در بین انواع شاخص های بورس، برای کسانی که میخواهند از خریدوفروش سهم در کوتاهمدت سود بگیرند، شاخص قیمتها از شاخص کل مهمتر است.
شاخص کل جایگزین شود یا ریس سازمان بورس؟
(تصویر شماره 1) در حالی بورس همچنان در شرایط نابسامان به سر می برد و بسیاری از سهامداران خرد در زیان هستند رئیس سازمان بورس اعلام کرده که شاخص جدیدی جایگزین شاخص کل شود بازار بهبود می یابد اما کارشناسان معتقدند که این مساله تاثیری بر روند بازار ندارد، از این رو پیشنهاد می شود که رئیس سازمان بورس به جای شاخص جایگزین شود.
(تصویر شماره 2)
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، در حالی بورس همچنان در شرایط نابسامان به سر می برد و بسیاری از سهامداران خرد در زیان هستند رئیس سازمان بورس یکبار اعلام کرده که با بازارگردان های متخلف برخورد می شود یکبار هم اعلام کرده که شاخص جدیدی جایگزین شاخص کل شود و بازار بهبود می یابد این در حالی است که کارشناسان معتقدند که این مساله تاثیری بر روند بازار ندارد و از طرف دیگر رئیس سازرمان بورس هرچند وقت یکبار شعار می دهد تا به نوعی به تبعیت از مسئولان بالادستی تنور بورس را داغ نگهدارد، از این رو پیشنهاد می شود که رئیس سازمان بورس به جای شاخص جایگزین شود و بیشتر از این با سرمایه های خرد مردم بازی نشود.
یک کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج ضمن اشاره به اینکه پیش از این بارها در جلسات خصوصی موضوع تغییر شاخص کل بورس مطرح بوده است، گفت: شاخص کنونی هم بالا رفتن بازار را به درستی نشان نمی دهد هم روند نزولی بازار را و به نسبت تاثیر منفی که در کلیت بازار وجود دارد کمتر افت می کند، به همین دلیل اصرار بر اصلاح شاخص بازار برای واقهی نشان دادن روند معاملات است
رضا روحی با بیان اینکه تغییر شاخص در وضعیت بازار تاثیری نمی گذارد، افزود: شاخص کل به عنوان یک پارامتر تنها روی تحلیل بازار موثرتر است، و از آنجایی که این شاخص الان به درستی وضعیت بازار را نشان نمی دهد نمی توان از نظر تکنیکال شرایط تحلیلی بازار را فراهم کند. در واقع تاثیر سهام های بزرگ روی شاخص خیلی بیشتر از نمادهای کوچک است .
او با تاکید بر اینکه شاخص به نسبت تعداد سهام شرکت ها تاثیرگذاری خود را نشان می دهد، تصریح کرد: برای نمونه معاملات خنثی نمادهایی مانند معاملات هلدینگ فارس یا فولاد در شرایطی که همه شرکت های کوچک منفی هستند روی شاخص اثر خنثی می گذارد و از طرف دیگر اثر مثبت نمادهای کوچک با شاخص کل بورس خیلی نیست.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه نمی شود یک شاخص واحد برای بورس و فرابورس در نظر گرفت گفت: از آنجایی که شاخص بورس و فرابورس مجزا هستند و نحوه محاسبه اثرگذاری معاملات در این دو بخش متفاوت است به همین دلیل امکان ادغام بورس و فرابورس وجود ندارد، اما باید توجه داشت که در مقطع کنونی سودهای تقسیمی نباید شاخص را تعدیل کند اما می بینیم هم اکنون شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ شرکت ها در زمانی که در مجمع هستند و هنوز معامله ای انجام نداده اند بعد از سود تقسیم ارزش سهام آن ها کاهش می یابد، در حالی که وقتی سودی از بورس خارج می شود نباید همچنان اثر آن بر شاخص کل وجود داشته باشد. دستکاری شاخص کل بورس
شاخص کل در اصلاح اخیر در محدوده ای یک میلیون و 400 هزار واحد باقی ماند، اما بسیاری از نمادها کف قبلی خود در محدوده شاخص یک میلیون و صد هزار واحد را رو به پایین شکستند و همین مساله موضوع شاخص سازی را تقویت کرد و بعد از آن مسئولان سازمان بورس اعلام کردند که شاخص کل بورس تغییر می کند و مرکب از شاخص هم وزن و شاخص فرابورس و . می شود، اما جزئیات دقیق آن هنوز منتشر نشده است.
کارشناس بورس در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج ضمن اشاره به اینکه شاخص کل بورس همه شرکت ها را در نظر نمی گیرد، گفت: رفتار مدیران بالادستی حکایت از این دارد که هم اکنون شاخص سازی رخ می دهد، زیرا وقتی مدیران ارشد می گویند مانع از اصلاح بازار شوند برخی نمادهای بزرگ را مثبت باز می کنند یا مانع اصلاح آن افت بیشتر می شود.
احمد جانجان با بیان اینکه قرار است در شاخص جدید فرمول ها را دستکاری می کنند تا نمایان گر وضعیت کامل بازار باشد، اظهار کرد کرد: در تغییرات جدید وزن بازار شرکت های بزرگ را کاهش می دهند. اما باید توجه داشت که ارائه شاخص های جایگزین هم نمی تواند روند بازار را تغییر دهد، در حال حاضر دولت حتی برای محصولاتی مانند رب هم قیمت گذاری می کند و این سیاست ها روی بورس تاثیر می گذارد و عملا شاخص های محاسبه تاثیری بر روند صعودی یا نزولی ندارد.
واژه شناسی این خبر (بورس):
بورس (به فرانسوی : Bourse ) به بازاری سازمان یافته گفته می شود که قیمت گذاری ، خرید و فروش کالا، قرارداد آتی و اوراق بهادار در آن انجام می پذیرد.
بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار . طبقه بندی می شود. در بورس کالا، کالا و در بورس اوراق بهادار، سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می گیرد. هر چند کلمهٔ بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به کار گرفته می شود.
(برگرفته از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)
در نیمه اول معاملات امروز (دوشنبه 11 مهر 1401) شاخص کل بورس تهرانبا افت526.17واحدی به عدد 1,321,499.29 واحد رسید. که 37.91% نمادهای معاملاتی سبز و 62.09% درصد قرمز هستند. همچنین 19 نماد معاملاتی دارای صف فروش سنگین و 1 نماد معاملاتی دارای صف سنگین خریدهستند.بر اساسآخرین تقاضاهای موجود در بازار، دیده میشود کهعرضه با 34.95% و تقاضا با 65.05% سهم معاملات را به خود اختصاص داده اند.نماد های معاملاتی با صف سنگین فروشکوثر ، بیمه کوثر حپترو ، حمل و نقل پتروشیمی( سهامی عام گکوثر ، هتل پارسیان کوثر اصفهان کگاز ، شیشه و گاز سدشت ، صنایع سیمان دشتستان سخزر ، سیمان خزر سفار ، سیمانفارس سیلام ، سیمان ایلام غدشت ، دشت مرغاب غشان ، شیرپاستوریزهپگاهخراسان بفجر ، فجر انرژی خلیج فارس خپویش ، سازه پویش .
به گزارش خبرگزاری برنا، امیرمهدی صبایی مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس گفت: براساس پیگیری های انجام شده، صندوق توسعه ملی امروز (یکشنبه) مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز می کند. وی ادامه داد: با انجام این واریزی در مجموع مبلغی حدود ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان توسط صندوق توسعه ملی نزد صندوق تثبیت بازار سرمایه سرمایه گذاری شده است. آیا این خبر مفید بود؟00نتیجه بر اساس0رای موافق و0رای .
شاخص بورس چیست؟ از نمودار شاخص بورس چه میدانید؟
بورس اوراق بهادار که این روزها جایگاه ویژهاي در ميان صاحبان سرمايه پیداکرده است، داراي اصطلاحات ویژگیهایی است كه فعالان اين عرصه بايد آگاهي كافي در اين زمينه داشته باشند و بهاصطلاح عاميانه چموخم آن را بشناسند. شاخص بورس ازجمله فاكتورهاي اصلي بازار بورس به شمار ميآيد كه آشنايي با آن و كاربردهايش در روند سرمايهگذاري فعالان اين بازار تأثیر بسزايي دارد. در اين گفتار سعي شده اطلاعات لازم براي اينكه بدانيد شاخص بورس یعنی چه و چطور بر مبناي نمودار شاخص بورس سرمايهگذاري كنيد؟ ارائه شود.
شاخص صنعت چیست؟ شاخص صنعت مالی چیست؟ منظور از شاخص صنعت خودرو یعنی چه؟ شاخص صنعت دارویی بیانگر چیست؟ همانطور که از موضوعات سؤالات مشخص است. در این مقاله میخواهیم به تعریف این مفاهیمی مانند شاخص صنعت و شاخص مالی در بورس بپردازیم. اطلاعات پیرامون بازار بورس جهت سنجش و ارزیابی عملکرد سهام و صندوقهای سرمایهگذاری کاربرد زیادی دارد و حتی میتواند به شما کمک کند تا بتوانید تغییرات احتمالی قیمتهای سهام را در آینده پیشبینی کنید؛ بنابراین اگر میخواهیم بدانید شاخص صنعت چیست؟ تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
پیش از آنکه به اصل مطلب یعنی پاسخ به سؤال شاخص صنعت و شاخص مالی چیست؟ بپردازیم، بهتر است که یک تعریف کلی از شاخص بورس ارائه کنیم تا مفهوم کلمه شاخص برای شما آشکار شود و با بتوانید ادامه مقاله را با آگاهی بیشتری مطالعه کنید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس، معياري براي سنجيدن و ارزيابي وضعيت عمومي بازار بورس است كه بر مبناي آن ميتوان گفت روند بازار در يك بازه زماني خاص، مثبت يا منفي بوده، بهطورکلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. سرمايهگذاران برای کسب سود مناسب در خرید يا فروش سهام شرکتهای بورسی، باید مؤلفههای گوناگوني نظير روند قیمت یا بازده سهام شرکتها، سود شرکت در دورههای مختلف، روند بازدهی صنعت مربوطه و همچنين وضعیت بازار را بررسي كنند.و همچنین توصیه میکنم مقاله “ معاملات الگوریتمی در بورس چیست ” و “ محاسبه بازده سهام ” را هم بخوانید
تحلیل شاخصهای مختلف ازجمله شاخص بورس یکی از ابزارهای مهم در ارزیابی بازار سرمایه به شمار ميآيد. البته بايد توجه داشته باشيد كه مثبت بودن نمودار شاخص بورس بهتنهایی دليلي بر كسب سود نيست و باوجود مثبت بودن شاخص بورس هم ممكن است با ضرر مواجه شويد بنابراين هنگام انجام معاملات علاوه بر نمودارشاخص بورس مؤلفههای ديگر را نيز موردبررسی قرار دهيد.
شاخص سرمایهگذاری
“indexing” نوعی مدیریت منفعل صندوق است. مدیر صندوق به جمعآوری سهام در زمان بازار میکند یعنی انتخاب شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ اوراق بهادار برای سرمایهگذاری و استراتژی برای خرید و فروش آنها، مدیر صندوق پرتفوی ایجاد میکند که داراییهای آن نشان دهنده اوراق بهادار یک شاخص خاص است. ایده این کار این است که صندوق با تقلید از مشخصات شاخص بورس اوراق بهادار به عنوان یک کل یا بخش گستردهای از آن پرتفوی خود را به عملکرد شاخص نزدیک میکند.
از آنجا که نمیتوانید مستقیماً روی یک شاخص سرمایهگذاری کنید، صندوقهای شاخص برای ردیابی عملکرد آنها ایجاد میشوند. این صندوقها شامل اوراق بهاداری هستند که به تقلید از دادههای یک شاخص میپردازند و بدین ترتیب به یک سرمایهگذار اجازه میدهند درازای پرداخت هزینه، روی عملکرد شاخص شرط بندی کنند.
حامیان صندوق هنگام گردآوری صندوق های سرمایه گذاری مشترک و ETF سعی در ایجاد نمونه کارهایی دارند که نمایانگر اجزای یک شاخص خاص است. این به یک سرمایهگذار اجازه میدهد تا یک اوراق بهادار را که احتمالاً همزمان با بازار سهام به طور کلی یا با بخشی از بازار افزایش و کاهش یابد، خریداری کند.
شاخص بورس بيانگر چه چيزهايي است؟
شاخصها معمولاً معیارهای رکود یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه را مشخص میكنند. به همين دليل فعالان بازار سرمایه با بررسي اين شاخصها میتوانند به وضعیت کلی بازار اشراف پیداکرده و حتی تغییرات احتمالی قیمتها در آینده را پيشبيني کنند.
از سوي ديگر سهامداران از طریق شاخصها، ميتوانند تغییرات یک پدیده را در دو زمان متفاوت با يكديگر مقايسه كنند. بهطور مثال با استفاده از شاخص قیمت میتوان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه كرد. شاخصي كه در اخبار راديو و تلويزيون از آن بهعنوان شاخص بورس نامبرده ميشود، شاخص كل است كه تمامي شركتهاي بورس را در برمیگیرد. شاخص كل درواقع مهمترین شاخص بورس محسوب ميشود.
شاخص بورس در اوراق بهادار
شاخصهای بورس اوراق بهادار در سراسر جهان، شاخصهای قدرتمندی برای اقتصاد جهانی و هر کشور هستند. در ایالاتمتحده S&P 500، Dow Jones Industrial Average و Nasdaq Composite سه شاخص قیمت سهام هستند که توسط رسانهها و سرمایهگذاران به طور گسترده دنبال میشوند.
شاخص قیمت کل نشان دهنده قیمت تمام سهام موجود در بازار است. این شاخص به صورت عددی بیان میشود و واحد خاصی نیز ندارد، از این رو نمیتوان به راحتی تحلیل و تفسیر کرد. برای حل این مشکل روش خاصی وجود دارد. یک سال را در نظر گرفته و به عنوان سال مبنا تعریف میکنند. تمام اعداد و ارقام مربوط به شرکتها در این سال پایه نیز به عنوان مبنا در گرفته میشوند. هر سال قیمت و اعداد هر شرکت را با توجه به سال مبنا مقایسه کرده و تعیین میکنند شرکت چه میزان افزایش یا کاهش داشته است. با این روش نموداری از روند شرکت حاصل میشود و میزان افزایش یا کاهش شاخص را مشخص میکند. فرمول محاسبه مقدار شاخص قیمت سهام کل به صورت زیر است:
۱۰۰ * ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ / ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه = مقدار شاخص کل بورس
با ضرب قیمت پایانی سهام در تعداد سهام آن شرکت ارزش جاری بازار آن حاصل میشود. گاهی اوقات به دلیل برگزاری مجمع عمومی یا به دلایلی برای شفافسازی سهمی بسته میشود. در این حالت قیمت پایانی سهم در آخرین روز معامله به عنوان مبنای قیمت آن سهم در نظر گرفته میشود. در واقع شاخص کل بورس بیان کننده میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بازار بورس میباشد.
تمام سهام موجود در بازار بورس در دو دسته بازار اول و بازار دوم دستهبندی میشوند. این دستهبندی بر اساس معیارهای مختلفی از جمله تعداد سهام، میزان سودآوری، میزان نقد شوندگی سهام و … صورت میگیرد. شاخص کل قیمت برای این دو بازار جداگانه محاسبه شده و به عنوان شاخص قیمت سهام بازار اول و شاخص بازار دوم ارائه میشود.
توجه داشته باشید منفی یا مثبت بودن شاخص بورس در اوراق بهادار به تنهایی نمیتواند تعیین کند که زمان خرید یا فروش سهم خاصی است. بورس بازار بزرگی است که اگر بدون اطلاع از نحوه کار و آشنایی وارد آن شوید ضررهای جبران ناپذیری به شما وارد میشود.
شاخصها از مهمترین معیارهای موجود برای بررسی بازار بورس هستند. با استفاده از شاخصها وضعیت سهام در گذشته مشخص شده و برای روزهای آینده نیز تا حدودی قابل پیشبینی است. از این رو آشنایی با انواع شاخص و بررسی هرکدام برای سرمایهگذاری در بروس بسیار مهم است.
مفهوم شاخص در بازار سرمایه
شاخص یا Index در حقیقت معیاری است که بیانگر تغییرات اقتصاد و یا بازار بورس در آمار است. درباره بازارهای مالی، شاخص بهعنوان یک سبد فرضی از تمامی سهام معرفی میشود که در آن امکان خریدوفروش و معاملات بورسی فراهم است، همچنین میتوانید میانگین تغییرات قیمت انواع سهام را مشاهده کنید.
هر یک از شاخصهای در بازار بورس، روش اندازهگیری و محاسبه خاص خود را دارند، درنتیجه برای مقایسه دو شاخص متفاوت باید به مقایسه درصد تغییرات شاخصها نسبت بهروزها و یا ماههای قبل پرداخت؛ بنابراین نمیتوان عدد فعلی آنها را با یکدیگر مقایسه کرد. در بین انواع شاخصهای بازار بورس، میتوانید از شاخص کل و انواع شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران برای سنجش و ارزیابی عملکرد سهام و صندوقهای سرمایهگذاری استفاده کنید. حتی این امکان برای شما وجود دارد که بتوانید قیمتهای آینده و تغییرات احتمالی آنها را بررسی کنید.
انواع شاخصهای بازار بورس شامل شاخص کل قیمت، شاخص هموزن، شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ میشود. ما در این مقاله میخواهیم بگوییم شاخص صنعت چیست؟ و شاخص مالی چیست؟ همانطور که گفتیم میتوانید از طریق اطلاعاتی که درباره شاخصهای بورس به دست میآورید، قیمتهای آینده سهام را نیز پیشبینی کنید.
شاخص بورس چیست؟
حتی اگر اطلاعات زیادی در مورد بورس نداشته باشید حتماً واژه شاخص بورس در رسانههای مختلف به گوشتان خورده است. دراخبار اقتصادی بارها شنیدهاید که برای مثال، شاخص بورس تهران امروز رشد (افزایش) یا افت (کاهش) داشته است. سؤال پیش میآید که این شاخص بورس چیست؟ چگونه اندازه گیری میشود و برای فعالین بورس چه اهمیتی دارد و نشانگر چیست؟ در این مقاله انواع شاخصهای بورس و شاخصهای اصلی بورس را به شما معرفی خواهیم کرد. آنچه خواهید خواند در سرتیترهای زیر به شما ارائه میشود:
- تعریف شاخص
- شاخص بورس
- شاخص کل بورس
- مفهوم واحد در شاخص
- شاخص قیمت
- شاخص هم وزن بورس
- شاخص ۵۰ شرکت فعال تر
- شاخص صنعت
- شاخص سهام آزاد شناور
- انواع شاخصها در یک نگاه
- کاربرد شاخص
تعریف شاخص
شاخص یک معیار آماری است. روش اندازه گیری هر شاخص متعلق به همان شاخص است و نمیتوان رقم فعلی یک شاخص را با شاخص دیگر مقایسه کرد. واژه شاخص (Index) همیشه بیانگر عددی است که با استفاده از آن میتوان میزان تغییرات در یک یا چند متغیر، طی یک مدت زمان مشخص را مشاهده کرد. در واقع شما با بررسی یک شاخص، میزان تغییرات متغیر مد نظرتان را اندازه گیری میکنید. شاخص بازار اول و دوم چیست؟
شاخص بورس
شاخص بورس تغییرات کلی بورس را نشان میدهد که با رشد و یا افت مواجه شده است. در نظر داشته باشید که در بورس تنها یک نوع شاخص وجود ندارد بلکه چند شاخص وجود دارد که شرایط بورس را از جنبههای متفاوت بررسی میکند. محاسبه انواع شاخصهای بورس بر اساس فرمولهای قراردادی انجام میگیرد و هر شاخصی بنا بر دادهها و فرمول مورد استفاده میتواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشاندهنده تغییرات قیمت کلیه شرکتها میباشد بقیه شاخصها بنا بر نوع محاسبه و شرکتهایی که در آن مورد محاسبه قرار میگیرند باید تفسیر شوند.
با تحلیل این شاخصها میتوان از وضعیت گذشته و حال بورس مطلع شد و در تصمیم گیریهای افراد فعال در بورس تأثیر بسزایی خواهد داشت. در بین این شاخصها چند شاخص از اهمیت ویژهای برای فعالین بورس برخوردارند. از آنجایی که شرکتهای بزرگ و سرمایه دار تأثیر زیادی بر شاخص میگذارند ممکن است رشد و کاهش شاخص بورس ناشی از فعالیت آنها باشد و لزوماً دیگر شرکتها با چنین وضعیتی درگیر نباشند.
در نظر داشته باشید که شاخص، بخصوص شاخص کلی به عنوان شاخص اصلی بورس، وضعیت کلی بورس را نشان میدهد و مثبت یا منفی بودن آن به معنای مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست.
شاخص کل بورس
شاخص کل از شاخصهای اصلی بورس است. این شاخص در بین انواع شاخص های بورس در بین فعالین بورس از پرکاربردترین و حیاتیترین شاخصهاست. شاخص کل نشان دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است. تغییرات شاخص کل، میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس را نشان میدهد. برای مثال، شما از سهام شرکتهای فعال در بورس یک سهم خریداری کردهاید، شاخص کل، هم تغییرات قیمت سهام شما و هم سودهایی که سالیانه شرکتها به شما پرداخت میکنند را نشان میدهد.
شاخصها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که به تاریخ مبدأ شهرت دارد میسنجند. بر اساس فرمول تغییر قیمت شرکتهای بزرگتر با سرمایه بیشتر تأثیر بیشتری بر نوسانات شاخص بورس و روند عمومی قیمتها میگذارد. برای بررسی شاخص کل باید این نکته را در نظر داشته باشید که آنچه اهمیت دارد میزان تغییرات این شاخص است نه عدد آن. بازدهی سرمایه گذارانی که در بورس سرمایه گذاری کردهاند به دو روش اندازه گیری میشود.
اولی، بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال است و دومی تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار.
شاخص کل نشاندهنده رفتار عمومی تمام فعالهای بازار است. اگر سرمایهگذاران به بازار سهام اقبال نشان بدهند، سمت خریدار کمی سنگینتر از سمت فروشنده میشود. این عدم تعادل شاخص را به سمت بالا هدایت میکند؛ اما خروج سرمایهها از بازار میتواند شاخص را به سمت پایین بکشد. حالا فرض کنید که قیمت هیچ سهمی تغییر نکند آیا باز هم ممکن است شاخص بورس تغییر کند؟ بله! با تغییر در مقدار سود شرکتها تغییر در شاخص اتفاق می افتد. البته در واقعیت هرگز این اتفاق رخ نمیدهد، چرا که تغییر در سود هر سهم قطعاً بر روی قیمت سهام تأثیر خواهد گذاشت.
در این زمینه ، سرمایه گذاران باید به دو نکته توجه نمایند:
- افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست، برعکس این مسئله کاهش شاخص کل هم به معنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست.
- یکی از مهمترین مسائل در سرمایهگذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع از سهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند. سبد سهام یا پُرتفُوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر داراییها است که یک سرمایهگذار آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایهگذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم میتواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. یک ضربالمثل معروف میگوید: «همه تخممرغها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخممرغها خواهد شد.
مفهوم واحد در شاخص
شاخص بر اساس یک واحد تعریف میشود. بدینصورت که اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال برای مثال ۱۰ هزار واحد باشد و در پایان سال به ۱۵ هزار واحد افزایش یابد یعنی ۵ هزار واحد افزایش داشته که این به معنای بازده پنجاه درصدی در شاخص کل بورس است.
شاخص قیمت
این شاخص نیز یکی از اصلیترین شاخصهای بورس است. این شاخص معرف روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای فعال در بورس است؛ یعنی اگر شاخص قیمت بورس در یک سال ۱۵ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمتها در بورس در یک سال گذشته بهطور متوسط ۱۵ درصد رشد داشته است. تفاوت این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد ولی در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص دخیل است.
در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکتها در تأثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد؛ یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد (سرمایه آن بیشتر باشد) تأثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است. گر شاخص قیمتها ۱ درصد رشد کند، یعنی میانگین قیمتهای هر برگه سهم بهطور میانگین ۱ درصد رشد داشته است.
در بین انواع شاخص های بورس، برای کسانی که میخواهند از خریدوفروش سهم در کوتاهمدت سود بگیرند، شاخص قیمتها از شاخص کل مهمتر است.
شاخص هموزن بورس
در این شاخص تمام شرکتهای موجود در بورس به یک میزان در شاخص تأثیر میگذارند بدون آنکه کوچکی یا بزرگی آنان مطرح باشد. در این شاخص، دیگر شرکتهای بزرگ نمیتوانند شاخص را بهواسطه سرمایه زیادشان تحت تأثیر قرار دهند. به نظر میرسد که این شاخص باکیفیت بهتری نشاندهنده کلیت وضعیت بورس تهران است.
به خاطر وزن مساوی تمام نمادها، دستکاری این شاخص کار دشواری است و نمیشود با حمایت از چند سهم آن را تغییر داد. به همین دلیل عدهای از تحلیلگرها برای بررسی حال عمومی بازار، شاخص هموزن را ملاکی مناسبتر میدانند.
شاخص ۵۰ شرکت فعالتر
شاخص ۵۰ شرکت فعالتر، شاخصی است که از ۵۰ شرکت با بیشترین حجم معاملات ساخته میشود. این ۵۰ شرکت، شرکتهایی با بیشترین ضریب نقد شوندگی هستند چراکه بیش از دیگر سهمها خریدوفروش میشوند. معمولاً هر سه ماه یکبار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی میشوند که سهام این شرکتها نسبت به سایر شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان میدهد.
این شرکتها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خریدوفروش میشوند و سهامداران بهراحتی میتوانند سهام این شرکتهای بورسی را خریدوفروش کنند. در این شاخص شرکتهایی با نقد شوندگی پایینتر حضور ندارند. ممکن است شاخص کل پایین بیاید، اما اوضاع بازار خوب باشد. شاخص ۵۰ شرکت فعالتر میتواند چگونگی شرایط سهمهایی که خریدوفروش میشوند را نشان میدهند.
شاخص صنعت
یکی از انواع شاخصهای بورس، شاخص صنعت است. این شاخص فقط به شرکتهای صنعتی توجه دارد. صنایعی مثل فلزات اساسی، پتروشیمی و خودروسازیها. در این شاخص بانکها، بیمهها و شرکتهای خدماتی نقش ندارند. این شاخص بیشتر از فعالان بازار سرمایه برای سیاستگذارها اهمیت دارد. مقاله در مورد “بازار اول بورس بهتر است یا بازار دوم” را بخوانید.
شاخص سهام آزاد شناور
بهصورت کلی سهام شرکتهای بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری میکنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکتهای بورسی به شمار میآیند و در صورت خریداری سهام شرکتهای بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب میکنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود.
هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایهگذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را میسنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش میکند؛ این شاخص میتواند تصویر مناسبی از شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد. شاخص دوم بورس چیست؟
انواع شاخصها در یک نگاه
- شاخص قیمت کل بازار: در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معاملهشده تأثیر داده میشود.
- شاخص قیمت تالار اصلی: در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معاملهشده در تابلو اصلی تأثیر داده میشود.
- شاخص قیمت تالار فرعی: در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معاملهشده در تابلوی فرعی تأثیر داده میشود.
- شاخص صنعت: این شاخص عملکرد شرکتهای صنعتی بورس را نشان میدهد.
- شاخص واسطهگریهای مالی: این شاخص عملکرد شرکتهای واسطهگری مالی شامل هلدینگها، سرمایهگذاریها و لیزینگها را نشان میدهد.
- شاخص ۳۰ شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ شرکت بزرگتر: این شاخص فقط نشاندهنده ۳۰ شرکت بزرگتر است؛ یعنی شرکتهایی که بیشترین ارزش بازار (تعداد سهم ضربدر قیمت سهم) رادارند.
- شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم: شاخص بازار اول و دوم نیز همانطور که از نامش برمیآید، نمایشدهنده وضعیت بازارهای اول و دوم بورس میباشد و از منظر روش محاسبه، همانند شاخص کل بورس، شرکتهای با سرمایه بالا بیشترین تأثیر را بر این بازار را دارند.
- شاخص قیمت و بازده نقدی: این شاخص را در سالهای اخیر روزنامه همشهری با نام شاخص بازده بازار سهام به سهامداران شناسانده است. شاخص قیمت و بازده نقدی را میتوان یکی از دقیقترین شاخصهای محاسبه در بورس تهران بهحساب آورد زیرا هر دو مؤلفه تقسیم سود در شرکتها و بازده سهام براثر افزایش قیمت سهام شرکتها در آن مدنظر قرارگرفته است.
- شاخص کل قیمت سهام: این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. طبق فرمول طراحیشده تغییر قیمت شرکتهای بزرگتر که درعینحال سرمایه بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تأثیر بیشتری میگذارد.
کاربرد شاخص
- اعداد شاخص از بیانگر اطلاعات عمومی و کلی در مورد ساختار بازار است. معمولاً از کاهش شاخص با عنوان رکود بازار و از افزایش آن با عنوان رونق اقتصادی یاد میشود.
- شاخص ابزاری است برای مقایسه تغییرات بین دو پدیده در دو زمان متفاوت
- با بررسی شاخص تغییرات احتمالی قیمتها در آینده را میتوان پیشبینی کرد.
- شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. حتی با استفاده از شاخص میتوان صنعتهای مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.
افرادی که در بورس سرمایهگذاری میکنند باید به کاربرد هر شاخص توجه کنند و با استفاده از آن به تحلیل وضعیت بورس بپردازند و با توجه به اینکه سهام چه شرکتهایی در شاخص موردنظر تأثیرگذار بودهاند تفسیر لازم را از شاخص موردنظر داشته باشند. برای آگاهی از نحوه جبران ضرر در بورس، مطلب مرتبط را مطالعه نمایید.
درباره مهرناز سلطانی
نویسنده کتاب: ثروت نهفته در بورس ایران ،مدرس و مربی دوره های بورس و هوش مالی مقدماتی و پیشرفته ،بنیان گذار مجموعه همیار سرمایه ،تحلیگر و معامله گر بورس اوراق بهادار ،نویسنده روزنامه همشهری در حوزه بورس کارشناس رادیو اقتصاد سیما سخنران در سمینارها و همایش های مالی نگارنده بیش از 150 مقاله آموزشی در بازارهای مالی
دستکاری شاخص بورس صحت دارد؟/ شاخص کل یا هموزن؟
بسیاری از فعالان بازار سهام پس از هر رشد قابل توجه شاخص کل، همواره از بیتاثیر بودن سبز شدن تابلوها بر وضعیت پرتفوی خود سخن میگویند و اعتقاد دارند این اتفاق، در نتیجه دستکاری شاخص بورس رخ داده است.
به گزارش تجارتنیوز، کارشناسان و تحلیلگران بورسی هر از گاهی به موضوع دستکاری شاخص بورس میپردازند و تابلوهای بازار را تحت تاثیر این روند میدانند. سهامداران و فعالان بورسی نیز معتقدند دستکاریهای دولت در روند طبیعی بازار باعث شده است تا پرتفوی آنها هیچ تاثیری از روند رو به رشد شاخص کل نپذیرد.
منظور از دستکاری بورس چیست؟
برخی از نوسهامداران و تازهواردان بازار سهام تصور نادرستی از دستکاری شاخص دارند. آنها فکر میکنند دولت میتواند با دست بردن در تابلوها اعداد و ارقام را به نحوی که میپسندد تغییر دهد. اما کارشناسان چنین امری را نادرست میدانند و مفهوم دستکاری در بورس را به گونه دیگری تعریف میکنند.
امیرمحمد گلوانی، کارشناس اقتصادی در همین زمینه به تجارتنیوز گفت: عدهای تصور میکنند که مثلا شاخص باید یک میلیون و ۵۶۰ هزار باشد ولی الان روی تابلو یک میلیون و ۵۴۰هزار ثبت شد. این تصور به کلی اشتباه است. چنین موضوعی امکانپذیر نیست.
وی ادامه داد: محاسبه شاخص فرمول مشخص و دقیقی دارد. ابدا نمیتوان از این فرمول تخطی کرد. چرا که صندوقهای شاخصی وجود دارد که به سرعت تلورانس بین خود و شاخص دستکاری شده را متوجه میشوند. از همین رو میتوان به طور قطع گفت که دستکاری در اعداد، ارقام و فرمولها وجود ندارد.
حمایت دولت از شرکتهای شاخصساز
گلوانی عنوان کرد: آنچه به عنوان دستکاری در بورس مطرح میشود به معنای حمایت دولت از شرکتهای بزرگ و شاخص ساز در بازار است. به عبارتی با حمایت دولت از برخی شرکتهایی که وزن بالاتر و تاثیر بیشتری روی روند نوسانات شاخص دارند، دستکاری در بورس رقم میخورد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه توضیح داد: مثلا بسیار پیش آمده که میبینیم بیش از ۶۰۰ شرکت بورسی منفی هستند اما شاخص کل مثبت است! این اتفاق میتواند به دلیل همان دخالت دولت در امر حمایت از تعداد محدودی از شرکتهای با وزن بالای تاثیرگذاری روی شاخص کل باشد.
او افزود: از سوی دیگر، اگر قرار باشد شاخص کل حدود ۲۰ هزار واحد منفی بخورد در صورتی که از نمادهای بزرگ حمایت شود، این ۲۰ هزار واحد به دو هزار واحد تقلیل مییابد. به این فرآیند، دستکاری دولت در روند بازار یا نوسانات شاخص کل گفته میشود.
ابزارهای دقیق برای تحلیل درست چیست؟
گلوانی با اشاره به دقیق نبودن شاخص کل برای تحلیل وضعیت بورس به تجارتنیوز گفت: شاخص کل به هیچ عنوان معیار مناسبی برای تحلیل بازار نیست. به دلیل اینکه وزن شرکتهای مختلف در روند محاسبه شاخص کل با یکدیگر برابر نیست. میتوان با تقویت تنها ۵۰ سهم بزرگ، شاخص را از منفی به مثبت تبدیل کرد.
این تحلیلگر اقتصادی افزود: به همین دلیل است که همواره به معیار قرار دادن شاخص هموزن به جای شاخصکل برای چینش ترکیب پرتفوی سهامداران تاکید میشود.
او گفت: دلیل این نکته نیز برابر بودن وزن همه نمادها در روند محاسبه شاخص هموزن است. علاوه بر اینکه به لحاظ فرمولی، امکان دستکاری در شاخص هموزن وجود ندارد. دولت نمیتواند با تقویت تنها چند شرکت بزرگ، روند نوسانات شاخص هموزن را مدیریت کند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ چیست؟
یکی از انواع شاخص که مورد سنجش اهالی بازار سرمایه قرار می گیرد شاخص ۳۰ شرکت بزرگ می باشد . واژه «شاخص» ترجمه کلمه انگلیسی (Index) است. همانطور که از اسم آن بر می آید، این واژه در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن میتوانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص، مشاهده کنید. برای مثال فرض کنید شما صاحب یک کسب و کار هستید، برای رصد کردن رشد کسب و کارتان به شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ یک یا چند مشخصه نیاز دارید که با نگاه کردن به یک یا چند عدد سریعا متوجه شوید اوضاع کسب و کار شما خوب است یا بد!
در زندگی روزمره هم بارها نام شاخص را در زمینه های دیگر شنیده اید مانند شاخص آلودگی هوا یا شاخص امید به زندگی و …. در واقع با بررسی یک شاخص میتوانید وضعیت و نوسانات متغیرهای تشکیل دهنده آن شاخص را به طور کلی و خلاصه شده بررسی نمایید. معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخصها مشخص میشود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق مشاهده و مقایشه شاخص ها میتوانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمتها را در آینده دنبال کنند.
تاریخچه شکل شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ گیری شاخص ۳۰ شركت بزرگ :
به طور کلی شاخص های بورسی ، نماگرهایی هستند که وظیفه عیان ساختن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس را بر عهده گرفته اند. از این رو می توان شاخص را نماگری نامید که نشان دهنده سطح عمومی پارامتری مشخص (به طور معمول قیمت یا بازدهی) در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی (تمام یا گروهی از شرکت ها) است. در بازار بورس تهران برای نشان دادن اطلاعات متفاوت از کلیت بازار شاخص های مختلفی تعریف شده است که هر کدام از آنها بنا به تعریفی که برایشان در نظر گرفته شده است از پارامترهای مختلف و فرمول ریاضی متفاوتی تشکیل شده اند.
شركت بورس اوراق بهادار از سال ۱۳۸۷ پیگیر طراحی شاخص های جدید شد تا اینكه یكسال بعد از عملیاتی شدن شاخص سهام شناور آزاد ، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ هم بكار گرفته شد. شاخصی كه می تواند نماگر وضعیت واقعی بازار سهام كشور و جایگزین شایسته ایی برای دیگر شاخص ها باشد.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ كه طبق استانداردهای جهانی طراحی شده بر مبنای عدد ۱۰۰۰ واحدی در بورس تهران به طور رسمی بكارگرفته شد، این اتفاق طبق مصوبه ۲۶ مرداد سال ۱۳۸۸ شورای بورس و انجام كارهای فنی و همچنین طی دوره آزمایشی چهارماهه ( از اردیبهشت تا پایان مرداد ۸۹ ) رخ داده است.
شاخص TEFIX30 یا همان شاخص ۳۰ شرکت بزرگ شاخصی است كه به صورت میانگین وزنی و بر اساس سهام شناور آزاد محاسبه میشود و عملكرد ۳۰ شركت بزرگ پذیرفته شده در بورس تهران را اندازهگیری میكند، این در حالی است كه در عمده بورس های دنیا به جای بكارگیری شاخص كل از شاخص های انتخابی مانند S&P 500 استفاده می شود كه بیانگر وضعیت واقعی شرایط روز بازارهای سهام هستند. برای مطالعه این شاخص می توانید به مقاله ” شاخص S&P500 چیست و چگونه کار می کند؟ ” مراجعه نمایید.
از سوی دیگر انتخاب شرکتها براساس ارزش بازار و معیارهای نقدشوندگی انجام میشود . بر این اساس ۱۰۰ شركت بزرگ پذیرفته شده در بورس تهران بر اساس ارزش بازار و به ترتیب نزولی فهرست میشوند و از میان آنها، ۳۰ شركت كه دارای شرایطی هستند به عنوان سهام زیر مجموعه شاخص ۳۰ شركت بزرگ انتخاب میشوند .
شرایط انتخاب شرکت ها در شاخص ۳۰ شرکت بزرگ :شاخص کل و تاثیر سهام بزرگ
- شرایط شامل گذشت حداقل سه ماه از پذیرش و معامله سهام شركت ها در بورس تهران،
- ارزش ماهانه معاملات آن در ۶ ماه گذشته بیش از ۲۵ درصد میانگین ارزش ماهانه معاملات ۱۰۰ شرکت بزرگ در همان دوره باشد (برای سهامی كه كمتر از ۶ ماه از تاریخ پذیرش آنها میگذرد، این دوره به ۴/۳ دورهای كه سهم پذیرفته شده است، تغییر مییابد)
- درصد سهام شناور آنها کمتر از ۱۰ درصد نباشد
این در حالی است كه تعداد سهام شركتها در شاخص، آخرین تعداد سهام ثبت شده شركت است كه در بازنگری فصلی، مدنظر قرار خواهد گرفت.
مزيت هاي شاخص ۳۰ شركت بزرگ
- در حالي که شاخص كل بورس ناشي از محاسبه ارزش روز همه شركت ها و حتي شركت هايي است كه معامله نمي شوند ، اين شاخص دقيق تر و كامل بوده و متشكل از ۳۰ شركت بزرگ و نقد شونده است.
- سهام محاسبه شده در شاخص ۳۰ شرکت بزرگ ، از ميان ۱۰۰ شركت بزرگ داراي ارزش معاملات بالا انتخاب شده اند.
- در اين شاخص از سهام شناور آزاد اندك شركت ها به همراه مالكيت ضربدري استفاده نشده است
- برخلاف شاخص كل بورس در شاخص ۳۰ شرکت بزرگ درصد تاثير وزن شركتها در شاخص بر اساس ضريب سرمايه، به ۱۵ درصد ارزش بازار محدود ميشود و تحت تاثير شركت هاي خاص نيست.
ورود و خروج شرکت ها در لیست شاخص ۳۰ شركت بزرگ در هر دوره فصلي بر اساس اطلاعات و وضعيت معاملاتي ۶ ماهه مورد بررسي قرار مي گيرند. در اين بررسي ها مواردي چون كسري سهام شنارو آزاد و نقدشونگي شركت ها مورد توجه قرار خواهد گرفت اما جابجايي ها چندان زياد نبوده و حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد شركت ها را شامل مي شود. اطلاعات مربوط به سهام جديد وارد شده به شاخص از جمله، درصد سهام شناور و تعداد سهام منتشره طي يك اعلاميه رسمي به بازار اعلام ميشود. بازنگري نيز پس از يك هفته، اجرايي خواهند شد.
بازنگري ها به صورت فصلي و در سومين چهارشنبه ماههاي خرداد، شهريور، آذر و اسفند و بر اساس ارزش بازار شناور و ارزش معاملات ۶ ماهه منتهي به تاريخ بازنگري، انجام ميشود . تعداد سهام منتشره هر شركت نيز تعدادي سهامي است كه در بورس تهران پذيرفته شده است و سهام جديد منتشر شده در صورتي در محاسبات شاخص ۳۰ شركت بزرگ لحاظ ميشود كه حداقل دو روز قبل از بازنگري توسط بورس تهران به طور رسمي، تائيد شده باشد. قيمت موثر در بازنگري نيز قيمت پاياني محاسبه شده در روز بازنگري است
سهام شناور مورد استفاده در محاسبه شاخص ۳۰ شركت بزرگ هم به صورت فصلي مورد بازنگري قرار ميگيرد. وزن هر شركت در شاخص ۳۰ شركت بزرگ به وسيله ضريب سرمايه تعيين ميشود كه اين ضريب براي همه شركتها در شاخص ۳۰ شركت بزرگ ، ۱۵ درصد تعيين شده است. ضريب سرمايه به صورت سالانه و در سومين چهارشنبه اسفندماه هر سال بازنگري خواهد شد.
كيمته شاخص ميتواند علاوه بر بازنگريهاي فصلي، در موارد خاص كه عواملي باعث تاثيرگذاري بر يك يا چند سهم زير مجموعه شاخص شده است، تركيب شاخص را مورد بازنگري قرار دهد. از جمله اين موارد خاص انتشار سهام جديد از محل سهام جايزه، انتشار سهام جديد از محل آورده نقدي، انتشار سهام جديد از محل آورده نقدي و سهام جايزه، تغيير ضريب سهام شناور آزاد و تغيير ضريب سرمايه است.
آنچه که در معارفه شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مطرح شده است بیان میکند که شاخص ۳۰ شرکت بزرگ هر ۸۰۰ ثانيه محاسبه و منتشر ميشود و با اين اوصاف شاخص جديد بورس منطبق با استانداردهاي جهاني بوده و در آينده می تواند نماينده رسمي و واقعي بازار سهام كشور باشد. همچنین از اهداف طراحی این شاخص تعریف ابزارهای جدیدی مانند آپشن و فيوچر بر روی این شاخص است تا به مانند ديگر بورس ها امكان معامله بر روي شاخص هم وجود داشته باشد. شاخص ۳۰ شركت بزرگ ، معيار مناسبي براي طراحي ابزارهاي مبتني بر شاخص از جمله صندوق و ابزار مشتقه و همچنين ابزار مناسبي (Benchmark) براي مديريت دارايي است.
فهرست ۳۰ شركت تشكیل دهنده شاخص ۳۰ شرکت بزرگ و همچنین تغییرات شاخص ۳۰ شرکت بزرگ را با کلیک بر روی “ شاخص ۳۰ شرکت بزرگ ” ملاحظه تمایید.
ممنون از اینکه وقت گذاشتید و این مطلب را مطالعه نمودید. اگر این مقاله برای شما مفید بوده است لطفا آنرا با دوستان خود به اشتراک بگذارید. همچنین در قسمت بالا با رای دادن به این مطلب ما را در بهبود کیفیت مطالب یاری نمایید.
محتوای این مطلب چقدر برای شما مفید بود؟
خوشحال خواهیم شد اگر به این مطلب رای دهید و نظر خود را برای ما ارسال کنید
دیدگاه شما