ورود به بازار‌های فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازار‌های متنوعی می‌باشد.

7 تفاوت بین بورس و فرابورس

1. اولین تفاوت بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس گرد هم آیند.
2. از دیگر تفاوت‌های میان بورس و فرابورس این است که قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفین می‌باشد، ولی در بورس استاندارد‌ها و قوانین خاصی وجود دارد.
3. سومین تفاوت بورس و فرابورس در این است که در بازار‌های فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می‌گردد مزایایی از قبیل کاهش ریسک و شفافیت قیمت‌ها وجود ندارد.
4. تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات 24 ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده‌ای محسوب شده.
5. پنجمین فرق میان بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزار‌های نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است.
6. یکی از تفاوت‌های بازار بورس در مقابل بازار فرابورس، شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک آن می‌باشد، اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد؛
7. آخرین تفاوت بین بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.
   در واقع ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آن‌ها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی مزایای فرابورس که سهامشان در بازار‌های مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند؛ بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.

در نتیجه فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده‌تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.

مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.

فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

مزایای فرابورس

شرکت های دانش بنیان با ورود به بورس، مشمول مزایایی می شوند که دامنه آن از افزایش سرمایه تا معرفی آن برند به جامعه گسترش می یابد.

به گزارش وب سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ، اگر چه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ، 50 درصد از هزینه ‌های ابتدایی پذیرش شرکت‌ های دانش ‌بنیان که وارد بازار شرکت ‌های کوچک و متوسط فرابورس شوند را پرداخت می‌ کند اما ورود این شرکت ها به بورس، مزایای بسیار دیگری هم برای آنان به همراه دارد.

اخذ تسهیلات و افزایش سرمایه

یکی از آن مزایا این است که سهامداران عمده و سایر سهامداران شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، می توانند از طریق توثیق سهام شرکت متبوع خود، نسبت به اخذ تسهیلات از شبکه بانکی کشور اقدام کنند.

همچنین شرکت ها می توانند برای تامین مالی پروژه های خود اقدام به انتشار اوراق مشارکت کنند.با این شیوه به سرمایه گذاران و خریداران اوراق، این تعهد را می دهند که با پرداخت سود ثابت علی الحساب دوره ای، اصل سرمایه آنها را در سررسید بازپرداخت کنند.

ضمن آن که امکان افزایش سرمایه شرکت های بورسی و فرابورسی از طریق یکی از چهار روش از محل سود انباشته، از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران، از محل تجدید ارزیابی دارایی ها و به روش صرف سهام، امکان پذیر است.

سریعترین راه ممکن برای افزایش سرمایه پس از مدت کمی از محل آورده نقدی، عرضه اولیه سهام شرکت در بازارهای بورس و فرابورس است و امکان تامین مالی شرکت ها از طریق بورس و فرابورس ساده تر است.

همچنین با توجه به رشد ارزش سهام شرکت های بورسی، سهامداران اولیه از طریق عرضه قسمت کوچکی از سهام خود توانسته اند وجوه سرمایه گذاری های اولیه خود را بازیافت کند.

مشوق ها و معافیت های مالیاتی

گرچه شرکت های دانش بنیان از معافیت مالیات بر درآمد ناشی از قراردادها و فعالیت های تحقیق و توسعه، تجاری سازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان در حوزه فناوری برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوطه برخوردار هستند، اما معادل ده درصد از مالیات بردرآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‌رسد و 10 درصد از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می شود، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت های پذیرفته شده در این بورس ها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می شود.

همچنین شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی یا بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان حداقل بیست درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل دوبرابر معافیت های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می شوند.

افزایش مخاطبان شرکت ها

حضور در بورس، به لحاظ تبلیغاتی نیز برای شرکت ها مفید است چون با توجه به انعکاس اخبار و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس در سایت های رسمی، رسانه ها و سایر پایگاه های اطلاع رسانی، نام و برند این شرکت ها به صورت روزانه منتشر شده و موجب معرفی شرکت به آحاد جامعه، سرمایه گذاران، مشتریان و سایر افراد ذینفعان می شود.

همچنین با توجه به انعکاس اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار و شرکت فرابورس ایران ، دسترسی عموم علاقه مندان به اطلاعات قابل اتکا و استاندارد شده، مخاطبان شرکت افزایش یافته و افراد حقیقی یا حقوقی بیشتری به سرمایه گذاری در شرکت ترغیب می‌شوند.

مرکز شرکت های دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در کنار تمام این حمایت ها، مشاوره های زیادی به این شرکت ها برای حضور در بازار بورس و فرابورس می دهد.

فرابورس چیست؟ (آشنایی با ساختار بازار فرابورس ایران)

اگر با کلمه بورس و بازار سرمایه آشنایی داشته باشید، حتماً نام فرابورس را در کنار این بازارها نیز شنیده‌اید. ابتدا با مفهوم کلی فرابورس در بازارهای جهانی آشنا خواهیم شد و بعد از آن فرابورس ایران را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

معرفی فرابورس:

به طور کلی به معاملاتی که خارج از بازار بورس انجام پذیرد فرابورس (Over The Counter) میگوییم. در واقع فرابورس یعنی معاملاتی که مستقیماً بین دو طرف معامله بدون هیچ‌گونه نظارتی از جانب سازمان بورس انجام می‌پذیرد. فرابورس نقطه مقابل معاملات بورسی است که در بازارهای سازمان یافته انجام می‌گیرد. تفاوت عمده فرابورس با بورس در پذیرش شرکت‌ها می‌باشد. به طور کلی هدف فرابورس ایران در پذیرش شرکت‌ها، ساماندهی و هدایت شرکت‌هایی است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار تهران را ندارند و یا تمایل به ورود هر چه سریع‌تر به بازار سرمایه را دارند. از جمله شرایط سهل‌تر نسبت به بورس تهران می‌توان به مواردی مانند پایین‌تر بودن میزان سهام شناور، امکان پذیرش شرکت‌ها با سرمایه حداقل یک ‌میلیارد ریال در بازار دوم و حتی پذیرش شرکت‌های زیان ده در صورت داشتن برنامه مدون برای جبران زیان اشاره کرد.

تاریخچه فرابورس در ایران:

فرابورس در ایران تحت عنوان شرکت فرابورس ایران در سال 1387 تاسیس شد و فعالیت رسمی این شرکت در سال 1388 آغاز گردید. طبق تعریف اساسنامه این شرکت ” بازار خارج از بورس، بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیر الکترونیک برای معاملات اوراق بهادار بر پایه مذاکره ” معرفی ‌شده است. برخلاف بازارهای جهانی خصوصاً آمریکا، صدور، تعلیق و لغو فعالیت‌های بازارهای خارج از بورس که فرابورس نیز از همین دسته بازارها است، بر عهده شورای عالی بورس نهاده شده، همچنین تأسیس بازارهای خارج از بورس همانند تأسیس بورس‌ها و نهادهای مالی منوط به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان انجام می‌شود.

مهم‌ترین مأموریت فرابورس، ساماندهی و هدایت بنگاه‌های اقتصادی به منظور تأمین مالی از طریق بازار سرمایه می‌باشد، بنابراین شرایط و ضوابط پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه‌ای می‌باشد که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته تا بتوانند از تمامی مزایای شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بازار اوراق بهادار بهره‌مند شوند. فرابورس به عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه، ابزارهای تأمین مالی را برای شرکت‌ها و کارخانه‌ها فراهم آورده و بر اساس شرایط فعالیت هر بنگاه، گزینه‌های مناسبی را برای استفاده از مزایای این بازار پیشنهاد می‌کند.

ساختار بازار فرابورس ایران

بازار فرابورس شامل بازار اول، بازار دوم، بازار پایه، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) و بازار ابزارها و نهادهای مالی می‌شود. که به ‌اختصار به توضیح هرکدام از آن‌ها خواهیم پرداخت.

بازار اول و دوم:

طبق تعریف شرکت فرابورس ایران “در بازار اول، معاملات سهام شرکت‌های سهامی عامی که شرایط دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس را احراز کرده باشند، انجام می‌شود. پذیرش شرکت در بازارهای اول و دوم فرابورس منوط به تهیه امید نامه و ارسال مدارک و مستندات کافی به منظور شناخت از وضعیت شرکت می‌باشد. ” شرایط در بازار دوم مانند بازار اول می‌باشد، تنها تفاوت آن‌ها شرایط منعطف‌تر در بازار دوم نسبت به بازار اول می‌باشد. به ‌طور کلی در بازارهای اول، دوم و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط، پذیرش و داد و ستد سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌پذیرد. ضمن اینکه در این بازارها، دامنه نوسان تغییرات سهام شرکت‌ها و اوراق پذیرفته ‌شده ۵ درصد می‌باشد.

بازار پایه:

این بازار شامل سه تابلو با نام های تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز می‌باشد. طبق تعریف شرکت فرابورس ایران سه نوع شرکت در زیرمجموعه بازار پایه قرار می‌گیرند. ” 1) شرکت‌هایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی طبق ماده 99 برنامه پنجم توسعه بایستی در بازار پایه درج گردند. 2) شرکت‌هایی که نزد سازمان بورس ثبت ‌شده‌اند، اما شرایط پذیرش را ندارند. 3) شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می‌شوند، در بازار پایه درج می‌گردد. ” مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به ‌مراتب ساده‌تر از بازار اول و دوم است. دامنه نوسان در این بازار بر اساس هر تابلو متفاوت است، این دامنه نوسان در بازار پایه زرد 3% در بازار پایه نارنجی 2% و در بازار پایه قرمز 1% نسبت به قیمت پایانی روز قبل می‌باشد.

ساعت معاملات در بازار فرابورس نیز همانند بازار بورس 8:30 الی 12:30 روزهای شنبه تا چهارشنبه می‌باشد.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط:

این بازار سازوکاری شبیه دیگر بازارها و در حال حاضر تنها چهار شرکت در این بازار پذیره نویسی شده و مشغول فعالیت می‌باشند. تفاوت اصلی این بازار با بازارهای اول و دوم علاوه بر آسان‌تر بودن شرایط پذیرش در بازار SMEs، می‌توان به مواردی از قبیل محدودیت در سمت تقاضا برای خرید سهام این شرکت‌ها، نداشتن محدودیت حجمی و دامنه نوسان و متفاوت بودن شیوه معاملات اشاره کرد. ضمن اینکه خرید سهام در این بازار صرفاً توسط اشخاص حقوقی و سرمایه ‌گذاران نهادی امکان پذیر است.

بازار ابزارها و نهادهای مالی:

شامل عرضه صندوق‌های سرمایه‌گذاری از قبیل زمین و مسکن و صندوق‌های ETF، اوراق تسهیلات مسکن، اسناد خزانه اسلامی، اوراق تأمین مالی و… می‌باشد.

در زیرمجموعه بازارهای زیرمجموعه فرابورس بازاری به نام ابزار مشتقه وجود دارد که قراردادهای اختیار فروش و اختیار خرید معامله انجام می‌پذیرد.

سرمایه‌گذاری در بازار فرابورس شامل مزایایی می‌باشد. این مزایا شامل مواردی مانند امکان تأمین مالی آسان، افزایش سریع نقد شوندگی، برخورداری از معافیت‌های مالیاتی تا 10 درصد، معرفی شرکت به جامعه و افزایش اعتبار شرکت پذیرفته ‌شده، کشف بازاری قیمت سهام و امکان به ثبت رساندن سهام جهت اخذ تسهیلات می‌باشند. ارزیابی بهتر عملکرد مدیریت شرکت، دستیابی به معیاری برای مقایسه شرکت، ارتقای سیستم‌های اطلاعات حسابداری و کنترل داخلی، افزایش میزان نظارت و کنترل سهامدار عمده و نیز بهبود ساختار مالی و اقتصادی و سلامت شرکت در نتیجه رعایت الزامات بورس از جمله مزایای پذیرش در فرابورس ایران است.

نکاتی راجع به بازار فرابورس:

ناشرانی که حداقل 6 ماه از تاریخ عرضه اوراق بهادار آن‌ها در بازار اول یا دوم فرابورس ایران گذشته است، می‌توانند درخواست انتقال به بورس اوراق بهادار تهران را به این بورس ارائه کنند. انتقال اوراق بهادار مزبور به بورس اوراق بهادار تهران ، منوط به پذیرش این اوراق در بورس یاد شده با رعایت مقررات است.

شرکت‌هایی که در مرحله قبل از بهره برداری هستند می‌توانند در صورت دارا بودن شرایط پذیرش درخواست پذیرش خود را به فرابورس ایران ارائه دهند. مهم‌ترین نکته راجع به این نوع شرکت‌ها تعیین زمان بهره ‌برداری و ارائه برنامه از وضعیت سودآوری آتی شرکت است.