تعریف عقد نامعین

حامد امیری

عقد معین و نامعین چیست ؟

عقدی است که در قانون دارای عنوان معین بوده و قانونگذار شرایط خاص تحقیق آنرا بیان نموده همانند عقد بیع ،رهن و اجاره عقد معین از زمانهای قدیم بین مردم متداول بوده و احکام آن اصولا مشخص و دارای عنوان خاص می باشد و تحت همین عنوان در قوانین ذکر یا تعریف شده است .

قانون مدنی طی مواد 338 الی 395 شرایط خاص آن را تعیین نموده و یا عقد اجاره که قانونگذار علاوه بر قانون مدنی بموجب قوانین خاص و از جمله قانون مصوب 1376 شرایط خاص تحقق آنرا بیان نموده است .

عقود نامعین چیست؟

این عقد در قالب هیچیک از عقود معین و قانون ذکر نشده است و حسب توافق طرفین ،شرایط و احکام آن با رعایت مقررات موضوعه تعیین می شود و غالبا بعنوان قرارداد نامیده می شود

ولیکن حسب نیاز طرفین و بعضا ضمن بهره برداری از برخی از شرایط خاص عقود معین و یا از جمع بین آثار دو یا چند عقد معین بین طرفین منعقد و برقرار می گردد و ممکن است به مرور زمان و حسب نیاز جامعه قانونگذار برخی از این عقود شرایط خاصی تعیین کند که در اینصورت آنها نیز عنوان عقد معین را پیدا خواهند نمود .

مع الوصف تا زمانیکه قانون خاصی وضع نشده و مقررات آن از سوی مراجع قانون تبیین نشده باشد این عقود غیر معین می باشند همانند قرارداد های شرکت های مشارکت در ساخت که اساس این قرارداد ها توافق وارده ی اشخاص بوده و مبنا ی ماده ی 10 قانون مدنی منعقد می گردد .

قانون مذکور مقرر داشته : در قرارداد های خصوصی نسبت به کسانی که آنرا منعقد نموده اند ،در صورتیکه مخالف قانون نباشد ، نافذ است .

قرار داد شامل عقد معین و نامعین می شود؟

قرارداد ها هم شامل عقود معین و هم شامل عقود نامعین می باشد یعنی می توان گفت قراردا بیع با قرارداد اجاره و یا قرارداد مشارکت در ساخت .

ارکان قرارداد و یا عقد چیست ؟

دریافت خدمات حقوقی به صورت شبانه روزی

مشاوره تلفنی

مشاوره آنلاین

محاسبات

پرسش و پاسخ های مرتبط

سلام و روز بخیر من به مدت ۴ سال در محل کار خودم وظیفه ای جداگانه رو انجام می‌دادم و طی این ۴ سال بطور کامل حقوق دریافت کردم اما برای این وظیفه اضافه حقوقی طی ۴ سال به بنده پرداخت نشده و الان که قصد ترک کار دارم برای ۴ سال گذشته طلب مزد کردم و کارفرما امتناع می‌کند از پرداخت حق الزحمه کار اضافه بنده آیا می‌تونم با طرح شکایت این مزد رو دریافت کنم؟

چهارشنبه ، 25 اسفند 1400

با سلام،کتاربر گرامی بله شما می توانید از طریق اداره کار یا ادله اثباتی این مورد را ثابت و درخواست حق الزحمه اضافه کار خود شوید.

سلام من استخدام پیمانی آموزش و پرورش قبول شدم و تمام مراحل استخدامی وحتی گزینش من انجام شده والبته تعهدمحضری روتحویل ندادم و از طرفی وزارت علوم هم قبول شدم والبته گزینش هم انجام شده ، اینم گزینش قبول شدم اما بخاطر شرایط شخصی خودم که برام پیش آمد نمیتونم این دوتا را برم آیا مشکل حقوقی پیش میاد آیا اگر خودم انصراف را ننویسم اخراج برای من میزنن وممنوع خدمات دولتی میشم ضمنا من در آموزش و پرورش سه پودمان قبول شدم و گواهی صلاحیت معلمی گرفتم طوری که از مهر ۱۴۰۰باید میرفتم سر پست معلمیم / سوال دومم برای دوستم هستش کسی که با سهمیه رزمنده استخدامی قبول شده و بعدنره آیا دوباره اگر استخدامی آمد میتونه با همونسهمیه فرزند رزمنده شرکت کنه یا محدودیت داره؟

چهارشنبه ، 25 اسفند 1400

با سلام در آموزش و پرورش تعهدی ندادید پس مشکلی حقوقی پیش نمی آید دز وزارت علوم هم بهتر است انصراف دهید تا مشکلی پیش نیاید.در مورد دوستان هم بستگی دارد تعهد داده یا خیر و اگر نیاز به انصراف دادرد انصرافش را انجام دهد در هر حال پروسه اداری طی شود و در هر دو مورد از وزارت مربوطه سوال شود چون سوال بیشتر اداری است بهتر است.

سلام وقت بخیر ببخشید سرمایه ای به عنوان تجارت توسط شخصی به شخص دیگری داده شده باشد و ماهانه مبلغی به حساب شخص مقابل به عنوان کارکرد به حسابش واریز شده باشد البته مقدار واریز پول در ماه ثابت نبوده؛حال شخصی که پول را به عنوان تجارت از شخص دیگری دریافت نموده درخواست مطالبات وجه نموده و ادعا میکند که شخص مقابل بابت واریزی ها به او بدهکار است آیا شخص میتواند اثبات بر طلبکار نمودن کند؟فقط با یک پرینت واریزی

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

سلام وقت بخیر سوال تون دقیقا واضح نبود اما اگر بین طرفین توافق قبلی تحت تعریف عقد نامعین عنوان پرداخت وجهی به طرف مقابل برای تجارت بوده باشه و مبالغی ماهیانه به شخص صاحب سرمایه( البته نباید به صورت مبلغ ثابت بوده باشه ) پرداخت شده قرارداد مضاربه است و در مضاربه طرفین باید در سود و ضرر کار شریک باشند اگر این توافق ثابت نشه طرفی که پول پرداخت کرده اصل بر این که به طرف مقابلش بدهکار بوده یا برای انجام کاری بوده و شخصی که منکر این است باید اثبات کند که اگر ثابت بشه تحت عنوان ایفا ناروا میتونه مبلغی که پرداخت کرده رو مسترد کنه.

سلام و عرض ادب. من کمک خلبان یکی از شرکت های هواپیمایی هستم،که مدتی تحت اموزش شرکت بودم و زمانی که اموزش من مطابق با مجوز کتبی امادگی اتمام اموزش توسط مسئول مستقیم صادر گردید، مسئول عملیات شرکت بخاطر نیاز شخصی خودش برای ارتقا شغلی خودش اموزش من تمام نمیکند تا نیاز خودش را تکمیل کند و این امر موجب اعتراض من میگردد و ایشان پس از تکمیل نیاز های خودش با تحت فشار گذاشتن یکی از معلم ها ( به استناد فایل صوتی و اقرار معلم) گزارشی برای من می نویسند و ان گزارش را به مدیر عامل ارجاع میدهند تا دستور اخراج من را بگیرند،. مدیر عامل و معلمی که این گزارش را برای من نوشته اختلافات شخصی زیادی با هم داشته اند ( با استناد به فایل های صوتی مکالمات تلفنی و اقرار هر دو انها) بنده را قربانی اختلافاتشان میکنند به نحوی که مدیرعامل برای زیرسوال بردن عملکرد معلم از ین موضوع سو استفاده های زیادی میکند و گزارشاتی خلاف واقع به مالک شرکت ارائه میدهد که حمایت ایشان را هم دریافت کند، لذا مسئول عملیات شرکت که تمامی این مشکلات را بخاطر اعتراضی که من بهشان کرده بودم بوجود اورد بود با تبانی معلم های دیگه برای حفظ ابرو اعتبار خودشان نزد مالک شرکت به صورت شفاهی و پیامی گزارشاتی دروغین و خلاف واقع علیه من به مالک شرکت میدهند و من را مقصر اصلی اعلام میکنند، که این اقدامات باعث شده من کارم را از دست بدهم . حالا من میخواهم علیه مسیول عملیات و معلم و مدیر عامل شکایت کیفری داشته باشم و درخواست مواجه حضوری کنم اما نمیدادنم تحت چه عنوانی باید شکواییه بنویسم ممنون میشم اگر راهنمایی کنید

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

با تعریف عقد نامعین سلام شما شکایت خود را تحت عنوان گزارش خلاف واقع بنویسید و موارد استنادی خود را هم ذکر کنید علاوه بر فایل صوتی از شهادت شهود و یا مستندات کتبی مثل پیامک و. هم به عنوان ادله اثباتی نام ببرید بهتر است چرا که صوت اماره است نه دلیل موفق باشید‌

من به یکی مضاربه دادم ضامن شدم چک و سفته دادم حکم چیست زندان دارم یا نه منم از طرف چک و سفته دارم

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

با سلام هرچند سوال کاربر بسیار مبهم است و نیاز به توضیح دارد لکن اگر ضامن شده اید می‌بایست مبلغ فوق را مردان نمایید در غیر این‌صورت ضمانت اجرا هایی چون توقیف اموال و حساب های بانکی و نهایتا دستور جلب شما وجود دارد مگر اینکه مبلغ بدهی خویش را اعسار و تقسیط نمایید .

درود بر شما.‌مستاجر بیروت نمیره و خودم خانه را احتیاج دارم چون جا ندارم.ادیت میکنه و نمیخواهد بسروت برو و بهانه‌در میاره. چکار میشه کرد؟ سپاس

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

با سلام،کاربر گرامی در این صورت از طریق دفتر خدمات قضایی با ارائه دلائل مثبته نیاز شخصی به عین مستاجره دادخواست تخلیه فوری دهید.

سلام وقتتون بخیر من یک ماشین خریدم که کیلومترش ۸۳۲۰۰بوده و زمانیکه رفتم نمایندکی برای تعویض روغن گیربکس متوجه شدم کیلومتر واقعی این ماشین در سیستم ثبت شده ۱۳۴۵۰۰ بوده ،لطفا راهنمایی بفرمایید که چگونه میتوانم شکایت کنم و اصل و ضرر پولمو بگیرم. ممنون

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

با سلام،کاربر گرامی شما بر حسب مبایعه نامه و اختیارات مذکور در آن در ارتباط با خیار عیب و یا غبن ،با تامین دلیل می توانید دادخواست مطالبه خسارت دهید تا با ارجاع به کارشناس میزان ضرر و زیان شما را تعیین نمایید

طرف مقابل قرارداد اظهارنامه ای برای داورفرستاده داور از اعلام و ابلاغ مفاداظهارنامه خودداری می‌کند چاره چیست؟

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

با سلام،در این صورت فرد می تواند بر اساس ماده ۴۶۰ و ۴۵۹ آیین دادرسی مدنی می تواند از دادگاه درخواست تعیین داور نماید.

سلام خسته نباشید پدر و مادر فوت شدن و ما 4برادر و 6 خواهر منزل به قیمت 2میلیارد است چقدر به پسر میرسه و به دختر متشکرم

سه شنبه ، 24 اسفند 1400

با سلام در فرض سوال سهم پسران دو برابر دختران میباشد یعنی هر پسر تقریبا ۲۸۵ میلیون و سهم هر دختر ۱۴۲ میلیون است

من مستاجر ی واحد تجاری هستم که موجر مالک اصلی نیست بلکه طی قراردادی تا چند سال اجازه قرارداد مکان را دارد در سال گذشته بین موجر ومالک اصلی اختلاف صورت می‌گیرد وکار به دادگاه می‌رسد ولی هنوز رای قطعی صادر نشده ولی مطابق صورتجلسه مالک اجازه تمدید قرارداد را دارد. موجر برای تمامی مستاجرین اظهارنامه ارسال کرد که یا باید با من تمدید کنید یا تخلیه. من اقدام به تخلیه کردم ولی چون موجر اجازه ورود به محوطه را ازطرف مالک نداشت من گزارش 110 تهیه کردم مبنی بر تخلیه وبعدبا موجر تسویه کردم موجر علیرغم مخالفت من بندی به صورتجلسه تسویه اضافه کرد که درصورت هر تخلفی از این تاریخ به بعد مبلغ 600000ت باید به موجر پرداخت شود وحق هرگونه شکایت هم ندارد وگفت تا امضا نکنی تسویه وچک تخلیه را نمیدم. من امضا کردم سوال اینجاست اگر من محل قبلی را از مالک اصلی مجدد اجاره کنم خلاف کردم واین آقا می‌توانند طبق بند اضافه شده مبلغی را دریافت کنن؟

دوشنبه ، 23 اسفند 1400

با سلام،بستگی به قرار داد اجاره شما با موجر دارد که در آن چه اختیاراتی برای وی متصور شده و اینکه بندی در صورتجلسه تسویه قراردهد و شما امضاء‌کنید به صورت خیلی کلی بیان شده اما در هر صورت ملاک‌قرارداد است و این بند اگر در قرارداد نیست نافی انعقاد قرارداد با مالک اصلی نمی باشد.

عقد معین و عقد نامعین چه هستند و تفاوتشان در چیست؟

عقد معین و عقد نامعین از جمله دسته بندی هایی است که برای قراردادها در نظر گرفته اند. در این مقاله به معرفی آن ها و تفاوت هایشان می پردازیم.

شکی نیست که بخش اعظمی از عالم حقوق به عقود و قراردادها اختصاص دارد. تفاوتی ندارد که چگونه و به چه سبکی زندگی می کنید، قطعا در زندگی خود با عقود و قرار دادها سر و کار خواهید داشت. دسته بندی های متعددی برای عقود در نظر گرفته شده است که یکی از مهم ترین موارد آن ها گروه بندی عقود به عقد معین و عقد نامعین است.

در ماده ۱۰ قانون مدنی آمده است که:

ماده ۱۰ قانون مدنی

قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است.

در واقع قانون گذار در این ماده قراردادهای خصوصی را به شرطی که مخالف صریح قانون نباشند، معتبر دانسته است. در ادامه با پیگرد همراه باشید تا بیشتر در مورد این دو نوع عقد و تفاوتشان توضیح دهیم.

تعریف عقد معین

احتمالا نام عقودی مانند بیع، اجاره، وکالت، عاریه، هبه و… را بارها شنیده اید. این نام ها در قانون تعریف مشخصی دارند و برای هریک از آن ها تعریف و شرایط مخصوصی در قانون وجود دارد. به عنوان مثال خیارات فسخ معامله (مانند خیار تدلیس) به عقود معین تعلق دارند. به این گونه عقود، عقد معین گفته می شود. شاید بهتر باشد بگوییم که این گونه عقود در قانون نام معینی دارند و باید بر طبق توضیحاتی در قانون برای آن ها تعریف شده است تنظیم شوند.

تعریف عقد نامعین

بر اساس ماده قانونی فوق، هر نوع قراردادی که از عقود معین نباشد و مخالف صریح قانون نباشد، معتبر است و به آن ها عقد نامعین گفته می شود. قانونگذار برای اینگونه عقود تعریف و شرایط خاصی را در نظر نگرفته است و صرفا به اینکه مخالفتی با قانون نداشته باشند، بسنده کرده است. البته لازم به ذکر است که هم عقد معین و هم عقد نامعین باید دارای شرایط عمومی قراردادها باشند. اما شرایط اختصاصی مخصوص به عقود معین است.

تشخیص عقد معین و نامعین

اینکه قراردادی منعقد شود و طرفین نام یکی از عقود (مانند بیع و…) را بر آن بگذارند، تضمین کننده این نیست که آن قرارداد از نوع معین طلقی شود. تشخیص اینکه عقدی معین است یا نامعین، کاملا بر عهده قاضی است. قاضی با توجه به مفاد قرارداد و شرایطی که تنظیم شده است مشخص کننده نوع قرارداد خواهد بود.

تفاوت عقد معین و عقد نامعین

دو تفاوت عمده در میان این دو دسته از عقود وجود دارد که عبارتند از:

• اگر در قرارداد به موضوعی اشاره نشده باشد: اگر در مفاد قرارداد معینی به موضوعی اشاره نشده باشد و در واقع در مورد آن سکوت شده باشد، با رعایت یک سری شرایط تکلیف آن موارد را مشخص کرد. اما در عقود نامعین چنین امکانی وجود نداشته و قاضی با توجه به همان قرارداد به قضیه رسیدگی می کند. به عنوان مثال اگر در عقد بیع، زمان تحویل مبیع مشخص نشده باشد، می توان با مراجعه به دادگاه نسبت به تعیین و تکلیف آن اقدام کرد، زیرا عقد بیع از عقود معین است.
• داشتن مقررات و شرایط مشخص: برای آنکه یک عقد نامعین صحت داشته باشد، کافیست شرایط عمومی قراردادها را رعایت کرده باشد، اما در صورتی که یک عقد معین علاوه بر شرایط عمومی قراردادها، شرایط مخصوص به آن عقد را نداشته باشد، یا اعتبار ندارد و یا از عقود معین خارج می شود و به عقود نامعین تبدیل می شود. زیرا تمام شرایط عقود معین باید رعایت شده باشند.

اگر در این زمینه تجربه ای دارید، می توانید در بخش نظرات آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.

چه عقودی معین و چه عقودی نامعین هستند؟

حامد امیری

بدون شک و تردید قسمت بزرگی از مسائل حقوقی به عقود و قراردادها اختصاص داده شده است. و به طور حتم همه ما با هر نوع زندگی و کسب و کاری با عقود و قراردادها سر و کار داشته ایم و چه بسا در مورد آن به سوالاتی برخورده ایم ولی دانش کافی برای پاسخ به ان نداشتیم.

عقود و قرارداد ها دارای دسته بندی های مختلف از حیث های گوناگون هستند اما از مهم ترین این دسته بندی ها، تقسیم بندی عقد به دو نوع عقود معین و نامعین است. که در این مقاله با بهره گیری از دانش حقوقی وکیل پایه یک قراردادها در اصفهان سعی داریم به توضیح هر یک بپردازیم.

فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)

عقد چیست؟

پیش از پرداختن به توضیح “عقود معین و نامعین” ، بهتر است با عقد و تعریف آن آشنایی پیدا کنیم. مطابق تعریفی که برای عقد در ماده ۱۸۳ قانون مدنی ارائه شده است، عقد به این معنا است که « یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد » اما این تعریف ارائه شده دارای اشکالاتی است و بهتر آن است که به این شکل تعریف شود :« توافق اراده دو طرف به منظور ایجاد کردن رابطه حقوقی.»

علت بكار بردن واژه طرف در این تعریف آن است كه امکان دارد توافق اراده بین دو یا چند شخص حقوقی یا یك یا چند شخص حقیقی با یك یا چند شخص حقوقی حاصل شده باشد، گذشته از آن رابطه حقوقی در این تعریف یعنی كه موضوع عقد ممکن است انجام دادن یک تعهد و یا انتقال دادن مالی باشد، مثل تعهد یك نجار برای ساختن یك میز یا انتقال مال مثل فروش آپارتمان.

باید گفت که هر فردی به سبب اراده آزادی که دارد، می تواند برای خود تعهد و برای دیگری حق ایجاد کند . در نتیجه هر عقد دو شرط اساسی دارد:

۱ – بر اثر توافق دو یا چند اراده حاصل می شود.
۲ – نتیجه و منظور از توافق، ایجاد نمودن تعهد است.

عقد دارای دسته بندی های زیادی است از جمله:

– عقد لازم و جایز
– عقد معلق و منجز
– عقد رضایی و عینی و تشریفاتی
– عقد عهدی و تملیکی
– عقد معوض و غیر معوض
– عقد خیاری و…

منظور از عقود معین چیست ؟

به عقدی عقد معین گفته می شود که قانون برای آن نام مشخصی درنظر گرفته باشد. زیرا این نوع از عقود در جامعه بیشتر کاربرد دارند، به همین جهت قانون گذار برای آن ها نام مشخصی گذاشته و قواعد و مقرراتی که به آنها مرتبط است را ذکر کرده است تا مانع از ایجاد اختلاف در آنها شود.

عقودی از قبیل عقد بیع، تعریف عقد نامعین عقد معاوضه، عقد اجاره، عقد قرض، عقد صلح ، عقد جعاله ، عقد هبه ، عقد عاریه و … همکی در دسته عقود معین قرار دارند و شرایط و ضوابطشان به نحو تفصیل در قانون قید شده است.

عقود نامعین چیست؟

وکیل قراردادها در اصفهان ذکر می کند علاوه بر عقود معین که دارای قوانین خاص در قانون هستند قراردادهایی در قانون وجود دارد که عنوان و مقررات خاصی در قانون ندارند، به این نوع از عقود، عقد نامعین گفته می شود.

اما از جهت شرایط صحت معامله که در مقاله ای با همین عنوان در مورد آن به طور مفصل صحبت کردیم، عقود نامعین تفاوتی با عقود معین نداشته و هر دو باید دارای این شرایط عمومی باشند تا صحیح به حساب آیند.

برای انعقاد چنین عقودی به دلیل آن که افراد آزادی اراده بیشتری دارند، لازم نیست جهت انعقاد عقد، در قانون نام خاصی را جستجو کنند و همین که قرارداد مزبور دارای شرایط عمومی باشد، صحیح است.

عقود معین و نامعین چه تفاوتی دارند؟

یکی از مهم ‌ترین و بارزترین تفاوت هایی که میان عقد معین و عقد نامعین وجود دارد به گفته حامد امیری وکیل حقوقی ، معین بودن شرایط صحت عقد معین در قانون است.

به بیان بهتر عقد نامعین فقط لازم است با شرایط اساسی و عمومی صحت معامله مطابقت داشته باشد و اگر دارای این شرایط باشد ، قرارداد درست است.

لیکن در عقد معین جدا از آن که باید شرایط عمومی و اساسی معامله وجود داشته باشد ، ضروری است که شرایط و مقرراتی که منحصر همان عقد است و در قانون بیان شده را هم دارا باشد. به طور مثال حق شفعه مقرره ای است که فقط در عقد بیع وجود دارد.

تفاوت دیگر این دو نوع عقد این است که چنانچه در عقد معین تکلیف موضوعی مشخص نشده باشد، مثلا در عقد بیع مکان تحویل کالای خریداری شده تعیین نشده باشد ، این امکان وجود دارد که به قانون مراجعه کرده و مواد آن را تفسیر کرد و با در نظر داشتن اراده دو طرف عقد ، تکلیف آن موضوع را مشخص کرد.

لیکن در عقد نامعین، به این خاطر که مطابق سلیقه دو طرف انعقاد می یابد و در قانون حکم خاصی ندارد ، چنانچه تکلیف موردی معین نشده باشد ، باید با عنایت به قرارداد و انگیزه طرفین، موضوع را بررسی کرد.

تشخیص عقد معین از عقد نامعین

ممکن است دو نفر با یکدیگر عقدی منعقد کنند اما به تصوری اشتباه نام دیگری بر روی آن بگذارند. و این احتمال وجود دارد که افراد در شناسایی عقد معین از عقد نامعین دچار اشتباه شوند.

اما دادرس یا قاضی موظف هستند که با عنایت به نوع تعهد و تکلیف بوجود آمده از قصد و نیت طرفین برای انعقاد عقد آگاهی یابند و نام صحیح عقد را مشخص کنند.
دلیل این که وظیفه قاضی تشخیص نوع عقد است این است که ممکن است افراد قراردادی ببندند و نام آن وکالت بگذارند مثلا فرد به طرف مقابل بگوید بعد از مرگم تو وکیلی که فلان کار را انجام دهی، در حالی که این قرارداد وصایت است و آثار آن با وکالت متفاوت است. در نتیجه تشخیص نام درست عقد اهمیت دارد و در صورت بروز اختلاف تشخیص آن بر عهده دادگاه است

چند نمونه از عقد معین

عقد بیع

عقد بیع همان خرید و فروش است. در عقد بیع به مورد معامله اصطلاحاً «مبیع» و به مبلغی که در مقابل آن دریافت می شود «ثمن» گفته می شود، به طور مثال در فروش اپارتمان به مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان، مبیع آپارتمان و ثمن ۵۰۰ میلیون تومان است.

در ماده ۳۳۸ قانون مدنی عقد بیع بدین صورت تعریف شده است:«بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم».
پس عقد بیع یک عقد تملیکی است به این معنا که باعث می شود مالکیت مبیع از فروشنده به خریدار و مالکیت ثمن از خریدار به فروشنده انتقال پیدا کند. به علاوه بیع در دسته عقود معوض است به عبارت دیگر به طرف معامله چیزی به صورت مجانی داده نمی شود چون اگر چنین باشد دیگر عقد بیع نخواهد بود.

عقد معاوضه

طبق ماده ۴۶۴ قانون مدنی «معاوضه عقدی است که به موجب آن، یکی از طرفین مالی تعریف عقد نامعین می دهد به عوض مال دیگر که از طرف دیگر اخذ می کند؛ بدون ملاحظه این‌ که یکی از عوضین، مبیع و دیگری ثمن باشد.»
در نتیجه از ماده فوق درمی یابیم که عقد معاوضه مثل بیع تملیکی و معوض است اما دیگر در آن مبیع و ثمن وجود ندارد.

عقد اجاره

همانطور که می دانید اجاره به عقدی گفته می شود که یک طرف، منافع عین مال خود را در برابر گرفتن مبلغی برای مدت معینی به تملیک طرف مقابل در می آورد. به دیگر بیان بدون آن که تغییری در مالکیت عین بوجود بیاید آن را در اختیار طرف مقابل که مستاجر نام دارد، می گذارد.

عقد قرض

ماده ۶۴۸ قانون مدنی در تعریف عقد قرض میگوید:« قرض عقدی است که به موجب آن احد طرفین, مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر تملیک می کند که طرف مزبور مثل آنرا از حیث مقدار و جنس و وصف رد نماید و در صورت تعذر رد مثل , قیمت یوم الرد را بدهد.»
پس به بیان ساده تر ﻋﻘﺪى اﺳﺖ ﻛﻪ یکی از طرفین، مقدار مشخصی از ﻣﺎل ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ می دهد با این شرط ﻛﻪ او مثل و یا قیمت آن را برگرداند. البته قیمت از روزی که قرض گیرنده تمایل به بازپرداخت قرض را دارد حساب می شود.

عقد صلح

صلح در معنای لغوی یعنی آشتی، دوستی، توافق و سازش، در اصطلاح حقوقی نیز در معنای تراضی، تسالم و توافق بر امری اعم از تملیک عین یا منفعت یا اسقاط دین یا حق بکار رفته است.
به موجب ماده ۷۵۲ قانون مدنی: «صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود.»
رفع تنازع موجود یعنی اختلافی بوجود ‌آمده و دعوایی اقامه شده ولی طرفین می توانند با صلح آن راپایان دهند. اولین وظیفه قاضی دادگاه در شروع به رسیدگی، دادن پیشنهاد صلح تعریف عقد نامعین به طرفین است.

عقد جعاله

«جعاله» در لغت یعنی مزدی است که در مقابل انجام دادن کاری قرار داده می ‌شود. کسی که انجام دادن کاری را می خواهد حاعل، مسی که آن کار را انجام می دهد عامل و به مزو آن جُعل گفته می شود.

ماده ۵۶۱ قانون مدنی در تعریف جعاله مقرر کرده: «التزام شخصی به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از این که طرف، معین باشد یا غیرمعین.»

در عقد جعاله ، شخص جاعل خود را ملزم می‌كند كه اکر آن کار معین از جانب عامل صورت گرفت، به او مزد یا جعل بدهد. مثلاً فردی حیوان خانگی خود را گم می کند، اعلام می ‌کند که هر كس حیوان گمشده او را پیدا کند، مبلغی مشخص دریافت خواهد کرد.

در صورت تمایل به دریافت مشاوره عقود مختلف با موسسه حقوقی حامد امیری می توانید از طریق مشاوره فوری یا اخذ نوبت از سامانه رزرو نوبت مشاوره آنلاین اقدام نمایید .

این مقاله را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

این مطلب توسط حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری نگاشته شده است. برای مشاوره حقوقی با ایشان دکمه زیر را کلیک کنید.

عقد معین و عقد نامعین و تفاوت آنها

بر اساس تعریف عقد معین و عقد نامعین، در قانون مدنی؛ عقد معین، نظیر بیع و اجاره، عقدی بوده که بر خلاف عقود نامعین، نامی مشخص، همچنین، تشریفات انعقاد مخصوص به خود را داشته و برای صحت انعقاد، باید، علاوه بر رعایت قواعد عمومی صحت معاملات، قواعد مخصوص به خود را نیز رعایت کنند که این امر، از جمله تفاوت عقد معین و عقد نامعین می باشد.

برای مشاوره عقد معین و نامعین و تفاوت آنها

برای مشاوره عقد معین و نامعین و تفاوت آنها

عناوین اصلی این مقاله

عقد یا قرارداد، از جمله مهم ترین نهادهای حقوقی مورد پیش بینی قانون گذار، در قانون مدنی بوده که با توجه به اهمیت آن، بخش زیادی از مواد این قانون را به خود اختصاص داده است. عقد، بر اساس قانون مدنی یعنی، یک نفر یا چندین نفر، با یک نفر یا چندین نفر دیگر، بر انجام دادن یک موضوع توافق کرده و به موجب این توافق، نسبت به یکدیگر، متعهد شوند.

قانون گذار، عقود را به انواع مختلفی نظیر عقد جایز، عقد لازم، عقد مشروط، عقد معلق، عقد تشریفاتی و غیر تشریفاتی تقسیم بندی کرده است. یکی از مهم ترین تقسیم بندی عقود، تقسیم آن، به عقد معین و عقد نا معین می باشد که با یکدیگر متفاوت بوده و هرکدام، قواعد و تشریفات مخصوص به خود را جهت صحت انعقاد دارند و بدون رعایت قواعد مخصوص آن ها، عقد منعقد شده، صحیح نخواهد بود.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که تعریف عقد معین و عقد نامعین چیست و چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؛ سپس، نحوه تشخیص این عقود از یکدیگر را توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

عقد معین چیست ؟

قبل از تعریف عقد معین و عقد نامعین، ذکر تفاوت آن ها و نحوه تشخیص شان از یکدیگر، بهتر است با مراجعه به قانون مدنی، بگوییم که مفهوم عقد و قرارداد، در این قانون، چه می باشد. سپس، توضیح دهیم که تعریف عقد معین و عقد نامعین چیست، نحوه تشخیص شان از هم، چگونه بوده و چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند.

ماده 183 قانون مدنی، در تعریف عقد، مقرر می دارد: "عقد، عبارت است از اینکه یک یا چند نفر، در مقابل یک یا چند نفر دیگر، تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن ها باشد." بر اساس این ماده، عقد یا قرارداد، تعهدی بوده که یک یا چند نفر، به یک یا چند نفر دیگر، برای انجام امری می دهند و این تعهد، مورد قبول و رضایت تمام آن ها است.

همانطور که در مقدمه گفتیم، قانون مدنی، عقود را از جهات مختلف، تقسیم بندی کرده است و یکی از مهم ترین این تقسیم بندی ها، تقسیم عقد، به عقد معین و عقد نامعین می باشد. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم، بگوییم که تعریف عقد معین چیست و انواع آن، بر اساس قانون مدنی، کدامند.

عقد معین، عقدی است که به علت پر کاربرد بودن و رواج زیاد انواع آن میان افراد جامعه، در قانون، دارای عنوان و نامی مشخص است و قواعد و تشریفات اختصاصی خود را دارد. از عقود معین، می توان به عقد بیع، عقد اجاره، عقد رهن، عقد وکالت، عقد کفالت و عقد هبه اشاره کرد که قواعد انعقاد مخصوص به هریک، در قانون مدنی، به طور جداگانه پیش بینی شده و طرفین، باید، علاوه بر رعایت قواعد عمومی صحت معاملات، این قواعد را نیز حین انعقاد، رعایت کنند.

عقد نامعین چیست ؟

در قسمت قبل، درباره عقد معین توضیح داده و گفتیم که تعریف عقد معین چیست. همچنین، اشاره کردیم که عقد هبه، عقد اجاره، عقد رهن، عقد وکالت و عقد کفالت، از جمله انواع عقد معین هستند. در این قسمت، قصد داریم، درباره تعریف عقد نامعین صحبت کنیم و پس از تکمیل تعریف عقد معین و عقد نامعین، تفاوت میان این دو عقد و نحوه تشخیص آن ها از یکدیگر را توضیح دهیم. برای تعریف عقد نامعین، بهتر است به ماده 10 قانون مدنی، مراجعه کرد:

ماده 10 قانون مدنی، مقرر می دارد : " قراردادهای خصوصی، نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است ." این ماده، به این معنی بوده که اشخاص، در معاملات میان خودشان با دیگری، ملزم به بستن قرارداد، به شکلی که در قانون ذکر شده، نیستند و می توانند، قراردادهای خصوصی خود را به هر شکل و صورتی، منعقد کنند.

اما به طور کلی، این عقود، باید، تابع قواعد و مقررات کلی قراردادها بوده و هم چنین، نباید، مخالف قانون و شرع باشند. از این رو قانون گذار، شرایط عمومی صحت معاملات را که عبارت از قصد و رضای طرفین و اهلیت آن ها، مشخص بودن موضوع معامله و مشروع بودن جهت آن می باشد، را پیش بینی کرده است.

بر اساس این ماده و با در نظر گرفتن تعریف عقد معین، در تعریف عقد نامعین می توان گفت، قراردادهایی که در قانون، عنوان و شکل به خصوصی ندارند، به عبارتی، کلیه قراردادهای خصوصی میان افراد، در صورتی که شرایط صحت عمومی قراردادها، در آن ها رعایت گردد و مخالف شرع و قوانین آمره نباشند، عقد نامعین هستند. وجود این قراردادها، از این رو است که افراد، دارای آزادی اراده بوده و لزومی ندارد برای انعقاد هر عقد، به دنبال عنوان خاصی در قانون باشند.

حتما بخوانید: شرایط صحت معامله

تفاوت عقد معین و عقد نامعین

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که تعریف عقد معین و عقد نامعین که از انواع عقد، در قانون مدنی می باشند، چیست. همچنین، گفتیم که عقد معین، شامل عقد وقف، عقد بیع، عقد اجاره و مواردی از این دست بوده که بر خلاف عقد نامعین، در انعقاد آن ها، علاوه بر رعایت شرایط عمومی صحت معاملات، باید، شرایط اختصاصی انعقاد آن ها که در قانون، پیش بینی شده نیز رعایت گردد. پس از تعریف عقد معین و عقد نامعین، در این قسمت، قصد داریم، درباره تفاوت عقد معین و عقد نامعین، صحبت کنیم که این تفاوت ها عبارتند از:

اولین تفاوت عقد معین و عقد نامعین، بر اساس تعریف عقد معین و عقد نامعین، در این است که برای انعقاد عقد نامعین، رعایت شرایط عمومی صحت قراردادها، کفایت می کند؛ اما در انعقاد عقد معین، علاوه بر رعایت این تشریفات، باید، قواعد مخصوص به آن ها نیز رعایت گردد.

دومین تفاوت عقد معین و عقد نامعین، در این است که در صورت سکوت قرارداد و عدم تعیین تکلیف راجع به برخی جهات موضوع قرارداد، در عقد نامعین، باید، به طرفین قراداد رجوع کرد و اراده آن ها را جویا شد، اما، در عقد معین، ابتدا باید، به متن قانون، رجوع کرد و دید که حکم قانون، در این خصوص چیست. مثلا، در عقد بیع که یک عقد معین بوده، در صورت عدم تعیین تکلیف در خصوص زمان تحویل کالا، حکم آن را باید در قانون مدنی جویا شد، چراکه در خصوص این موضوع، تعیین تکلیف نموده است.

پس از تعریف عقد معین و عقد نامعین و ذکر تفاوت میان این دو، در ادامه مقاله، قصد داریم، درباره نحوه تشخیص این دو عقد، از یکدیگر صحبت کرده و بگوییم که نحوه تشخیص عقد معین از عقد نامعین، بر اساس قواعد قانون مدنی، چیست.

نحوه تشخیص عقد معین از عقد نامعین

در قسمت های قبل، گفتیم که تعریف عقد معین و عقد نامعین چیست و تفاوت آن ها در چه زمینه هایی می باشد. پس از تعریف عقد معین و عقد نامعین و ذکر تفاوت آن ها، در این قسمت، قصد داریم، درباره نحوه تشخیص عقد معین از عقد نامعین، بر اساس قواعد قانون مدنی، صحبت کنیم.

گاهی ما، عقدی را منعقد می کنیم و با توجه به تصور خود از منابع قانونی و عرف جامعه، نامی برای آن، انتخاب می نماییم. این نام، لزوما، درست نخواهد بود و بدین ترتیب، ممکن است در تشخیص عقد معین از عقد نامعین اشتباه کنیم و علی رغم جست و جو در قانون، نتوانیم معین یا نامعین بودن عقد منعقد شده را متوجه شویم.

در این مواقع و در صورت بروز اختلاف، در خصوص تشخیص و تعیین معین یا نامعین بودن عقد، این وظیفه قاضی دادگاه بوده که با توجه به نوع تعهد و تکلیف ایجاد شده و قصد و نیت طرفین برای انعقاد عقد و با توجه به شرایطی که در قانون، برای هر عقد ذکر شده، عنوان عقد را مشخص نماید.

برای مطالعه بیشتر درباره عقد معین و عقد نامعین و تفاوت آنها در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عقد معین و عقد نامعین و تفاوت آنها پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- تعریف عقد معین چیست؟

تعریف عقد معین عبارت است از عقدی که در قانون نامی مشخص و قواعد انعقاد مخصوص به خود را دارد و باید علاوه بر قواعد اصلی صحت معاملات قواعد مخصوص آن نیز حین انعقاد رعایت شود که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.

2- تعریف عقد نامعین چیست؟

تعریف عقد نامعین عبارت است از عقدی که در قانون نامی مشخص نداشته و صرف رعایت قواعد اصلی صحت معاملات برای صحت انعقاد آن کافی می باشد که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.

3- تفاوت عقد معین و عقد نامعین چیست؟

تفاوت عقد معین و عقد نامعین در این است که عقد نامعین صرفا تابع قواعد اصلی صحت معاملات بوده حال آنکه عقد معین علاوه بر این قواعد تابع قواعد و تشریفات مخصوص به خود نیز هست که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.

عقد معین و عقد نامعین و تفاوت آنها

این ماده به این معنی است که اشخاص در معاملاتشان ملزم به بستن قرارداد به شکلی که در قانون ذکر شده نیستند و می توانند قراردادهای خصوصی خود را به هر شکل و صورتی منعقد کنند اما این عقود باید تابع قواعد و مقررات کلی تعریف عقد نامعین قراردادها باشد، هم چنین این عقود نباید مخالف قانون و شرع باشند.

از این رو قانون گذار عقود را در دسته معین و نامعین جای داده است تا آن دسته از قراردادهایی که عنوان مشخص دارند را به طور جداگانه توضیح دهد.

ما در این مقاله به بیان مفهوم عقد معین و عقد نامعین و تفاوت عقد معین و عقد نامعین می پردازیم.

عقد معین، عقدی است که در قانون برای آن عنوان مشخصی درنظر گرفته شده است.

علت هم این است که این دسته از عقود در جامعه بسیار استفاده می شوند و پر کاربرد هستند، از این رو قاونگذار با در نظرگرفتن عنوان مشخصی برای آنها در قانون و بیان قواعد و مقررات مربوط به آنها از بی نظمی در این عقود می کاهد.

از عقود معین می توان عقد بیع، عقد اجاره، عقد رهن، عقد وکالت، عقد کفالت، عقد هبه، عقد عاریه و … همه اینه قراردادهایی هستند که شرایط آنها در قانون مشخص شده است، بنابراین در دسته عقد معین قرار می گیرند.

قراردادهایی که در قانون عنوان و شکل به خصوصی ندارند، عقد نامعین هستند.

همه قراردادها تابع یک سری شرایط عمومی هستند؛ عقود نامعین یا غیر معین هم تابع این شرایط عمومی هستند و باید تمام آنها را داشته باشند تا قراداد صحیحی تلقی شوند.

وجود این قراردادها از این رو است که افراد دارای آزادی اراده هستند و لزومی ندارد برای انعقاد عقد، به دنبال عنوان خاصی در قانون باشند بلکه صرف اینکه قراردادشان شرایط عمومی را داشته باشد می توانند آن را منعقد کنند.

تفاوت عقد معین و عقد نامعین

• تعیین مقررات عقد در قانون:

مهمترین تفاوت عقد معین و عقد نامعین این است که عقد نامعین تنها تابع شرایط اساسی و عمومی صحت معامله است و در صورتی که این شرایط را داشته باشد، قرارداد درست خواهد بود، اما برای عقد معین علاوه بر شرایط عمومی حاکم بر همه قراردادها، در قانون شرایط و مقررات ویژه و منحصر به فردی در نظر گرفته شده است.

مثلا در قانون حق شفعه تنها برای عقد بیع (خرید و فروش) تعریف شده است و از مواردی است که مخصوص عقد بیع است.

• سکوت قرارداد درباره موضوعی:

اگر در عقد معین درباره موضوعی تعیین تکلیف نشده باشد ، مثلا در عقد خرید و فروش زمان تحویل دادن کالای خریداری شده (مَبیع) مشخص نشده باشد، می توان با مراجعه به قانون و تفسیر مواد آن و توجه به اراده دو طرف عقد ، تکلیف موضوعی که در قرارداد درباره آن صحبت نشده است را مشخص کرد.

اما در عقد نامعین، چون این عقود با توجه به احکام قانونی اما طبق سلیقه دو طرف منعقد می شوند و قواعد ویژه ایی در قانون ندارند، اگر درباره امری سکوت شده باشد، قاضی باتوجه به قرارداد و انگیزه دو طرف در بستن آن، به بررسی موضوع می پردازد.

نحوه تشخیص عقد معین از عقد نامعین

گاهی ما عقدی را منعقد می کنیم و با توجه به تصور خود از منابع قانونی و عرف جامعه نامی برای آنها انتخاب می کنیم؛ این نام لزوما درست نخواهد بود و در نحوه تشخیص عقد معین از عقد نامعین اشتباه می کنیم.

این وظیفه دادرس و قاضی است که با توجه به نوع تعهد و تکلیف ایجاد شده و قصد و نیت طرفین برای انعقاد عقد، با توجه به شرایطی که در قانون برای هر عقد ذکر شده است، عنوان عقد را مشخصی خواهد کرد.

گذاشتن این وظیفه بر عهده دادگاه به این دلیل است که گاهی افراد قراردادی می بندند و نام آن را وکالت می گذارند، در صورتی که نام درست عقد طبق مقررات قانونی کفالت است.

در قانون برای این دو عقد مقررات متفاوتی در نظر گرفته شده است، بنابراین دانستن نام درست آنها مهم است و در صورت بروز اختلاف تشخیص آن بر عهده دادگاه است.