حسین راغفر: ممکن است بیش از ۳۰ درصد شاغلین اقتصاد ایران در مشاغل غیر رسمی حضور داشته باشند!
سوالات متداول
علاوه بر صندوق های سرمایه گذاری، سبدگردانی اختصاصی نیز یکی دیگر از روش های غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس است. در این روش بر خلاف صندوق های سرمایه گذاری برای هر سرمایه گذار سبدی مختص به ایشان و متناسب با ریسک پذیری و اهداف مالی سرمایه گذار تشکیل می‌شود. سبدگردانی عبارت است از تصمیم به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایه‌گذار معین، متناسب با اهداف مالی سرمایه گذار، توسط سبدگردان، در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع برای سرمایه گذار.
مزایای سبدگردانی
- اختصاصی بودن: شرکت‌های سبدگردانی متناسب با درجه‌ی ریسک‌پذیری، اهداف و محدودیت‌های سرمایه‌گذار اقدام به تشکیل سبد اختصاصی برای او می‌کنند.
- انعطاف‌پذیری: در طول دوره‌ی سرمایه‌گذاری، شخص سرمایه‌گذار می‌تواند استراتژی خود را تغییر دهد و آن را به اطلاع شرکت سبدگردان برساند. شرکت سبدگردان نیز موظف است استراتژی مورد نظر سرمایه‌گذار را در تشکیل سبد لحاظ کند.
- عدم نیاز به دانش خاص و صرف وقت: در این روش مانند سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، شما نیاز به داشتن دانش خاص از مفاهیم تخصصی بورس یا صرف زمان ندارید.
- مدیریت حرفه‌ای: یکی دیگر از مزایای این روش استفاده از تیم تعریف سبدگردانی مدیریت حرفه‌ای با دانش تخصصی برای سبدگردانی است.
- عدم وجود تضاد منافع: در روش سبدگردانی هیچ تضاد منافعی بین شرکت سبدگردان و شخص سرمایه‌گذار وجود ندارد. چراکه کارمزد متغیر شرکت سبدگردانی در گرو سودآوری بیش از نرخ بهره‌ی بدون ریسک است.
محدودیت‌های سبدگردانی
- حداقل سرمایه مورد نیاز برای سرمایه گذاری در سبدهای اختصاصی آگاه موقتاً ۵ میلیارد تومان است.
- مدت قرارداد سرمایه گذاری در سبدهای اختصاصی یک سال است (در صورت درخواست مشتری، امکان فسخ قرارداد زیر یک سال بدون جریمه یا محدودیت وجود دارد).
تفاوت سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
کارمزد سبدگردانی
کارمزد سبدگردانی آگاه از دو بخش تشکیل می‌شود:
۱٫ ثابت: ۱% درصد از میانگین ارزش سبد خواهد بود که در طول مدت قرارداد به صورت روزانه محاسبه و توسط شرکت سبدگردان در انتهای قرارداد دریافت خواهد شد.
۲٫ مبتنی بر عملکرد: این کارمزد به صورتی تدوین شده که منافع شرکت سبدگردان و سرمایه‌گذار در یک راستا تعریف می‌شود. بدین صورت که تا سقف نرخ سود بدون ریسک کارمزدی دریافت نمی‌شود و بیش از آن مقدار، کارمزد مبتنی بر عملکرد ۲۰% است.
“لازم به ذکر است که کارمزدها بر اساس میزان سرمایه و شرایط سرمایه گذار قابل مذاکره خواهد بود.”
با تیمی مجرب همراه شما هستیم .
ما تلاش می‌کنیم با یک روند پایدار و رو به رشد یک مرجع حرفه‌ای برای سرمایه‌گذاری شما باشیم. ما می‌خواهیم با اولویت حفظ سرمایه‌تان، برای شما منافع بلند مدت ایجاد کنیم.
سبدگردانی در بورس چیست و بهترین سبدگردان کیست؟
یک اصطلاحی در سرمایه‌گذاری، مصطلح است به نام سبدگردانی در بورس!
اشتباه نکنید! اون سبد رو نمی‌گویم که در عوض دادن نان خشک به نمکی، ازش می‌گرفتیم!
این سبد یه اصطلاح است برای آسان‌تر شدن اصطلاح پرتفو یا پرتفولیو!
سبد، پرتفو، پرتفولیو همشون به مجموعه سهام یا اقلامی گفته می‌شوند که شما در آن‌ها سرمایه‌گذاری کردید!
مثلا فرض کنید 1000 تا سهم دپشم خریدیم + 2000 سهم خزهرمار+ 3000 سهم رکوفت، این‌ها سبد یا پرتفوی ما را تشکیل می‌دهند!
یا اینکه شما پولدار یا آقازاده‌اید! سبد سرمایه‌گذاری‌تان را این‌ها تشکیل می‌دهد: 1200 گرم طلای آب‌شده+ 12000 هزار متر مربع زمین توی متل قو+ 120000دلار + 1200000 سهم شخرپول!
خلاصه اینکه سبدهای سرمایه‌گذاری چندین نوع است که می‌تواند همه انواع سرمایه‌گذاری را شامل بشود اما فعلا در این مقاله با سبدگردانی سهام می‌خواهیم آشنا بشویم!
بسیاری افرادی که به تازگی وارد این بازارها می‌شوند، اطلاع دقیقی درمورد سبدگردانی ندارند و نمی‌دانند خدمت سبدگردانی، چجور کمکی می‌تواند به آن‌ها بکند!
ضمن اینکه چگونگی استفاده درست از خدمات سبد گردانی را نمی‌دانند!
برای همین، قصد داریم کمی بیشتر درمورد سبد گردانی، مزایا و معایب، شرایط سبد گردانی، سرمایه لازم برای سبدگردانی و غیره صحبت کرده و ضمن ارائه اطلاعات لازم، به سوالات متداول موجود در این مبحث پاسخ دهیم.
سبدگردانی و سبدگردانی اختصاصی چیست؟
بطور کلی سبدگردانی در بازار بورس به معنی اختصاص دادن بخش‌های مشخصی از سرمایه، برای خرید سهم‌های مختلف است.
به این معنی که سرمایه فرد در قالب خریدهای مختلف به‌نحوی اصولی و حساب شده تقسیم می‌شود.
در اصطلاح کلی‌تر سبدگردانی را باید مدیریت سرمایه تعریف سبدگردانی در بازار بورس یا بازارهای هم‌عرض دیگر دانست.
سبدگردان فردی است که سرمایه افراد را طی قراردادی رسمی در اختیار گرفته و خرید و فروش‌های آن‌ها را کنترل و مدیریت می‌کند.
فرد سبدگردان معمولا تجربه و علم کافی در زمینه سرمایه‌گذاری در بازار سهام را داشته و قدرت و دانش لازم جهت تحلیل بازار را نیر دارد.
سبدگردانی را مدیریت پرتفو هم می‌گویند!
سبدگردانی ممکن است توسط یک فرد انجام شود یا توسط یک شرکت!
البته توجه کنید که سبدگردانی توسط شخص قانونی نیست و معمولا قراردادی هم در بین نیست!
پس حواستان را جمع کنید که در دام افراد سودجو نیوفتید!
شرکت‌هایی که مدیریت پرتفوی افراد را برعهده گرفته، معمولا مجموعه‌ای از کارشناسان و متخصصین خبره بازار بورس را دراختیار دارند و با تحلیل مداوم بازار، خرید و فروش سهام سرمایهداران مختلف را باتوجه به نوع قراردادشان مدیریت می‌کنند.
قراردادی که میزان سرمایه و سطح ریسک پذیری سرمایه‌گذار را مشخص کرده و درصد مشارکت سبدگردان در سود و زیان را نیز شامل می‌شود!
درصورتی که سبدگردانی دارای یک قرارداد شخصی با شرایط ذکر شده باشد، این نوع مدیریت پرتفو را سبدگردانی اختصاصی می‌گویند.
شرایط سبدگردانی
معمولا شرکت‌ها و افراد مختلف شرایط مختص خود را برای سبدگردانی دارند که آن را در قراردادهای خود ذکر می‌کنند. اما کلیت این شرایط شامل موارد زیر می‌شود:
- طول مدت قرارداد
- شرایط فسخ قرارداد
- میزان مشارکت در سود
- میزان مشارکت در زیان درصوت وجود این شرط (البته ارائه این شرط مرسوم نیست و در بین قوانین سازمان بورس برای عقد قرارداد سبدگردانی قرار نگرفته است. )
ضمن اینکه تمامی قراردادهای رسمی سبدگردانی باید تحت مجوز سازمان بورس بسته شود.
مزایا و معایب سبدگردانی
به‌طور کلی می‌توان برای سرمایه‌گذاری در بورس مزایا و معایب متعددی را بیان کرد!
در همین راستا، سبدگردانی نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد!
برخی از مزایای سپردن مدیریت سرمایه خود به سبدگردان عبارتند از:
- امکان سرمایه‌گذاری ایمن‌تر با ریسک کمتر
- بی‌نیازی به دانشتن دانش و تجربه برای سرمایه‌گذاری در بورس
- امکان بهره‌مندی از حداکثر سود ممکن
- صرفه‌جویی در زمان
درواقع زمانی که شما مدیریت سرمایه خود را در بازار سرمایه به سبدگردان حرفه‌ای خود (شرکت یا شخص) می‌سپارید، دیگر نیاز به صرف وقتی قابل توجه برای بررسی و رصد بازار ندارید، ضمن اینکه نیاز به داشتن دانش و تجربه کافی برای تحلیل بازار نخواهید داشت.
همچنین با سپردن خرید و فروش سهام خود به سبدگردان‌تان، ریسک تصمیم‌های هیجانی تحت تاثیر فضای بازار و عوامل موثر بر این فضا را به حداقل ممکن می‌رسانید.
درنتیجه امکان دوری هرچه بیشتر از ریسک و کسب سود بالاتر فراهم خواهد شد.
درکنار این موارد شاید به معایب زیر نیز بتوان برای استفاده از سبدگردانی اشاره کرد:
- تعیین حداقل سرمایه برای استفاده از خدمات سبدگردانی و عقد قرارداد سبدگردانی اختصاصی
- تعیین محدوده زمانی برای قرارداد
این معایب را به‌نوعی باید محدودیت سبدگردانی دانست!
محدودیت‌هایی که امکان استفاده از این خدمات را برای همگان فراهم نمی‌کند و شرایط فسخ قرارداد نیز برای سرمایه‌گذار در زمانی کمتر از یک سال ممکن است گاهی دردسرساز باشد.
البته باید به مواردی مانند ریسک سرمایه‌گذاری و خطا در پیش‌بینی و تحلیل سبدگردان نیز اشاره کرد و عدم مشارکت سبدگردان در زیان‌های احتمالی!
( یعنی سبدگردان می‌گوید طبق قرارداد من در سود احتمالی شریک هستم اما ضرر احتمالی در پاچه خودت است! )
گر چه این معایب ممکن است خیلی مهم باشند اما با دقت و توجه در انتخاب یک شرکت معتبر و فرد مورد اعتماد به حداقل ممکن خواهد رسید!
با بررسی فعالیت‌های پیشین شرکت‌ها و افراد و محاسبه نرخ بازدهی آن‌ها می‌توان انتخابی خوب و دقیق داشت.
کارمزد سبدگردانی
سبدگردانی در واقع خدماتی است که مانند تمامی خدمات دیگر در بازارهای مالی، کارمزدی را به خود اختصاص می‌دهد!
اما این کارمزد نیز نرخ‌های متفاوتی دارد و تحت تاثیر بازار رقابتی بین شرکت‌های سبدگردان قرار می‌گیرد و بالا و پایین می‌شود!
معمولا سبدگردانها برای ترغیب سرمایه‌گذاران در عقد قرارداد سعی می‌کنند در نرخ کارمزد خود شرایط بهتری را مطرح کنند.
برای مثال دریافت درصدی کارمزد درصورت کسب سودی مشخص!
یا دریافت کارمزد بالاتر با افزایش سود سرمایه!
در این شرایط معمولا سبدگردان اگر نتواند به میزان مشخص شده در قرارداد سود برای سرمایه‌گذار کسب کند کارمزدی دریافت نخواهد کرد!
البته باید اضافه کرد که در این مواقع عموما سبدگردان در ضرر حاصل از سرمایه‌گذاری نیز سهیم نیست!
معمولا سبدگردان در قرارداد اعلام می‌کند که درصورت کسب سودی کمتر از سود سپرده بانکی کوتاه مدت کارمزدی دریافت نمی‌کند و درصورت کسب سودی بیش از این مبلغ، درصدی از آن سود به‌عنوان کارمزد سبدگردان محسوب خواهد شد.
پس در سبدگردانی دو نوع کارمزد داریم:
- کارمزد ثابت
- کارمزد متغییر
در نوع اول که کارمزد ثابت معمولا در عرف سبدگردانی 1تا یک و نیم درصد میزان سبد در طی یکسال است.
که خود این میزان با توجه به شرایط و مبلغ سبد می‌تواند متغییر باشد
اما در رابطه با کارمزد متغییر در عرف سبدگردانی اینگونه است که تا میزان بهره بانکی هیچ سودی سبدگردان دریافت نمی‌کند.
یعنی اگر سود بانکی 20 درصد باشد، سبدگردان تا 20 درصد سود از شما کارمزدی دریافت نمی‌کند.
اما به ازای سود مازاد 20 درصد، از سرمایه‌گذار کارمزد 15تا 25 درصدی اخذ می‌شود.
فرض کنید شما 100 میلیون پول دارید!
سبدگردان در انتهای تعریف سبدگردانی سال 40 میلیون سود ساخته است، تا 20 میلیون سود را از شما کارمزدی دریافت نمی‌کنند.
مازاد این 20 میلیون را فقط 15 تا 25 درصد سود دریافت می‌کنند.
یعنی برای 40 میلیون سود از شما فقط 8 میلیون سود دریافت می‌کنند و 32 میلیون سود از آن شما خواهد بود.
حداقل سرمایه برای سبدگردانی
البته که حداقل سرمایه برای استفاده از خدمات سبدگردانی اختصاصی و عقد قرارداد در این زمینه در شرکت‌ها مختلف متفاوت است.
این نرخ باتوجه به کارمزد سبدگردانی درنظر گرفته شده و خدماتی که در پکیج سبدگردانی آن‌ها ارائه می‌شود تغییر می‌کند.
همچنین ریسک و ضرر احتمالی درنظر گرفته شده نیز در میزان این حداقل سرمایه موثر است!
نرخی که اغلب شرکت‌ها برای عقد قرارداد سبدگردانی اختصاصی اعلام می‌کنند حداقل 2۰۰ میلیون تومان است!
البته گاهی این حداقل به ۵ میلیارد تومان نیز می‌رسد!
حتی ممکن است برخی از شرکت‌ها باتوجه به نحوه خدمات خود قراردادهای متفاوتی با حداقل سرمایه مختلف ارائه کنند.
تضمین در سبدگردانی
به‌طور قانونی ارائه تضمین در سبدگردانی از سوی سازمان بورس ممنوع اعلام شده است و هیچ سبدگردانی که به‌صورت قانونی و با مجوز سازمان فعالیت می‌کند مجاز به ارائه تضمین نیست!
این تضمین شامل اعلام نرخ سود قطعی و مشارکت در ضرر سرمایه‌گذار می‌شود!
درواقع سبدگردان از نظر قانون در ضرر سرمایه‌گذار شریک تعریف سبدگردانی نیست و سرمایه‌گذار برای پیشگیری از این ضرر باید در انتخاب سبدگردان خود دقت کند.
البته ممکن است برخی افرادی که به طور شخصی اقدام به سبدگردانی می‌کنند و دارای مجوز سازمان بورس نیستند، اعلام مشارکت در ضرر نمایند!
اما درنظر داشته باشید احتمال کلاهبرداری از سوی چنین افرادی وجود دارد و به‌دلیل نداشتن مجوز، امکان پیگرد قانونی نیز برای شما محدود می‌شود.
کلاهبرداری در سبدگردانی
یکی از سوال‌های پرتکرار درمورد سبدگردانی در بورس، امکان کلاهبرداری با این عنوان است!
درواقع کلاهبرداری در سبدگردانی یکی از انواع کلاهبرداری در بورس است!
معمول‌ترین کلاهبرداری در سبدگردانی بورس، دریافت کارمزد یا سود بیشتر از مقدار عرف است!
البته که درمورد ضرر در سرمایه سبدگردان تضمینی نمی‌دهد، اما درصورتی مقدار مشخصی از اصل سرمایه سوخت شود، سبدگردان موظف به جبران ضرر طی حدود ۶ ماه است.
زمان مقرر برای جبران ضرر و میزان کسر شده از اصل سرمایه معمولا در قراردادهای سبدگردانی اختصاصی مشخص می‌شود.
اما زمانی که شخصی یا شرکتی (شخصی حقیقی یا حقوقی) بدون مجوز اقدام به سبدگردانی کند ممکن است اینگونه سوءاستفاده‌ها و کلاهبرداری‌هایی داشته باشد.
به همین دلیل همواره به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که از شرکت‌های معتبر و دارای مجوز فعالیت در امر سبدگردانی کمک بگیرند و قراردادهایی با قابلیت پیگیری سازمان بورس را امضا نمایند.
ضمن اینکه باید اضافه کرد سبدگردانی بدون مجوز سازمان بورس مجازات قضایی درپی دارد و تاحد تعلیق فعالیت‌های مالی شرکت خاطی نیز پیش خواهد رفت.
امین در سبدگردانی یا امین کیست؟
منظورم از امین پسرخاله من یا پسرعموی شما نیست!
امین در سبدگردانی یک شخصیت حقوقی ناظر به فعالیت سبدگردان است!
شخصی که از هرگونه کلاهبرداری و سودجویی سبدگردان پیشگیری می‌کند.
این شخص حتی حقیقی هم نیست بلکه حقوقی است!
که توسط سازمان تایید و تعریف می‌شود و توسط سبدگردان معرفی می‌گردد.
این شخص درواقع از بین موسسات حسابرسی دارای مجوز از سوی سازمان بورس انتخاب می‌شود و سبدگردان با او قراردادی امضا می‌کند که فعالیت نظارت بر سبدگردانی در موارد خاص و مشخص شده از سوی سازمان انجام دهد.
عقد قرارداد سبدگردانی بدون وجود قرارداد با امین قانونی و امکان‌پذیر نیست.
امین بر تراکنش‌های مالی صورت گرفته توسط سبدگردان در زمینه خرید و فروش سهام نظارت می‌کند.
این تراکنش‌ها شامل برداشت‌های مشخص از سرمایه و برخی موارد دیگر می‌شود.
شناخت شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی
بهتر است برای پیشگیری از وارد آمدن هرگونه ضرر و زیان احتمالی به سرمایه خود و البته حفظ شرایط پیگیری قانونی درصورت نیاز، برای سبدگردانی تنها از شرکت‌ها و موسسات دارای مجوز رسمی سازمان بورس کمک بخواهیم.
این شرکت‌ها و موسسات در سامانه نهادهای مالی بازار سرمایه ایران معرفی شده‌اند.
در این سامانه ویژگی‌ها و مشخصات شرکت‌ها و موسسات دارای مجوزهای لازم نیز ذکر شده است و شناخت و انتخاب بهتر شما کمک خواهد کرد.
کد prx بورس چیست؟
کد prx (پی آر ایکس) یک کد مشترک بین شخص سرمایه‌گذار با سبدگردان برای انجام معاملات از طریق کارگزاری است و با کد بورسی عادی متفاوت است!
دریافت این کد بعد از امضای قرارداد بین مشتری و سبدگردان انجام می‌شود!
کد prx برای این است که مشتری در پلتفرم معاملاتی خود، می‌تواند ببیند که سبدگردان چه سهم‌هایی را خرید و فروش می‌کند!
همچنین اگر مشتری بخواهد خودش هم معاملاتی را با کد شخصی خودش، در همان کارگزاری انجام دهد، می‌تواند! و در کار کد پی آر ایکس‌ش که در اختیار سبدگردان است، اختلالی ایجاد نمی‌شود!
کد prx منافع سرمایه‌گذار و سبدگردان را تامین می‌کند و تابع قوانین خاصی است.
مثلا اینکه حق خرید و فروش با چه شخصی باشد و واریز و برداشت از کد توسط چه شخصی انجام شود!
افتتاح این کد زمانبرتر از کدهای عادی آنلاین است!
بعد از امضای قرارداد، سبدگردان اقدام به دریافت کد پی آر ایکس می‌کند!
دریافت این کد، بسته به زمان بر بودن رویه‌ها، از 5 تا 10 روز طول می‌کشد!
طبق قانون، هر شخص حداکث دو تا کد prx می‌تواند داشته باشد! که نزد دو سبدگردان مختلف است!
کلام آخر
درنهایت باید گفت، درصورت نداشتن تجربه و دانش کافی برای سرمایه‌گذاری مطمئن و تاخدودی تضمین شده در بورس، بهتر است از خدمات سبدگردانی استفاده کنید.
همچنین برای دریافت سودی نسبتا تضمین شده و پرهیز از تحمیل ضررهای احتمالی نیز می‌توان پیشینه عملکردی شرکت‌های سبدگردان را بررسی نمود و ضریب سوددهی آن‌ها را مطالعه کرد.
متخصصین و کارشناسان فعال در شرکت‌های سبدگردانی با علم و تجربه کافی نسبت به تحلیل و بررسی بازار، سرمایه افراد را با بازه ریسک کمتر و در حوزه‌ای امن‌تر در گردش درآورده و سودی مناسب و تقریبا قطعی را برای آن‌ها فراهم خواهند کرد.
مقدمه
برای ورود به بازارهای مالی (در این مقاله منظور به‌طور اختصاصی بازار بورس اوراق بهادار است.) احتیاج به داشتن اطلاعات لازم، مطالعه، تمرین همچنین تجربه است. افراد بسیار زیادی هستند که دارای سرمایه‌اند اما دانش لازم، تجربه یا زمان کافی برای فعالیت در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند. از طرفی مزایای سودآور این بازار اطلاع دارند و می‌خواهند از آن بهره‌مند باشند، بنابراین به سبدگردانها روی می‌آورند. این اشخاص سرمایه خود را به افرادی خبره (اشخاص حقیقی یا شرکت‌ها) یا همان سبدگردان ها می‌سپارند تا برایشان در این بازار به معامله بپردازند.
سبدگردانی اختصاصی چیست؟
سبدگردانی اختصاصی یک خدمت مالی برای سرمایهداران است و همان طور که از تعریف سبدگردانی نامش پیداست برخلاف صندوق های سرمایه گذاری، برای هر شخص پرتفوی (سبد دارایی) مختص به سرمایه گذار و متناسب با ریسک پذیری و اهداف مالی شخص سرمایه گذار تشکیل می‌شود. در سبدگردانی اختصاصی پرتفوی شخص سرمایه گذار بر اساس تحلیل بازار و مدیریت سرمایه ممکن است چینشی از دارایی‌های مختلف با کنترل ریسک اعم از سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق سکه بهار آزادی، اوراق خزانه و … داشته باشد. سبدگردانی در تعریف سبدگردانی بازار بورس دنیا بیش از پنجاه دهه قدمت دارد در ایران هم پس ایجاد و توسعه صندوق های سرمایه گذاری مشترک گسترش یافت.
نکته: دقت فرمایید سبدگردانی اختصاصی یکی از روش‌های غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس است که با صندوق‌های سرمایه‌گذاری تفاوت دارد.
مزایای سبدگردانی برای سرمایه گذار چیست؟
اختصاصی بودن: سبد دارایی هر شخصی با توجه به ریسک پذیری فرد سرمایه گذار چیده می‌شود.
انعطاف‌پذیری: با توجه به نوع قرارداد و البته وضعیت بازار شخص سرمایه گذار می‌تواند به اطلاع سبدگردان برساند که می‌خواهد استراتژی و میزان ریسک خود را تغییر دهد.
عدم نیاز به دانش خاص و صرف وقت: در این روش سرمایه گذار نیازی نیست هیچ دانشی در خصوص بازار داشته باشد یا زمانی را صرف تحلیل بازار کند.
مدیریت حرفه‌ای: شرکت های سبدگردانی متشکل از یک گروه حرفه‌ای هستند تا بتوانند بیشترین سود ممکن را از بازار بگیرند.
عدم وجود تضاد منافع: در این روش هرچه سبد دارایی شخص سرمایه گذار بیشتر سود کند، عملاً میزان دریافتی شرکت سبدگردانی نیز افزایش می‌یابد، بنابراین تمام تلاش تیم سبدگردانی بازدهی هر چه بیشتر پرتفوی سرمایه گذار است.
سبد گردان مناسب چه ویژگی‌هایی دارد؟
- چک کردن عملکرد شرکت سبدگردانی در گذشته و بررسی میزان سودآوری طی دوره‌های مختلف
- گروه مدیریتی حرفه‌ای و مسئول که در بازار بورس خوش نام هستند.
- میزان دارایی که شرکت تحت اختیار دارد.
کارمزد سبدگردان در بورس چقدر است؟
سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی خدمتی است که اشخاص حقیقی، شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی و کارگزاری‌ها بورس اوراق بهادار به افراد سرمایه‌دار ارائه می‌دهند. شرکت سبدگردانی متشکل از افراد خبره در علم تحلیل گری و معامله گری است که در معامله‌گری بازار بورس تبحر دارند.
این افراد وظیفه کسب سود برای سرمایه‌گذار را دارند و با توجه به توافق‌های انجام شده در قرارداد از سود حاصله کارمزد دریافت می‌کنند. شرکت های سبدگردانی با توجه به قراردادهایی که دارند، دو نوع کارمزد، یعنی کارمزد ثابت و کارمزد درصدی (کارمزد مدیریت و کارمزد عملکرد) لحاظ می‌کنند که کاملاً به انتخاب شخص سرمایه‌گذار بر می‌گردد که چه نوع قراردادی را انتخاب کند. دقت شود که شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی در زیان با سرمایه‌گذار شریک نیستند.
برای مثال فرض کنید شخص سرمایه‌گذار دویست میلیون تومان موجودی در پرتفوی شخصی خود واریز می‌کند. طبق قرارداد انتخابی که بین سبد گردان و سرمایه‌گذار امضا شده با هم توافق می‌کنند تا 30 درصد از سود کل پرتفوی به سبد گردان تعلق گیرد. در پایان قرارداد پرتفوی شخصی سرمایه گذار صد میلیون تومان سودآور بوده است. حال 30 درصد از این مبلغ به عنوان کارمزد به سبدگردان تعلق می‌گیرد.
در روش دیگر طبق قرارداد انتخابی بین سبد گردان و سرمایه‌گذار، دو کارمزد تعریف می‌شود کارمزد ثابت (کارمزد مدیریتی) و کارمزد درصدی که پایان مدت قرارداد دریافت شود. برای مثال در قرارداد این گونه نوشته می‌شود که سبد گردان 20 درصد دارای تحت مالکیت به عنوان کارمزد ثابت دریافت کند و علاوه بر این هرچقدر که پرتفوی بیشتر از این درصد سودآور بود، مجدد 20 درصد از مازاد سود، کارمزد درصدی دریافت کنند.تعریف سبدگردانی
توجه کنید که سبدگردانی دپارتمان کاوش برای کسب سود بیشتر سرمایه گذاران خود کارمزد ثابت (کارمزد مدیریتی) دریافت نکرده و تا در ضرر هم مشارکت می‌نماید. خب طبق این موارد بدیهی است که شرکت سبد گردان برای کسب سود بیشتر تمام تلاش خود را می‌کند تا پرتفوی سرمایه‌گذار سودآورتر باشد که یک بازی دو سر برد است.
برخی از پرکاربردترین اصطلاحات سبدگردانی
ادامه متن می‌خواهیم به تعریف برخی از پرکاربردترین اصطلاحات سبدگردانی بپردازیم
۱- سرمایه‌گذار: شخصی است (حقیقی یا حقوقی) که دارایی نقدی خود را تحت اختیار شرکت سبدگردانی جهت مدیریت دارایی می‌گذارد.
۲- سبد اختصاصی: دارایی شخص سرمایه گذار است که در پرتفوی شخصی ایشان قرار دارد و تحت اختیار شرکت سبد گردان (یا شخص حقیقی) قرار می‌گیرد. البته بعضی شرکت ها هستند که اولین شرط قبولی دارایی جهت سبدگردانی این است که وجه نقد در پرتفوی شرکت واریز شود.
۳- سبدگردانی: به عملیات مدیریت دارایی سرمایه گذار سبدگردانی گفته می‌شود.
4- سبد گردان (پرتفوگردان): به شخص حقیقی یا شرکت حقوقی که مدیریت دارایی سرمایه گذار را برعهده‌گرفته‌اند گفته می‌شود
5- قرارداد: منظور قرارداد امضا شده و مورد توافق بین سرمایه گذار و شرکت سبد گردان (یا فرد حقیقی) است.
6- متمم قرارداد: در پروسه سبدگردانی ممکن است سرمایه گذار بخواهد از پرتفوی وجه نقد برداشت یا واریز کند. این عمل باید به عنوان متمم قرارداد در قرارداد ثبت شود.
دقت کنید که متمم قرارداد جهت اعتبار باید به امضای طرفین برسد.
7- کد سبد: همه قرادادهای سبدگردانی یک کد اختصاصی دارند که از طرف سازمان بورس اوراق بهادار صادر می‌شود.
8- کارمزد مدیریت و عملکرد: به میزان سود یا درصدی که سبدگردان جهت مدیریت دارایی دریافت می‌کند، گفته می‌شود.
کارمزد سبدگردانی با توجه به شرکتی که شما انتخاب می‌کنید متغیر است و به این بستگی دارد که سبد گردان در ضرر هم شریک باشد یا خیر. با توجه به نوع قرارداد کارمزد می‌تواند ثابت یا متغیر نیز باشد. اصولاً حداقل کارمزد متغیر سبدگردانی از 20% سود کسب شده شروع می شود و حداکثر تا 50% است.
نهادهای مالی دارای مجوز برای سبدگردانی را می‌توانید از اینجا ببینید.
از طریق لینک ذیل فایل‌های و فرم‌های سبدگردانی را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
نتیجه گیری
سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی خدمتی است که شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی، اشخاص حقیقی و برخی از کارگزاری‌ها بورس اوراق بهادار برای افراد سرمایه‌دار دارند. اگر تمایل دارید برنامه سرمایه گذاری کاملاً مناسب ویژگی شخصی خود داشته باشید و سرمایه شما به صورت اختصاصی مدیریت شود، سبدگردانی دپارتمان کاوش به شما پیشنهاد می‌شود. در این دپارتمان سبد دارایی هر شخص سرمایه گذار، کاملاً مطابق با میزان ریسک پذیری یا ریسک گریزی وی طراحی و سپس اجرا می‌شود. دپارتمان کاوش تیم تحلیل گری مجرب و تیم معامله گری دارای سابقه معاملاتی بالا دارد. مشاوران ما برای راهنمایی بیشتر در کنار شما هستند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
مقدمه
برای ورود به بازارهای مالی (در این مقاله منظور به‌طور اختصاصی بازار بورس اوراق بهادار است.) احتیاج به داشتن اطلاعات لازم، مطالعه، تمرین همچنین تجربه است. افراد بسیار زیادی هستند که دارای سرمایه‌اند اما دانش لازم، تجربه یا زمان کافی برای فعالیت در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند. از طرفی مزایای سودآور این بازار اطلاع دارند و می‌خواهند از آن بهره‌مند باشند، بنابراین به سبدگردانها روی می‌آورند. این اشخاص سرمایه خود را به افرادی خبره (اشخاص حقیقی یا شرکت‌ها) یا همان سبدگردان ها می‌سپارند تا برایشان در این بازار به معامله بپردازند.
سبدگردانی اختصاصی چیست؟
سبدگردانی اختصاصی یک خدمت مالی برای سرمایهداران است و همان طور که از نامش پیداست برخلاف صندوق های سرمایه گذاری، برای هر شخص پرتفوی (سبد دارایی) مختص به سرمایه گذار و متناسب با ریسک پذیری و اهداف مالی شخص سرمایه گذار تشکیل می‌شود. در سبدگردانی اختصاصی پرتفوی شخص سرمایه گذار بر اساس تحلیل بازار و مدیریت سرمایه ممکن است چینشی از دارایی‌های مختلف با کنترل ریسک اعم از سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق سکه بهار آزادی، اوراق خزانه و … تعریف سبدگردانی داشته باشد. سبدگردانی در بازار بورس دنیا بیش از پنجاه دهه قدمت دارد در ایران هم پس ایجاد و توسعه صندوق های سرمایه گذاری مشترک گسترش یافت.
نکته: دقت فرمایید سبدگردانی اختصاصی یکی از روش‌های غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس است که با صندوق‌های سرمایه‌گذاری تفاوت دارد.
مزایای سبدگردانی برای سرمایه گذار چیست؟
اختصاصی بودن: سبد دارایی هر شخصی با توجه به ریسک پذیری فرد سرمایه گذار چیده می‌شود.
انعطاف‌پذیری: با توجه به نوع قرارداد و البته وضعیت بازار شخص سرمایه گذار می‌تواند به اطلاع سبدگردان برساند که می‌خواهد استراتژی و میزان ریسک خود را تغییر دهد.
عدم نیاز به دانش خاص و صرف وقت: در این روش سرمایه گذار نیازی نیست هیچ دانشی در خصوص بازار داشته باشد یا زمانی را صرف تحلیل بازار کند.
مدیریت حرفه‌ای: شرکت های سبدگردانی متشکل از یک گروه حرفه‌ای هستند تا بتوانند بیشترین سود ممکن را از بازار بگیرند.
عدم وجود تضاد منافع: در این روش هرچه سبد دارایی شخص سرمایه گذار بیشتر سود کند، عملاً میزان دریافتی شرکت سبدگردانی نیز افزایش می‌یابد، بنابراین تمام تلاش تیم سبدگردانی بازدهی هر چه بیشتر پرتفوی سرمایه گذار است.
سبد گردان مناسب چه ویژگی‌هایی دارد؟
- چک کردن عملکرد شرکت سبدگردانی در گذشته و بررسی میزان سودآوری طی دوره‌های مختلف
- گروه مدیریتی حرفه‌ای و مسئول که در بازار بورس خوش نام هستند.
- میزان دارایی که شرکت تحت اختیار دارد.
کارمزد سبدگردان در بورس چقدر است؟
سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی خدمتی است که اشخاص حقیقی، شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی و کارگزاری‌ها بورس اوراق بهادار به افراد سرمایه‌دار ارائه می‌دهند. شرکت سبدگردانی متشکل از افراد خبره در علم تحلیل گری و معامله گری است که در معامله‌گری بازار بورس تبحر دارند.
این افراد وظیفه کسب سود برای سرمایه‌گذار را دارند و با توجه به توافق‌های انجام شده در قرارداد از سود حاصله کارمزد دریافت می‌کنند. شرکت های سبدگردانی با توجه به قراردادهایی که دارند، دو نوع کارمزد، یعنی کارمزد ثابت و کارمزد درصدی (کارمزد مدیریت و کارمزد عملکرد) لحاظ می‌کنند که کاملاً به انتخاب شخص سرمایه‌گذار بر می‌گردد که چه نوع قراردادی را انتخاب کند. دقت شود که شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی در زیان با سرمایه‌گذار شریک نیستند.
برای مثال فرض کنید شخص سرمایه‌گذار دویست میلیون تومان موجودی در پرتفوی شخصی خود واریز می‌کند. طبق قرارداد انتخابی که بین سبد گردان و سرمایه‌گذار امضا شده با هم توافق می‌کنند تا 30 درصد از سود کل پرتفوی به سبد گردان تعلق گیرد. در پایان قرارداد پرتفوی شخصی سرمایه گذار صد میلیون تومان سودآور بوده است. حال 30 درصد از این مبلغ به عنوان کارمزد به سبدگردان تعلق می‌گیرد.
در روش دیگر طبق قرارداد انتخابی بین سبد گردان و سرمایه‌گذار، دو کارمزد تعریف می‌شود کارمزد ثابت (کارمزد مدیریتی) و کارمزد درصدی که پایان مدت قرارداد دریافت شود. برای مثال در قرارداد این گونه نوشته می‌شود که سبد گردان 20 درصد دارای تحت مالکیت به عنوان کارمزد ثابت دریافت کند و علاوه بر این هرچقدر که پرتفوی بیشتر از این درصد سودآور بود، مجدد 20 درصد از مازاد سود، کارمزد درصدی دریافت کنند.
توجه کنید که سبدگردانی دپارتمان کاوش برای کسب سود بیشتر سرمایه گذاران خود کارمزد ثابت (کارمزد مدیریتی) دریافت نکرده و تا در ضرر هم مشارکت می‌نماید. خب طبق این موارد بدیهی است که شرکت سبد گردان برای کسب سود بیشتر تمام تلاش خود را می‌کند تا پرتفوی سرمایه‌گذار سودآورتر باشد که یک بازی دو سر برد است.
برخی از پرکاربردترین اصطلاحات سبدگردانی
ادامه متن می‌خواهیم به تعریف برخی از پرکاربردترین اصطلاحات سبدگردانی بپردازیم
۱- سرمایه‌گذار: شخصی است (حقیقی یا حقوقی) که دارایی نقدی خود را تحت اختیار شرکت سبدگردانی جهت مدیریت دارایی می‌گذارد.
۲- سبد اختصاصی: دارایی شخص سرمایه گذار است که در پرتفوی شخصی ایشان قرار دارد و تحت اختیار شرکت سبد گردان (یا شخص حقیقی) قرار می‌گیرد. البته بعضی شرکت ها هستند که اولین شرط قبولی دارایی جهت سبدگردانی این است که وجه نقد در پرتفوی شرکت واریز شود.
۳- سبدگردانی: به عملیات مدیریت دارایی سرمایه گذار سبدگردانی گفته می‌شود.
4- سبد گردان (پرتفوگردان): به شخص حقیقی یا شرکت حقوقی که مدیریت دارایی سرمایه گذار را برعهده‌گرفته‌اند گفته می‌شود
5- قرارداد: منظور قرارداد امضا شده و مورد توافق بین سرمایه گذار و شرکت سبد گردان (یا فرد حقیقی) است.
6- متمم قرارداد: در پروسه سبدگردانی ممکن است سرمایه گذار بخواهد از پرتفوی وجه نقد برداشت یا واریز کند. این عمل باید به عنوان متمم قرارداد در قرارداد ثبت شود.
دقت کنید که متمم قرارداد جهت اعتبار باید به امضای طرفین برسد.
7- کد سبد: همه قرادادهای سبدگردانی یک کد اختصاصی دارند که از طرف سازمان بورس اوراق بهادار صادر می‌شود.
8- کارمزد مدیریت و عملکرد: به میزان سود یا درصدی که سبدگردان جهت مدیریت دارایی دریافت می‌کند، گفته می‌شود.
کارمزد سبدگردانی با توجه به شرکتی که شما انتخاب می‌کنید متغیر است و به این بستگی دارد که سبد گردان در ضرر هم شریک باشد یا خیر. با توجه به نوع قرارداد کارمزد می‌تواند ثابت یا متغیر نیز باشد. اصولاً حداقل کارمزد متغیر سبدگردانی از 20% سود کسب شده شروع می شود و حداکثر تا 50% است.
نهادهای مالی دارای مجوز برای سبدگردانی را می‌توانید از اینجا ببینید.
از طریق لینک ذیل فایل‌های و فرم‌های سبدگردانی را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
نتیجه گیری
سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی خدمتی است که شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی، اشخاص حقیقی و برخی از کارگزاری‌ها بورس اوراق بهادار برای افراد سرمایه‌دار دارند. اگر تمایل دارید برنامه سرمایه گذاری کاملاً مناسب ویژگی شخصی خود داشته باشید و سرمایه شما به صورت اختصاصی مدیریت شود، سبدگردانی دپارتمان کاوش به شما پیشنهاد می‌شود. در این دپارتمان سبد دارایی هر شخص سرمایه گذار، کاملاً مطابق با میزان ریسک پذیری یا ریسک گریزی وی طراحی و سپس اجرا می‌شود. دپارتمان کاوش تیم تحلیل گری مجرب و تیم معامله گری دارای سابقه معاملاتی بالا دارد. مشاوران ما برای راهنمایی بیشتر در کنار شما هستند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
نرخ بیکاری در اولین سال قرن جدید چگونه تک رقمی شد؟
به گزارش پایگاه خبری کارگر ایرانی «ایونا»، چندی پیش مرکز آمار ایران با انتشار کتابچه آماری از شاخص‌های کلان اقتصادی، اطلاعات اعلام شده خود طی ماه‌های اخیر را به صورت تجمیع شده در یک بسته واحد عرضه کرد. یکی از موارد این آمارهای بروزرسانی شده تا تاریخ شهریورماه ۱۴۰۱، شاخص نرخ بیکاری است که متاسفانه از نیمه تیرماه امسال مورد بروزرسانی قرار نگرفته است.
طبق آمار اعلامی مرکز آمار که در همان تیرماه اعلام و از طریق خبرگزاری‌ها به سمع و نظر مخاطبان رسید، نرخ بیکاری تعریف سبدگردانی کشور به میزان ۹.۲ درصد در کل کشور رسیده است.
این میزان (۹.۲ درصد جمعیت بیکار به نسبت جمعیت فعال) در قیاس با نرخ بیکاری ۱۱ درصدی بهار سال ۱۴۰۰ کاهش داشته اما به نسبت زمستان همان سال، ۰.۴ درصد افزایش نیز داشته است. تک رقمی شدن نرخ بیکاری در ابتدای امر آمار بسیار مثبتی به نظر می‌رسد و دولت و وزیر اقتصاد هم (به‌عنوان سخنگوی اقتصادی دولت) از آن استقبال و آن را اعلام کرد؛ اما به هر ترتیب باید دید که نحوه استخراج این ارقام و علت رسیدن دولت به این رقم قابل توجه چیست.
براساس این آمار، تعداد بیکاران کشور به نسبت زمستان ۱۴۰۰ در ابتدای تابستان ۱۰ هزار نفر کاهش نیز داشته است.
بر اساس این گزارش، در بهار امسال، ۴۰.۹ درصد جمعیت ۱۵ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. جمعیت شاغلان ۱۵ساله و بیشتر در این فصل ۲۳ میلیون و ۵۷۸ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۹۸ هزار نفر کاهش دارد. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ساله حاکی از آن است که ۲۴.۰ درصد از فعالان این گروه سنی در بهار ۱۴۰۱ بیکار بودند.
سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص جمعیت ۱۵ساله و بیشتر نیز چندان تغییر نیافته و حدود ۹.۷ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی مختلف (فصل غیرکاری، اشتغال به کار فصلی، رکود کاری، پیدا نکردن کار به صورت موقت پس از تغییر شغل با ساعات متغیر کار و…) کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بودند؛ این در حالی است که ۴۰.۳ درصد از شاغلان ۱۵ساله و بیشتر، بیش از ۴۹ ساعت در هفته کار کرده‌اند. این درحالی است که بخش خدمات و بازرگانی عملا هنوز اکثریت سهم بازار کار ایران را به خود اختصاص داده و ۵۱ درصد شاغلین کشور در این حوزه مشغول به خدمت و کسب معاش خویش هستند.
مسئله ناتمام تعریف شاغل
یکی از انتقادات دیرپا و شناخته شده در مورد نحوه محاسبه نرخ بیکاری، تغییر تعریف شاغل و بیکار و تمایز آن است.
از نظر سازمان جهانی کار (ILO)، بیکار کسی است که بیش از ۱۵سال سن داشته باشد اما نه مشغول تحصیل یا آموزش به منظور کسب مهارت باشد و حتی برای یکساعت در هفته برای کار مراجعه نکرده باشد یا طی یک تا سه ماه به‌دنبال یافتن شغل بوده باشد. در قوانین و تعاریف حوزه اشتغال و بیکاری ایران اما این تعریف سال ۱۹۸۲ سازمان جهانی کار وجود نداشت و اتفاقا نگاه واقع‌بینانه‌تر و انسانی‌تری به تعریف شاغل حقیقی مشاهده می‌شد. طبق این تعریف قدیمی از بیکار، شغل فاقد شغل یا بیکار فرد غیر محصل بالای ۱۶ سالی محسوب می‌شد که در عین جستجوی کار، نتواند شغلی داشته باشد که به صورت هفتگی بیش از ۱۶ ساعت (۲ روز کاری کامل) در آن مشغول به کار باشد. این تعریف در دولت دوم سیدمحمد خاتمی تغییر و با تقلیل آن به تعریف سازمان جهانی کار در سال ۱۳۸۱، به یک ساعت در هفته (۴ ساعت در ماه) تنزل یافت. به این ترتیب بسیاری از افرادی که تا دیروز تقریبا بیکار محسوب می‌شدند، ناگهان در زمره شاغلان محسوب شده و آمار بیکاری کاهش یافت.
حسین راغفر: ممکن است بیش از ۳۰ درصد شاغلین اقتصاد ایران در مشاغل غیر رسمی حضور داشته باشند!
البته در همان زمان تبعیت از تعریف سازمان جهانی کار مدافعان و مخالفانی داشت. مدافعان از ضرورت همسان‌سازی الگوهای محاسباتی بیکاری و اشتغال با سطوح جهانی سخن می‌گفتند و شناسایی نشدن افراد دارای اشتغال ناقص را ظلم به آن‌ها ارزیابی می‌کردند، اما مخالفان تغییر در تعریف بیکاری به این نحو را یک تقلید گزینشی نامناسب ارزیابی می‌کردند و در پاسخی طعنه‌آمیز، خواستار تقلید در تعاریف دیگری از سازمان‌های جهانی شدند که آمارها را واقعی می‌کند!
ملاک اشتغال کار تمام وقت باشد نرخ بیکاری بیش از ۴۰ درصد می‌شود
حسین راغفر (استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا) با اشاره به آمارهای اخیر بیکاری اعلام شده توسط مرکز آمار گفت: به نظر نمی‌آید که ما با کاهش نرخ بیکاری مواجه باشیم. هرچند خود مفهوم بیکاری از مفاهیم مورد مناقشه در اقتصاد است و همیشه درباره اینکه چه کسی باید بیکار در نظر گرفته شود، بحث وجود داشته و در ایران نیز این بحث بسیار جدی بوده است.
وی افزود: هدف از تعریف بیکاری پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناشی از بیکاری است و اگر قرار باشد یک زندگی انسانی برای کسی تامین شود، این مهم است که سرپرست خانوار چند ساعت کار می‌کند تا بتواند معاش خانوار را در حد شرافتمندانه تامین کند. با این تعریف از بیکاری یعنی با این تعریف که «فرد بتواند با یک شیفت کاری در روز زندگی خود را تامین کند»، سهم کسانی که فاقد اشتغال هستند از آمارها بسیار زیاد خواهد شد و اگر معیار هشت ساعت کار روزانه بجز ایام تعطیل باشد، آمار بیکاری باید چند برابر رقم‌های اعلام شده مرکز آمار و چیزی بیش از ۴۰ الی ۴۵ درصد باشد. این آمار برآوردی ۴۰-۴۵ درصد نرخ بیکاری در شرایطی است که ما تعریف «کار تمام وقت» و اشتغال متعارف را به عنوان شغل مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته بپذیریم.
علیرضا حیدری: رشد اشتغال بخش کشاورزی و معدنی به دلیل مزیت‌های صادراتی ایجاد شده است. از آنجا که ارزش پول کشور به نسبت سال‌های گذشته باز هم کاهش داشته و نرخ ارز افزایش یافته است، لذا صادرات محصولات داخلی مزیت پیدا کرده و استخدام و سرمایه‌گذاری این دو حوزه که چندان خود نیازمند واردات نیست، بهبود یافته است.
راغفر تاکید کرد: آمار برآوردی ما از اشتغال متعارف، استاندارد و تمام وقت در دهه گذشته (حدود ۹ سال پیش) چیزی حدود رقم ۳۲ درصد بود که در شرایط کنونی با توجه به افت وضعیت اشتغال متعارف در کشور، این رقم به بیش از ۴۰ تا ۴۵ درصد رسید.
این کارشناس حوزه اقتصاد فقر و اشتغال با تاکید بر اینکه «وقتی ما نحوه رسیدن به آمارها و ارقام عجیب را روشن نکنیم، ممکن است با انتشار برخی ارقام که قابل باور نیستند به نحوی معکوس نیت انتشار دهندگان را در جامعه مشاهده کنیم» اظهار کرد: برخی آمارهای منتشره از سوی دولت گاه مخاطبان را بی‌اعتمادتر می‌کند و لازم است تعاریف از آمارها به‌طور دقیق مشخص شوند و تعاریف حداقلی از شاخص‌های اقتصادی مورد استفاده قرار نگیرند. حتی اگر این آمار به‌عنوان آمارهای موفقیت دولت‌ها عنوان نشود، بهتر است.
این استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا با اشاره به موج افزایش مهاجرت نیروی کار از کشور گفت: افزایش خروج نیروی کار تعریف سبدگردانی بالقوه از کشور و عدم متوقف شدن روند آن حاکی از آن است که ظرفیت‌های شغلی در کشور هر روز محدودتر می‌شود و به نحو تبعیض‌آمیز مشاغلی که نیروی کار متخصص و تحصیل کرده را لازم داشته و بر سر آن رقابت زیادی وجود دارد، در هسته‌های گزینش به صورتی توزیع می‌شود که عملا بسیاری از افراد آموزش دیده و حرفه‌ای را دچار سرخوردگی و میل به مهاجرت می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که «مشاغل ناپایدار و غیرثابت مثل مشاغل مربوط به مبادله رمز ارزها، سبدگردانی، بورس و معامله‌گری و دلالی مجازی که در سال‌های اخیر رونق گرفتند، تاثیری در افزایش نرخ شاغلین داشته نداشته‌اند؟» جواب داد: بسیاری از مشاغلی که فوق الذکر در تعریف اشتغال قرار نمی‌گیرند و خود آن‌ها نیز در زمره شغل خودشان را تعریف نمی‌کنند. لذا آمار این قبیل مشاغل که اکثرشان نامولد و برخی از آن‌ها ممکن است مولد باشند، تاثیری در افزایش و کاهش نرخ بیکاری نخواهد داشت. مشاغلی که نام برده شد ذیل عنوان «مشاغل غیررسمی» شناخته می‌شوند و اکثریت قاطع آن‌ها مالیات نپرداخته و به همین دلیل شناسایی نمی‌شوند. ممکن است در بازارهای مالی حضور داشته باشند، اما شناسایی آن‌ها در جمع شاغلین صورت نمی‌گیرد.
راغفر درباره مشاغل غیر رسمی و رشد آن‌ها تصریح کرد: در اکثر کشورهایی که سیاست‌های موسوم به «بنیادگرایی بازار» و مالی‌گرایی افراطی اجرا شده است، شاهد افزایش گسترده این مشاغل نامولد بوده‌ایم، هرچند گسترش فناوری‌های مجازی و فضای اینترنت و تلفن‌های هوشمند نیز نقشی به‌سزا در گسترش برخی مشاغل مشابه داشتند. به این معنا در همه جای جهان بخش مشاغل غیر رسمی رشد کرده است، اما شرایط خاص ایران باعث شده این رشد بیشتر قابل مشاهده بوده و فربه‌تر از گذشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به اینکه ممکن است بیش از ۳۰ درصد شاغلین اقتصاد ایران در مشاغل غیررسمی حضور داشته باشند، اظهار کرد: بسیاری از مشاغل خانگی که با حمایت دولت ایجاد نشدند (مثل دوزندگی برای خانم‌های خانه‌دار) و زنانی که با سفته گذاری و حقوق بسیار نازل و بدون بیمه کار می‌کنند، عمدتا مورد شناسایی قرار نمی‌گیرند و از جنبه اقتصادی نیز از شغل غیرشایسته بهره‌مند هستند و جزء آمار شاغلان رسمی محسوب نمی‌شوند.
وی با بیان اینکه «بخش بزرگی از اقتصاد ایران درحال اختصاص به مشاغل غیر رسمی است و این بخش درحال رشد است» گفت: متاسفانه آمارهای رسمی ما هنوز در جنبه پوششی فاقد ظرفیت‌های مطالعاتی روی این حوزه‌های رو به گسترش است و به این اعتبار نمی‌توان هنوز درباره دقت نظام جامع آماری کشور در حوزه اقتصادی و به خصوص فقر و اشتغال ادعایی مطرح کرد.
کاهش نسبی بیکاری به دلیل رشد شاغلان بخش کشاورزی، معدنی و مشاغل اینترنتی است
علیرضا حیدری (کارشناس اقتصادی حوزه کار و تامین اجتماعی) نیز با اشاره به آمارهای اعلام شده درباره نرخ بیکاری از سوی دولت و مرکز آمار گفت: طبق آمارهای دولت مبنی بر کاهش نرخ بیکاری به رقم ۹.۲ درصد در تابستان امسال، باید نتیجه گرفت که دولت طی یکسال اخیر ده‌ها هزار نفر از بیکاران کشور را کاسته و برای آن‌ها شغل ایجاد کرده است. مسئله این است که مرکز آمار نیز به‌طور قانونی مرجع است و معمولا این مرکز برای مطالعات خود به‌جای آمارگیری از کل جامعه، یک جامعه نمونه تصادفی انتخاب و روی آن بررسی آماری انجام می‌دهد.
نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری افزود: اینکه چه نوع جامعه آماری توسط مرکز آمار با چه کیفیتی انتخاب شده است از حوزه اطلاعات ما کارشناسان عادی و فاقد دسترسی به منابع اصلی آماری خارج است اما با فرض اینکه مرکز آمار توسط قانون‌گذار مرجع اعلام آمار شناخته شده است، باید فرض را بر صحت محاسبات آن قرار دهیم. اما لازم است مرکز آمار در آمارهای حساس مانند بیکاری و تورم تحلیل‌های آماری خود را نیز منتشر کند؛ زیرا لازم است مردم و کارشناسان بدانند که چه نحوه محاسبه و چه جامعه انتخابی خاصی با چه تعاریفی سبب شده تا نتایجی گاه تعجب آفرین اعلام شود.
حیدری با اشاره به سیاست‌های اشتغالی دولت در یکسال اخیر گفت: مجموعه سیاست‌های دولت در زمینه حفظ شرایط تولید و توسعه فرصت‌های شغلی با ایجاد ثبات در فضای کسب و کار و کنترل شاخص‌های کلان اقتصادی منجر به بهبود اشتغال می‌شود و با در نظر گرفتن این سیاست‌ها و شاخص‌های کلان بی‌ثبات شده و محیط کسب و کار، می‌توانیم در جایگاه کارشناسی بگوییم اقدامات در جهت ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت بیکاری صورت نگرفته است.
وی در پاسخ به این سوال که آمار افزایش اشتغال اعلامی احتمالا از کجا استخراج شده است؟ گفت: در شرایطی که یکی از پرسودترین بخش‌های اقتصاد ایران یعنی نفت و پتروشیمی تغییر قابل اعتنایی در زمینه اشتغال نداشته، به نظر می‌رسد به یک دلیل مشخص، افزایش نسبی میزان شاغلین و کاهش بیکاری به دلیل مقدار مشخصی تحرک در دو بخش کشاورزی و معدنی کشور است.
این اقتصاددان با تاکید بر این مطلب که رشد اشتغال بخش کشاورزی و معدنی به دلیل مزیت‌های صادراتی ایجاد شده است، توضیح داد: از آنجا که ارزش پول کشور به نسبت سال‌های گذشته باز هم کاهش داشته و نرخ ارز افزایش یافته است، لذا صادرات محصولات داخلی مزیت پیدا کرده و استخدام و سرمایه‌گذاری این دو حوزه که چندان خود نیازمند واردات نیست، بهبود یافته است. در شرایطی که ارزش محصولات در این دو حوزه برای صادرات چند برابر می‌شود، شاهد رشد استخدام نیرو در باغات، واحدهای تولید دام و طیور و همچنین برخی معادن کشور هستیم زیرا سود ناشی از صادرات این محصولات به نسبت هزینه‌های ریالی داخلی و فروش دلاری محصول به کشورهای همسایه بسیار بالاتر است و به‌طور طبیعی نیروی کار جدید می‌تواند بیشتر در این بخش جذب شود.
عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران با بیان اینکه ایجاد ۱۰۰ هزار فرصت شغلی جدید طی حدود یکسال برای اقتصادی که سالانه نیازمند ایجاد ۸۰۰ هزار شغل جدید است، عدد چندان قابل توجهی نیست، به مشاغل جدید حوزه‌های اینترنتی و مبادلاتی و رمز ارز و. . اشاره کرد و افزود: این مشاغل از قبیل مبادله‌گری یا (تریدرها) یا فروشندگان سهام بورس و فرابورس و رمز ارز و مبادله‌گری در فضای مجازی (تعریف سبدگردانی نه فقط در ایران) که در بسیاری از کشورهای جهان رشد داشته است و باتوجه به شرایط توسعه صنعتی خاص ایران به طور طبیعی استقبال بیشتری در کشور از این شغل‌ها شده است.
حیدری در پایان تصریح کرد: این افراد در صورت اعلام خود به عنوان فرد شاغل تمام وقت، تاثیر معنادار و موثری بر میزان نرخ بیکاری اعلام شده توسط مرکز آمار خواهند داشت. باتوجه به گسترش روزافزون این مشاغل، لازم است اطلاعات جزئی مشاغل و برخی مستندات کیفی آمارهای مرکز آمار نیز بررسی شود تا مشخص شود حجم اشتغال و بیکاری موجود بیشتر باعث گرایش نیروی کار به چه مشاغلی شده است. باتوجه به رشد فضای مجازی و جمعیت نیروی کار مستعد اما بیکار نسل جوان تحصیل کرده -که توان ورود به این حوزه‌ها را نیز دارند- قطعا این بحش بدون تردید روی جابه‌جایی آمار بیکاری موثر خواهد بود.
دیدگاه شما