رفتار سرمایه‌گذار

رفتار متفاوت سرمایه‌گذاران بورسی

محمدشکری/ کارشناس بازارسرمایه دومین هفته کاری بورس همراه با نوسانات جزئی همراه شده است به‌طوری‌که تا حدودی ترمز جهش قیمت سهام کشیده شد. برخلاف روزهای ابتدای ۱۴۰۱ که سهامداران خرد توفانی عمل کردند و طی چند روز متوالی خالص خرید مثبتی را رقم زدند، درچند روز گذشته معاملات بورسی از تب و تاب اولیه خارج و بر مدار احتیاط می‌گردد.

از آغاز دادوستدهای بورسی در سال‌جدید این موضوع به درستی قابل پیش‌بینی بود و ادله کافی برای تداوم روند فعلی وجود نداشت. بر همین اساس به‌نظر می‌رسید ‌شاخص همزمان با نزدیک شدن به ابرکانال ۵/ ۱میلیون واحد با اندکی عقبگرد مواجه شود. روزگذشته شاخص‌کل بازار بورس تهران با بیش از ۱۵ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هزار واحد افزایش در ارتفاع یک ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۴۷۴‌هزار واحدی قرار گرفت تا یک‌بار دیگر امیدواری‌های جدیدی نسبت به بهبود وضعیت بازارسهام ایجاد شود. امیدواری‌هایی که با ورود منابع بیشتر از سوی حقیقی‌ها می‌تواند فاز جدیدی از رونق را به‌دنبال داشته باشد. بازار سهام برای محقق‌شدن این هدف نیازمند چند اتفاق است؛ از این‌رو نمی‌توان با خیالی آسوده نسبت به تداوم وضعیت فعلی خشنود بود. این موضوع از رفتار سرمایه‌گذاران خرد در آستانه شاخص یک‌میلیون و ۵۰۰‌هزار واحدی نیز کاملا مشهود است. در همین راستا به‌نظر می‌رسد حجم گسترده‌ای از فعالان بازار عمدتا با نگاهی کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مدت وارد چرخه معاملات سهام شده‌اند و فعلا برنامه جدی برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت ندارند. تجربه نشان داده بازارسرمایه معمولا در نوروز و فروردین‌ماه عملکرد متفاوتی نسبت به‌ ماه‌های رکودی قبل از آن نشان می‌دهد.

این مهم پیش‌بینی‌ها از ادامه روند کنونی را سخت و متکی به شروط متفاوتی می‌کند. در حال‌حاضر با توجه به اینکه حقوقی‌ها نقش کمرنگ‌تری در جهت‌دهی بازار ایفا می‌کنند، بازار فروردین از لاک دفاعی خارج و وارد مرحله جدیدی از رونق می‌شود. با توجه به موارد ذکرشده باید دید در ادامه روزهای ‌ماه اکثرحقوقی‌ها با چه برنامه‌ای وارد بازار خواهند شد. زمان باقی‌مانده تا پایان اولین‌ ماه سال ‌می‌تواند افق تازه‌ای از معاملات را پیش‌روی سرمایه‌گذاران بگشاید. بازار تا رسیدن به نقطه تعادلی به ارزش معاملات بالا و افزایش ورود نقدینگی نیازمند است؛ دو اصل حیاتی برای بورس‌بازان که در نهایت به رونق تالارهای شیشه‌ای می‌انجامد، اما بورس تهران برای رسیدن به این نقطه با مصائب گوناگونی دست به گریبان است. ترس از ارتفاع شاخص در محدوده ۵/ ۱، تداوم رشد قیمت دلار، واکنش فروش شرکت‌های داخلی به کمبود عرضه و افزایش قیمت جهانی در بازارکامودیتی‌ها از اثرگذارترین متغیرهایی هستند که می‌توانند به رونق بهاری این بازار رنگ و بوی مطلوب‌تری بخشند. گرچه بازار سرمایه مجددا با حرکت در مدار صعودی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌از رخوت ‌ماه‌های گذشته فاصله گرفته و توانسته بازدهی در حدود ۷‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درصد رفتار سرمایه‌گذار را برای بازیگران بورسی به ارمغان بیاورد، با این حال عوامل اثرگذار یادشده به‌طور دائم این نکته را یادآوری می‌کنند که این اوضاع آنقدرها هم نمی‌تواند دوام بیاورد.

تحلیل ظرفیت استانداردهای رفتاری حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری در حمایت از دارایی های فکری

امروزه اهمیت حقوق مالیکت فکری در نظام تجارت بین‌الملل انکارناپذیر است. در بسیاری از موارد دارایی‌های فکری سرمایه‌گذاران خارجی به‌مراتب باارزش‌تر از دارایی‌های مادی وی می‌باشند. بهمین دلیل همواره یکی از مهمترین مسائلی است که ذهن سرمایه‌گذاران خارجی را به‌هنگام سرمایه گذاری در یک کشور بیگانه به خود مشغول می‌کند، موضوع حمایت از حقوق مالکیت فکری است. از سوی دیگر درخصوص نحوه رفتار با سرمایه‌گذار خارجی و اصول و مقررات حاکم بر این بحث بین کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه وحدت نظر وجود ندارد و فقدان یک چهارچوب قانونی صریح در این حوزه مشهود است. حمایت از حقوق مالکیت فکری از طریق ظرفیت‌های بالقوه نظام حقوق سرمایه‌گذاری خارجی موضوع جدیدی است که در دهه‌های اخیر از سوی سیاستگذاران کشورهای صنعتی در عمل مطرح شده و سپس از طریق محققین مورد بررسی آکادمیک قرار گرفته است. منابع حقوق سرمایه‌گذاری عموماً مقرراتی درخصوص حقوق مالکیت فکری دربرندارند و صرفاً با پذیرش حقوق مالکیت فکری بعنوان یکی از اشکال سرمایه، از آنان حمایت بعمل می‌آورند. این نقطه تلاقی، دولت میزبان را مکلف به رعایت تمامی استانداردهای رفتاری درخصوص سرمایه‌های فکری سرمایه‌گذاران خارجی می‌نماید. در این مقاله ظرفیت استانداردهای رفتاری حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری را در حمایت از رفتار سرمایه‌گذار رفتار سرمایه‌گذار حقوق مالکیت فکری به نقدوبررسی خواهیم کشید.

کلیدواژه‌ها

• حقوق مالکیت فکری
• استاندارد رفتاری
• رفتار عادلانه و منصفانه
• حمایت و امنیت کامل
• عدم تبعیض
• شرط فراگیر

عنوان مقاله [English]

Analyses of potentials of treatment standards of international investment law in protecting intellectual property assets

نویسنده [English]

Nowadays the importance of intellectual property rights is undeniable in international trade system. In some cases intellectual assets of foreign investors are more important and valuable than tangible ones. So, one of the most important issues for foreign investors and better to say the first of all is the matter of protecting intellectual property rights by host country. On the other hand, there are many discussions between developed and undeveloped countries about treatment with foreign investors. There is a gap in this matter which needs international legislation. Protecting intellectual property rights by international investment regulations is a new matter which the developed countries are initiatives. Subsequently the matter discussed by researchers and lawyers. International investment sources mainly do not contain detailed and complicated regulations about intellectual property rights; instead protect it by introducing intellectual property rights as one type of investment. This matter binds host country to observe all standards of treatment or standards of protection before intellectual assets of foreign investors. In this article we discuss potentials of standards of treatment of international investment law in protecting intellectual property rights.

تحلیل ظرفیت استانداردهای رفتاری حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری در حمایت از دارایی های فکری

امروزه اهمیت حقوق مالیکت فکری در نظام تجارت بین‌الملل انکارناپذیر است. در بسیاری از موارد دارایی‌های فکری سرمایه‌گذاران خارجی به‌مراتب باارزش‌تر از دارایی‌های مادی وی می‌باشند. بهمین دلیل همواره یکی از مهمترین مسائلی است که ذهن سرمایه‌گذاران خارجی را به‌هنگام سرمایه گذاری در یک کشور بیگانه به خود مشغول می‌کند، موضوع حمایت از حقوق مالکیت فکری است. از سوی دیگر درخصوص نحوه رفتار با سرمایه‌گذار خارجی و اصول و مقررات حاکم بر این بحث بین کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه وحدت نظر وجود ندارد و فقدان یک چهارچوب قانونی صریح در این حوزه مشهود است. حمایت از حقوق مالکیت فکری از طریق ظرفیت‌های بالقوه نظام حقوق سرمایه‌گذاری خارجی موضوع جدیدی است که در دهه‌های اخیر از سوی سیاستگذاران کشورهای صنعتی در عمل مطرح شده و سپس از طریق محققین مورد بررسی آکادمیک قرار گرفته است. منابع حقوق سرمایه‌گذاری عموماً مقرراتی درخصوص حقوق مالکیت فکری دربرندارند و صرفاً با پذیرش حقوق مالکیت فکری بعنوان یکی از اشکال سرمایه، از آنان حمایت بعمل می‌آورند. این نقطه تلاقی، دولت میزبان را مکلف به رعایت تمامی استانداردهای رفتاری درخصوص سرمایه‌های فکری سرمایه‌گذاران خارجی می‌نماید. در این مقاله ظرفیت استانداردهای رفتاری حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری را در حمایت از حقوق مالکیت فکری به نقدوبررسی خواهیم کشید.

کلیدواژه‌ها

• حقوق مالکیت فکری
• استاندارد رفتاری
• رفتار عادلانه و منصفانه
• حمایت و امنیت کامل
• عدم تبعیض
• شرط فراگیر

عنوان مقاله [English]

Analyses of potentials of treatment standards of international investment law in protecting intellectual property assets

نویسنده [English]

Nowadays the importance of intellectual property rights is undeniable in international trade system. In some cases intellectual assets of foreign investors are more important and valuable than tangible ones. So, one of the most important issues for رفتار سرمایه‌گذار foreign investors and better to say the first of all is the matter of protecting intellectual property rights by host country. On the other hand, there are many discussions between developed and undeveloped countries about treatment with foreign investors. There is a gap in this matter which needs international legislation. Protecting intellectual property rights by international investment regulations is a new matter which the developed countries are initiatives. Subsequently the matter discussed by researchers and lawyers. International investment sources mainly do not contain detailed and complicated regulations about intellectual property rights; instead protect it by introducing intellectual property rights as one type of investment. This matter binds host country to observe all standards of treatment or standards of protection before intellectual assets of foreign investors. In this article we discuss potentials of standards of treatment of international investment law in protecting intellectual property rights.

تورش توجه محدود سرمایه‌گذار و تکیه‌گاه‌های روان‌شناختی: یک پیش‌بینی از رفتار جمعی بازار

این پژوهش با تاکید بر کاربرد دو تورش رفتاری تکیه‌‌گاه‌های روان‌شناختی و توجه محدود سرمایه‌گذار که در توضیح بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی بازار سهام استفاده می‌شوند، بررسی می‌کند که آیا نزدیکی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران به بالاترین رقم 52 هفته گذشته شاخص و بالاترین رقم تاریخی شاخص می‌تواند بازده کلی بازار را در آینده پیش‌بینی کند یا خیر. نتایج پژوهش نشان می‌دهد هنگامی که شاخص به بالاترین رقم 52 هفته گذشته خود نزدیک می‌شود، معامله‌گران به اخبار جدید کم‌واکنشی نشان می‌دهند و بر این اساس می‌توان بازده آتی کل بازار را در افق زمانی یک ماهه پیش‌بینی کرد. یافته‌های دیگر نشان می‌دهد نزدیکی شاخص به بالاترین رقم تاریخی شاخص به شکل منفی با بازده‌های یک ماه آینده بازار رابطه دارد که یک نوع بیش‌واکنشی به اخبار را نشان می‌دهد.
JEL: G12, G14
نحوه استناد به این مقاله: قربانی، آ.، صالحی، م.، و عباس‌زاده، م، ر. (1395). تورش توجه محدود سرمایه‌گذار و تکیه‌گاه‌های روان‌شناختی: یک پیش‌بینی از رفتار جمعی بازار. فصلنامه مدلسازی ریسک و مهندسی مالی، 1(2)، 206-224.

کلیدواژه‌ها

• بیش‌واکنشی
• تکیه‌گاه روان‌شناختی
• توجه محدود سرمایه‌گذار
• کم‌واکنشی

موضوعات

• پیش بینی و قیمت گذاری دارایی های مالی

عنوان مقاله [English]

Limited Investor Attention and Anchoring Bias: A Prediction of Market Collective Behavior

نویسندگان [English]

• Arash Ghorbani 1
• Mahdi Salehi 2
• Mohammad Reza Abbaszadeh 2

This study employs the implication of psychological anchors and limited investor attention, as two behavioral biases used in the explanation of overreactions and under reactions, to investigate the ability of nearness to the Tehran Price Index (TEPIX) 52-week high and nearness to the TEPIX historical high to predict future aggregate market returns. Consistent with the literature, the results of our tests, using time series of daily and monthly returns of the market, suggest that individual traders as a whole under react to news as current index closes to the 52-week high and hence it is possible to forecast market returns over 1-month horizon. We also provide evidence that the nearness to the TEPIX historical high negatively predicts future market returns, showing an overreaction to news due to nearness to the historical high.
JEL: G12, G14
How to cite this paper: Ghorbani, A., Salehi, m., & Abbaszadeh, m, r. (2016). Limited Investor Attention and Anchoring Bias: A Prediction of Market Collective Behavior. Quarterly Journal of Risk Modeling and Financial Engineering, 1(2), 206–224. (In Persian)

کلیدواژه‌ها [English]

• Overreaction
• Psychological Anchors
• Limited Investor Attention
• Under Reaction

مراجع

دستگیر، م.، و کاظمی، م. (1392). ارتباط بین بالاترین قیمت سهام در گذشته و بازده آن در سطوح مختلف شاخص بازار. پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، 5 (17)، 131-154.

فدایی نژاد، م. ا.، و صادقی، م. (1385). بررسی سودمندی استراتژی مومنتوم و معکوس در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه پیام مدیریت، 5 (17 و 18)، 7-31.

فلاح پور، س.، سعدی، ر.، و ابوترابی، ق. (1392). رابطه بین بازده روزانه سهام انفرادی و بالاترین قیمت 52 هفته گذشته در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار تهران، 6 (22)، 73-101.

قالیباف اصل، ح.، شمس، ش. و ساده وند، م. ج. (1389). بررسی بازده اضافی استراتژی شتاب سود و قیمت در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره 17(61)، 99-166.

نیکبخت، م.، و مرادی، م. (1384). ارزیابی واکنش بیش از اندازه سهامداران عادی در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی، 12 (40)، 97-122.

Ball, R., & Brown, P. (1968). An Empirical Evaluation of Accounting Income Numbers. Journal of Accounting Research, 6(2), 159-178.

Barberis, N., Shleifer, A., & Vishny, R. (1998). A Model of Investor Sentiment. Journal of Financial Economics 49(3), 307-343

Cutler, D., Poterba, J., & Summers, L. (1991). Speculative Dynamics. Review of EconomicStudies 58(3),529–546.

Daniel, K., Hirshleifer, D., & Subrahmanyam, A. (1997). A Theory of Overconfidence, Self-Attribution, and Security Market Under- and Over-Reactions. Unpublished Working Paper. University of Michigan.

Dastgir, M., & Kazemi, M. (2013). The Association between Past Stock Prices and Its Returns at Various Market Index Levels. Financial Accounting and Auditing, 5(17): 131-154. (In Persian)

DeBondt, W., & Thaler, R. (1985). Does The Stock Market Overreact? Journal of Finance, 40(3), 793-805.

Edwards, W. (1968). Conservatism in Human Information Processing. in: Kleinmutz, B. (Ed.), Formal Representation of Human Judgement. Wiley, New York.

Fadayi Nezhad, M, E., & Sadeghi, M. (2006). The Study of Profitability of Momentum and Reversal Strategy in TSE. Management Perspective, 5 (17 & 18): 7-31. (In Persian)

Fama, E., & French, K. (1988). Permanent and Temporary Components of Stock Prices. Journal of Political Economy, 96(2), 246-273.

Falahpoor, S., Sadi, R., & Abutorabi, Gh. (2012). The Association between Daily Returns of Individual Stocks and High 52 Week in Tehran Stock Exchange, 6(22): 73-101. (In Persian)

George, T., & Hwang, C.Y. (2004). The 52-Week High and Momentum Investing. Journal of Finance, 59(5), 2145–2176.

Ghalibaf Asl, H., Sahms, Sh., & Sade Vand, M. J. (2010). The Examination of Momentum Strategy Excess Returns and Prices in TSE. The Iranian Accounting and Auditing Review, 17(61), 99-166. (In Persian)

Griffin, D., & Tversky, A. (1992).The Weighing of Evidence and The Determinants of Confidence.Cognitive Psychology, 24(3), 411–435.

Jegadeesh, N., & Titman, S. (1993). Returns to Buying Winners and Selling Losers: Implications for Stock Market E¦Ciency. Journal of Finance 48(1), 65-91.

Lakonishok, J., Shleifer, A., & Vishny, R. (1994). Contrarian Investment, Extrapolation, and Risk. Journal of Finance, 49(5), 1541-1578.

Li, J., & Yu, J., (2012). Investor Attention, Psychological Anchors, and Stock Return Predictability. Journal of Financial Economics, 104 (2), 401–419.

Nikbakht, M., & Moradi, M. (2005). A Study on Common Shareholders Overreaction in TSE. The Iranian Accounting and Auditing Review, 12(40), 97-122. (In Persian)

Kahneman, D., & Tversky, A. (1982). Intuitive Predictions: Biases and Corrective Procedures. Reprinted in Kahneman, Slovic, and Tversky, Judgement under Uncertainty: Heuristics and Biases. Cambridge University Press, Cambridge, England.

Peng, L., & Xiong, W. (2006). Investor Attention, Overconfidence, and Category Learning. Journal of Financial Economics, 80(3), 563–602.

Poterba, J. M., & Summers, L. (1987). Mean Reversion in Stock Returns: Evidence and Implications. Mimeographed. Cambridge.

Zarowin, P. (1989). Does the Stock Market Overreact to Corporate Earnings Information? Journal of Finance, 44(5),1385–1400.

رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری چیست؟ + روش جلوگیری از این اشتباه

اگر گوسفند جلوی گله از یک مانع بپرد، سایر گوسفندان نیز به تبعیت او همین کار را تکرار خواهند کرد. در این رفتار، برای گوسفندی این سؤال مطرح نمی‌شود که آیا سایر راه‌های عبور از این مانع چیست؟ این یک «رفتار گله‌ای» است! رفتار گله‌ای در امور مختلف و زمینه‌های گوناگون زندگی انسان نیز رخ می‌دهد. جالب است بدانید که رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری و بازارهای اقتصادی نیز مشاهده می‌شود. اگر در این حوزه فعالیت دارید، باید رفتار گله‌ای را بشناسید و بدانید که چطور می‌توانید از انجام آن جلوگیری کنید. توصیه رفتار سرمایه‌گذار می‌کنیم از مطالعه‌ی این محتوای آکادمی دانایان غافل نشوید. در این مطلب آن‌چه که برای بررسی رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری نیاز دارید، بیان شده است.

حرکت یا رفتار گله‌ای چیست؟

زندگی انسان در اجتماع و جامعه، برخواسته از ذات اجتماعی او است. زندگی در اجتماع، علی‌رغم فواید و امتیازهای فراوانی که دارد، می‌تواند آسیب‌زا نیز باشد. یکی از آسیب‌هایی که اجتماع می‌تواند بر فرد وارد سازد، میل او به همسو شدن با سایر افراد آن اجتماع خواهد بود. چرا که بیش‌تر افراد از این‌که روشی مغایر با اجتماع در پیش بگیرند، احساس معذب بودن خواهند داشت. بنابراین، هر فرد بدون تحلیل و بررسی، رفتارهایی را الگو قرار می‌دهد که اجتماع به سمت آن سوق پیدا کرده‌ است.
به این پدیده، رفتار گله‌ای یا رفتار توده‌وار گفته می‌شود. رفتار گله‌ای انسان‌ها، دقیقاً مشابه با رفتار گله‌ای از حیوانات است و به علت همین تشابه، آن را این‌گونه نام‌گذاری نموده‌اند. احتمالاً شما نیز شاهد رفتار گله‌ای از گوسفندها و یا هر حیوان دیگری، در هنگام خوردن غذا یا عبور از یک منطقه بوده‌اید. در حیوانات، هر رفتاری که ردیف اول انجام دهند، سایرین در گله نیز به تبعیت آن‌ها، آن رفتار را تکرار خواهند کرد.

نمونه‌هایی از رفتار گله‌ای

ما به عنوان فردی از جامعه‌ی خود، هر روز شاهد اتفاقات و رفتارهای گله‌ای بسیاری هستیم. گاه خودمان نیز قاطی این رفتارها می‌شویم. یک نمونه‌ی ملموس و بارز از این رویداد، «صنعت مد» است. در صنعت مد، شاهد رفتار سرمایه‌گذار رفتار گله‌ای طرفداران مد هستیم. روزی از خواب بیدار می‌شویم و می‌بینیم که شلوار ساق گشاد مد شده است! یک روز جین آبی روشن مد می‌شود و روز دیگر همه یک دستنبد چرمی در دست چپشان می‌بندند! تبعیت از این رفتارهای گله‌ای در جامعه، بسیار طبیعی به نظر می‌رسد.
اتفاقاً در این زمینه، آزمایش‌های جالب زیادی انجام شده است. در یکی از این آزمایش‌ها، افراد در اتاق انتظار یک کلینیک نشسته‌اند. گروهی از افراد حاضر در این اتاق انتظار، با تیم آزمایش‌کننده هماهنگ هستند. این افراد، در هر ساعت مشخصی، از جای خود برمی‌خیزند و لحظه‌ای بعد می‌نشینند. با ورود افراد دیگر که از این آزمایش خبر ندارند، آن‌ها نیز به تبعیت از افراد اول، از جای خود برمی‌خیزند. کم‌کم افراد هماهنگ با آزمایش، وارد اتاق پزشک شده و بعد از سالن خارج خواهند شد. نکته‌ای که باقی می‌ماند همین رفتار برخاستن از جا و نشستن بر صندلی لحظه‌ای بعد است که هم‌چنان توسط افراد دیگر ادامه دارد، بدون آن‌که بفهمند که چرا چنین می‌کنند؟!

رفتار گله‌ای، خوب یا بد؟

به رفتار پیروی و اطاعت کورکورانه از یک گروه بزرگ‌تر، رفتار گله‌ای گفته می‌شود که در بخش قبلی، آن را شرح دادیم. در این‌جا این سؤال مطرح می‌شود که آیا حرکت گله‌ای آسیب‌زا است یا نه؟ در پاسخ باید بگوییم که در بیش‌تر مواقع بله، این حرکت آسیب‌زا است. آن‌چه سبب ایجاد اثرات سوء از این رفتار خواهد شد، بحث عدم تحلیل و بررسی رفتار و به عبارت دیگر، تقلید کورکورانه است.
در حقیقت بد بودن رفتار گله‌ای، به خاموش ماندن قوه‌ی تحلیل فرد باز می‌گردد. مثلاً ممکن است برای یک شخص، رفتن به دانشگاه در سن ۲۰ سالگی، گزینه‌ی خوبی نباشد در حالی که اغلب افراد، با این روند از ۲۰ سالگی عبور خواهند کرد. اما فردی که در یک رفتار گله‌ای گیر کرده باشد بدون تحلیل اثرات دانشگاه رفتن، دانشگاه می‌رود و شاید هرگز نتیجه‌ی مطلوب و قابل قبولی را دریافت نکند.

رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری

باتوجه به این‌که حرکت گله‌ای به علت قرارگیری در اجتماع پدید می‌آید، بنابراین رفتار گله‌ای در بورس و سرمایه‌گذاری نیز می‌تواند به وجود آید. اگر به بازارهای مالی ورود کنید، متوجه خواهید شد که عده‌ای از سرمایه‌گذاران تنها به تبعیت از رفتار سرمایه‌گذارانی که یک سهام را خریده‌اند، وارد خرید آن سهام خواهند شد. این افراد، هیچ‌گونه تحلیل تکنیکی و بررسی بر دلیل خرید سهام توسط سرمایه‌گذاران دیگر را انجام نخواهند داد. به عبارت بهتر، وقتی می‌بینند تقاضا برای خرید یک سهام افزایش پیدا کرده است، آن‌ها نیز متقاضیان خرید آن سهم می‌پردازند.
اغلب و در بیش‌تر مواقع، رفتارهای گله‌ای که در بورس و بازارهای مالی رخ می‌دهند، ناشی از هیجانات و احساسات خواهد بود. در این رفتار، تنها چیزی که دریافت می‌شود سیگنال رفتاری سایر افراد مبنی بر معاملات سهام‌ها خواهد بود. بدون آن‌که بفهمیم «واقعاً چرا این اتفاق رخ می‌دهد؟»،‌«چرا باید فلان سهام را بخرم؟»، «آیا موعد فروش فلان سهام رسیده است؟» و هزاران پرسش دیگری که حتی زحمت آن را به خودمان نخواهیم داد!

علت رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری

ورود به بازار مالی و بورس، نیازمند کسب دانش کافی در خصوص چگونگی رفتار بازار، تحلیل و بررسی سهام‌ها و … خواهد بود. متأسفانه بسیاری از افرادی که به این حوزه ورود می‌کنند، دانش لازم را ندارند. این‌ افراد، همان سرمایه‌گذارانی هستند که دچار رفتار گله‌ای خواهند شد. چراکه توان تحلیل و بررسی سهام‌ها را ندارند.

به عنوان مثال، تحلیل بنیادی و آشنایی با صورت‌های مالی یکی از روش‌هایی است که می‌توانیم دانش سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهیم.

آثار رفتار گله‌ای در بازارهای مالی

رفتار گله‌ای در بورس، با نداشتن توان و دانش تحلیل و بررسی سهام، آثار مخربی خواهد داشت. واضح‌ترین آسیب ناشی از این حرکت، احتمال بسیار بالای ضرر و زیان اقتصادی برای شخص سرمایه‌گذار خواهد بود. این ضرر و زیان بسته به میزان سرمایه‌گذاری و ریسک آن، گاه کمرشکن و بسیار سنگین خواهد بود.
اثر مخرب دیگر رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری، ایجاد حباب در بورس است. به طور کلی، یک حباب زمانی ایجاد خواهد شد که قیمت سهام، ارزش واقعی آن نباشد. زمانی که افراد یک جو روانی برای خرید سهام خاص ایجاد می‌کنند، دیگر سرمایه‌گذاران نیز به خرید آن سهام ترغیب خواهند شد. رفته‌رفته تقاضا برای خرید سهام مذکور افزایش پیدا می‌کند و قیمت آن سهام افزایش پیدا می‌کند. این افزایش قیمت تنها به دلیل تقاضای غیرمنطقی برای خرید سهام رخ می‌دهد. بنابراین، ارزش واقعی این سهام بسیار پایین‌تر از نرخ قیمت‌گذاری شده بر روی آن خواهد بود و این یک حباب است!

حباب دات کام و ارتباط آن با رفتار گله‌ای

اگر از جریان حباب دات کام باخبر باشید، می‌توانید بدانید که این حباب در اثر یک رفتار گله‌ای رخ داده است. در اواخر دهه ۹۰ میلادی، شرکت‌های اینترنتی در آمریکا به رشد بی‌سابقه‌ای دست پیدا کردند. از آن‌جایی که دامنه‌ی آدرس اینترنتی بیش‌تر این شرکت‌ها به پسوند .com ختم می‌شد، این شرکت‌ها را به نام دات کام می‌شناختند. رفتار گله‌ای ایجاد شده در آن زمان برمبنای این طرز تفکر رخ داد که شرکت‌های دات کام، ارزش بسیار زیادی دارند. در نتیجه افراد بدون هیچ بررسی قبلی، اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها کردند. این رفتار موجب شد تا سهام شرکت‌های دات کام از ارزش واقعی آن‌ها بسیار بالاتر رود و در حقیقت حباب دات کام ایجاد شد.

ترکیدن حباب دات کام بعد از یک دهه، سبب شد تا بسیاری از شرکت‌های دات کام، اعلام ورشکستگی کنند. برندهای معروفی مانند سیسکو و آمازون، گرفتار این حباب شدند. در سال ۲۰۰۲ برآورد شده است که سرمایه‌گذاران در حدود ۵ تریلیون دلار زیان کرده‌اند! این رقم بسیار بالایی است و می‌توان از آن به عنوان یک رویداد تاریخی مهم در بورس یاد کرد. ورشکستگی شرکت‌های دات کام در حباب دات کام، علاوه بر ضرر و زیان‌های اقتصادی فراوانی که به همراه داشت، سبب برکنار شدن شغلی گروهی از افراد نیز شد. چرا که بسیاری از شرکت‌هایی که متحمل ضرر شده بودند، ترجیح دادند تا با تعدیل نیرو، از هزینه‌های خود بکاهند و دوباره سرپا شوند.

برای مطالعه‌ی بیشتر پیرامون حباب دات کام اینجا را کلیک کنید.

جلوگیری از رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری

همان‌طور که در این مطلب بیان کردیم، رفتار گله‌ای در بازار مالی و بورس می‌تواند آسیب‌های زیادی را وارد سازد. اما چه کنیم تا در دام این رفتارها نباشیم؟ پاسخ بسیار ساده است. هیجانات خود را کنترل کنید و دانش لازم را بیاموزید! اگر بتوانید رفتارهای احساسی و هیجانی خود را کنترل کنید، بدون تحلیل و بررسی وارد معامله‌ای نخواهید شد و اگر دانش خود را در زمینه‌ی تحلیل و بررسی سهام افزایش دهید، به خوبی قادر خواهید بود تا حرکتی منطقی و به دور از رفتار گله‌ای را سازمان‌دهی کنید.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

حضور در هر جامعه‌ای، با رفتارهای گله‌ای همراه خواهد بود. گاه این رفتارها به علت خاموش کردن قوه‌ی تحلیل و انتقاد فرد، می‌توانند او را وارد مسیر غیرایده‌آلی کنند و فرد از این تصمیم، دچار ضرر و زیان شود.
رفتار گله‌ای در سرمایه‌گذاری از جمله مواردی است که با آن روبه‌رو خواهیم شد. بازارهای مالی و معاملات انجام شده در آن، هیجانات بالایی دارند. گاه این هیجانات می‌تواند به شکل‌گیری یک حرکت توده‌ای یا گله‌ای بیانجامد که نتیجه‌ی مخربی داشته باشد.
برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام این تصمیمات و رفتارهای گله‌ای در سرمایه‌گذاری و بورس یا بازار مالی، باید بر هیجانات مسلط شد. هم‌چنین با افزایش دانش و آگاهی خویش از مدیریت سرمایه و امور اقتصادی دیگر، از حرکات اشتباه و کورکورانه جلوگیری خواهیم کرد.