قرارداد سواپ چیست؟

اغلب استفاده از عنوان خریدار و فروشنده برای معاملات سواپ کاربرد ندارد. از همین‌رو طرف اول را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ شناور/متغیر و طرف دوم را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ ثابت می‌نامند.

انواع قرارداد سوآپ

کلمه‌ی سواپ یک واژه‌ی انگلیسی است. در ترجمه‌ی واژه‌ی Swap معانی مختلفی مثل مبادله، تعویض و جانشینی آمده است. حالا اگر همین مفاهیم را بسط دهیم می‌توانیم بفهمیم که معنای قرارداد سوآپ در بازارهای مالی چیست. مثل تمام قراردادهای دیگر اینجا هم با دو طرف قرارداد سر و کار داریم. این دو طرف با انعقاد این قرارداد با هم توافق می‌کنند که جریان‌های نقدی آتی را با هم عوض کنند. مثلا شما به طرف مقابل‌تان تعهد می‌دهید که کالایی را به او تحویل بدهید و او هم متعهد می‌شود در ازای‌ آن کالایی را به شما تحویل بدهد؛ چیزی شبیه معامله پایاپای یا معاوضه.

البته تعاریف دیگری نیز برای قرارداد سواپ وجود دارد. مثلا بعضی‌ها معتقدند سوآپ یعنی کالایی را در یک نقطه تحویل بگیریم و معادل آن را در نقطه‌ای دیگر تحویل بدهیم. این تعاریف همه سعی دارند سواپ را به زبان ساده توضیح دهند. اما فارغ از این جزئیات، اساس تمام این تعاریف شبیه هم است. آنچه موجب تغییر می‌شود، انواع قرارداد سواپ است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

اولین نمونه از این قرارداد بین شرکت IBM و بانک جهانی در سال ۱۹۸۱ امضا شد. پس می‌توان گفت این قرارداد تازه‌تر از سایر هم‌رده‌های خودش است. اما سابقه‌ی کم آن به معنای بی‌اهمیت بودنش نیست. اتفاقا این قرارداد در میان انواع ابزار مشتقه هم طرفداران قرارداد سواپ چیست؟ بیشتری دارد و هم اهمیت زیادی دارد.

در قراردادهای معاوضه، یک‌ طرف مبالغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازدهی سهام و یا قیمت یک کالا پرداخت می‌کند. طرف دیگر قرارداد سوآپ نیز مبالغ را به صورت شناور یا ثابت، بر پایه یک متغیر تصادفی دیگر پرداخت می‌کند. به این پرداخت‌ها، پرداخت‌های متغیر یا شناور می‌گویند.

اجزای تشکیل‌دهنده سوآپ

• دارایی قرارداد سواپ چیست؟ پایه؛ موضوع قرارداد است و هدف از قراداد، انتقال ریسک اعتباری در معرض آن است. به ‌طور معمول، دارایی پایه یکی از اقلام زیر است:

1. ورقه قرضه با ریسک اعتباری؛
2. وام؛
3. پرتفوی (سبد دارایی‌ها در بورس) مرجع متشکل از اوراق قرضه و وام‌ها؛
4. شاخص مربوط به بخشی از بازار اوراق قرضه؛
5. شاخص سهام.

• فروشنده سوآپ، (Swap Seller)؛ طرف قراردادی که نرخ شناوری را دریافت و بازده کل را به طرف دیگر قرارداد پرداخت می ‌کند. به فروشنده سوآپ، خریدار حمایت نیز گفته می ‌شود.
• خریدار سوآپ، (Swap Buyer)؛ طرف قراردادی که با پرداخت نرخ شناور و دریافت بازده کل موافقت می ‌کند، به خریدار سوآپ فروشنده حمایت یا سرمایه‌گذار نیز گفته می ­شود.
• شخص مرجع یا تعهد مرجع؛ شخص مرجع همان صادرکننده ابزار بدهی است. این شخص می ‌تواند شرکت، دولت و یا صادرکننده وام باشد.
• صرف سوآپ (Swap Premium)؛ پرداخت‌هایی که به‌ وسیله خریدار حمایت صورت می‌گیرد، “پایه صرف” نام دارد و پرداخت‌ های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به “پایه حمایت” موسوم است. خریدار و فروشنده در تاریخ معامله بر روی این صرف به توافق می ‌رسند و صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می ‌ماند.

انواع قراردادهای سواپ

قراردادهای سواپ نیز مانند ابزارهای بازار مشتقه بر این اساس که از چه دارایی پایه‌ای استفاده کنند، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.:

• سواپ نرخ بهره: در این قرارداد دو طرف مبلغ بهره را بر اساس ارز یکسانی مبادله می‌کنند. در نتیجه در تاریخ‌های تسویه خالص ارزش معامله ردوبدل خواهد شد. در سواپ نرخ بهره دو طرف می‌توانند مبالغ را بر حسب بهره متغیر پرداخت کرده یا یکی بر حسب بهره متغیر و دیگری بر حسب بهره ثابت پرداخت کند. در صورتی که هر دو طرف بر اساس بهره ثابت پرداخت کنند، با توجه به یکسان بودن ارز، جریانات نقدی که مبادله خواهد شد، کاملا یکسان بوده و معامله معنا ندارد. در این قرارداد نیازی به پرداخت مبلغ اسمی مبادله در زمان عقد قرارداد وجود ندارد.
• سواپ ارزی: در این معامله در زمان عقد قرارداد مبالغی بر حسب ارزهای مختلف بین طرفین ردوبدل می‌شود که این موضوع به پوشش ریسک در برابر نوسان ارزهای مختلف کمک می‌کند. همچنین از آن‌جا که مبالغ پرداختی در تاریخ‌های تسویه نیز بر حسب ارزهای مختلف است، مبادله خالص ارزش معامله معنا ندارد و دو طرف باید مبالغ توافق شده را برحسب ارز توافق شده بپردازند.

1. یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین معاملات سواپ ارزی، معاملات ثابت به ثابت است که در آن یک طرف متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس یک ارز و طرف دیگر متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس ارز دیگری است.
2. نوع دیگر معاملات، سواپ ثابت به شناور است. در این معامله یک طرف متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس یک نوع ارز و طرف دیگر متعهد به پرداخت نرخ شناوری بر اساس ارز دیگری است.
3. سواپ شناور به شناور نیز وجود دارد که در آن هر دو طرف متعهد به پرداخت نرخ شناوری از ارزهای مختلف هستند.

• سواپ سهام: در این معاملات که ملاک پرداخت‌ها، بازده یا شاخص سهام است، علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده سود سرمایه‌ای هم لحاظ می‌شود. سواپ سهام معمولا توسط مدیران سبد سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. مثلا در ازای دریافت مبلغ مشخصی متعهد می‌شوند که بازده شاخص کل را پرداخت کنند.
• سواپ نرخ بازده کل: در این معامله دو طرف توافق می‌کنند که یکی از طرفین بهره متعلق به دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارایی را مالک شود و طرف دیگر وجوه ثابت یا شناوری را از طرف دیگر دریافت کند که این وجوه معمولا ارتباطی با دریافتی‌های طرف اول ندارد. این قرارداد به طرف اول کمک می‌کند تا از دارایی بدون درج در ترازنامه بهره ببرد و طرف دوم نیز می‌تواند دارایی را در مقابل نوسانات قیمت پوشش دهد.
• سواپ نکول اعتباری: این قرارداد بیشتر توسط موسسات مالی استفاده می‌شود. زیرا آن‌ها همواره در برابر ریسک نکول و عدم بازپرداخت اقساط از سوی مشتریان خود آسیب‌پذیر هستند. در این قرارداد موسسه مالی نقش خریدار سواپ را ایفا می‌کند و با یک موسسه بیمه‌ای به عنوان فروشنده سواپ توافق می‌کند که در تاریخ‌های مشخصی مبلغی مشخصی را به شرکت بیمه بدهد و شرکت بیمه نیز متعهد می‌شود تا در صورت عدم پرداخت اقساط از سوی مشتریان، وجوه را تا سقف توافق شده بین طرفین برای موسسه بانکی جبران کند. در این قرارداد خریدار مبالغی را به صورت دوره ای پرداخت می‌کند و فروشنده نیز به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده، در صورت بروز حادثه (مانند نکول) متعهد می‌شود. در این قرارداد خریدار مبالغی را به صورت دوره ای پرداخت می‌کند و فروشنده نیز به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده، در صورت بروز حادثه (مانند نکول) متعهد می‌شود.
• سواپ کالا: این قرارداد بسیار رایج است و هدف آن تثبیت قیمت خرید/فروش کالا است. سواپ کالا را می‌توان برای کالاهای غیرقابل ذخیره‌سازی مانند آب‌وهوا یا برق نیز استفاده کرد که در این حالت وجوه پرداختی بر حسب معیارهای خاصی می‌باشد. مثلا برای سنجش آب‌وهوا از میزان بارش یا دما کمک می‌گیرند. سواپ نفتی نیز از همین نوع قرارداد و رایج‌ترین سواپ کالا است.

سواپ گازی چیست؟

قرارداد سواپ گاز هم مثل سوآپ نفت است و فرقی با آن ندارد. منتهی دارایی پایه در این قرارداد گاز است. در سوآپ گازی یک کشور نقش واسطه را ایفا می‌کند. یعنی گاز را از همسایه‌اش دریافت می‌کند و در مرز دیگرش آن را به کشوری دیگر تحویل می‌دهد. کشور واسطه با این کار نشان می‌دهد که هم از امنیت کافی برای این کار برخوردار است و هم توانایی خود را در انتقال انرژی ثابت می‌کند. به عنوان مثال پیش‌تر قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق خاک ایران امضا شده است. به موجب این قرارداد ایران می‌بایست گاز را از ترکمنستان تحویل بگیرد و آن را در مرز دیگر به جمهوری آذربایجان تحویل بدهد که در سال ۱۴۰۰ این اتفاق رقم خورد.

اما سوال این‌جاست که اهمیت انعقاد قرارداد سوآپ گاز برای ایران چیست؟ این مسئله باعث می‌شود ایران بتواند از ظرفیت‌های خود برای انتقال انرژی استفاده کند و به خوبی هم در نقش صادرکننده و هم در نقش واردکننده ایفای نقش کند. با کلید خوردن این اتفاق ایران می‌تواند با همسایه‌هایش بیشتر در این زمینه تعامل کند و به عنوان بستری انتقالی اقدام به جابجایی انرژی میان کشورهای مبدا و مقصد کند. این مسئله سال‌ها بود که مورد بحث و بررسی قرار می‌گرفت و بعد از مدت‌ها رفت و برگشت و رایزنی بالاخره تصویب شد.

تفاوت قراردادهای معاوضه با قراردادهای آتی و اختیار معامله

اوراق مشتقه بر اساس اهداف خاصی طراحی‌ و مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین میان این اوراق تفاوت‌هایی وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر دراین‌باره می‌توانید به مطالب «قراردادهای آتی چیست؟چه کاربردی دارد؟» و «اختیار معامله چیست و چه کاربردهایی دارد؟» مراجعه کنید.

قرارداد سوآپ

قرارداد سوآپ به نوعی قرارداد گفته می شود که برای معاوضه جریان نقدی در آینده از آن استفاده می شود. این نوع قرارداد، تاریخ پرداخت، چگونگی محاسبه جریان نقدی و … را مشخص می کند. این جریان نقدی در واقع همان ارزش آتی می باشد که در مورد معامله صورت می گیرد.

مفهوم سوآپ:

سوآپ در لغت به معنی معامله پایاپای (ارز)، معاوضه، مبادله، جانشینی و اخراج کردن می باشد و در اصطلاح، توافقی است بین دو شرکت که برای معاوضه جریان نقدی در آینده، با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی، صورت می گیرد.

اولین نوع از قرارداد های سوآپ در دهه ۱۹۸۰ م معامله شد و از آن زمان تا کنون، این بازار با رشد چشم گیری مواجه شده است.

نکته: در بازار های کنونی، اکثر قرارداد های مشتقه خارج از بورس، به صورت سوآپ معاله می شوند.

اجزای تشکیل دهنده سوآپ:

سوآپ ها دارای بخش ها و اجزای زیر هستند:

دارایی پایه:

دارایی پایه، موضوع قراردادی است که هدف آن، انتقال ریسک اعتباری موجود می باشد. معمولا دارایی های پایه یکی از اقلام زیر هستند:

• اوراق قرضه دارای ریسک اعتباری
• وام
• پرتفوی (سبد دارایی ها در بورس) مرجع متشکل از اوراق قرضه و وام ها
• شاخص های مربوط به بخشی از بازار اوراق قرضه
• شاخص سهام

فروشنده سوآپ:

فروشنده سوآپ (Swap Seller)، به طرف قراردادی گفته می شود که نرخ شناور را دریافت و بازده کل را به طرف مقابل پرداخت می کند. به این فروشنده، خریدار حمایت نیز گفته می شود.

خریدار سوآپ:

خریدار سوآپ (Swap Buyer)، به طرف قراردادی می باشد که با پرداخت نرخ قرارداد سواپ چیست؟ شناور و بازده کل را دریافت می کند، به این خریدار فروشنده حمایت یا سرمایه گذار نیز گفته می شود.

شخص مرجع یا تعهد مرجع:

شخص مرجع (تعهد مرجع)، صادر کننده ابزار بدهی است که می تواند شرکت، دولت و یا صادر کننده وام باشد.

صرف سوآپ:

صرف سوآپ (Swap Premium) به پرداخت هایی گفته می شود که به وسیله خریدار حمایت قرارداد سواپ چیست؟ صورت می گیرد، و همچنین پرداخت های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به پایه حمایت موسوم است.

در تایرخ معامله خریدار و فروشنده بر روی این صرف به توافق می رسند و این صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می ماند.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله اختیار معامله را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

انواع قرارداد های سوآپ:

دارایی پایه سوآپ می تواند یکی از موارد زیر باشد:

سوآپ نرخ بهره:

در سوآپ نرخ بهره (interest rate swap)، مبالغ نرخ بهره بر حسب ارز های مشابه توسط طرفین قرارداد، تعویض می شود.

در این نوع از سوآپ، مبلغ اسمی قرارداد برای دو طرف قرارداد یکسان می باشد و تسویه آن به صورت خالص انجام می گیرد که در این سوآپ، دو حالت زیر ممکن است:

حالت اول، دو طرف قرارداد مبالغ بهره را بر اساس بهره متغیر اقدام به پرداخت کنند.

حالت دوم، یکی از طرفین قرارداد بر اساس بهره ثابت و دیگری بر اساس بهره متغیر اقدام به پرداخت کنند.

سوآپ سهام:

در سوآپ سهام (equity swaps)، دو طرف قرارداد مبالغی، را که بر حسب بازده سهام یا شاخص سهام مشخص شده اند، تعویض می کنند.

این نوع سوآپ به شکلی طراحی شده است که علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده ناشی از منفعت سرمایه ای(capital gain) را نیز شامل می شود.

سوآپ ارزی:

در سوآپ ارزی (currency swaps)، دو طرف قرارداد مبالغ بهره را به نسبت ارز های مختلف مورد تعویض قرار می دهند. این روش به معاله گران کمک می کند که در مقابل نوسان های ریسک نرخ ارز، مقاوم باشند.

سوآپ ارز ثابت – ثابت:

از سال ۱۹۹۰ م، معمول ترین شکل سوآپ، سوآپ ارز ثابت- ثابت (fixed-for-fixed) می باشد که به صورت سوآپ Plain Vanilla ( رایج ترین نوع سوآپ) شناخته شده است.

بر اساس این نوع سوآپ، گردش نقدینگی سوآپ طبق گردش نقدینگی آتی ارز ها متفاوت می باشد.

سوآپ ارزی قرارداد سواپ چیست؟ ثابت – شناور:

سوآپ ارزی ثابت – شناور (fixed-for-flow) نوعی از سوآپ است که تحت این قرارداد،‌ یکی از جریان های پرداخت در نرخ ثابت‌ یک ارز قرار می گیرد، در حالی که جریان پرداخت دیگر، بر اساس نرخ شناور ارز دیگر قرار می گیرد.

سوآپ نرخ بازده کل:

سوآپ نرخ بازده کل (Total Return Swap or Total Rate Of Return Swap: TRORS)، سوآپی می باشد که در آن، دو طرف معامله، یک دارایی را به صورت دارایی پایه یا معیار انتخاب می کنند و توافق می کنند که یکی از آنها بهره متعلقه به آن دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارایی را صاحب شود.

در برابر، طرف مقابل معامله وجوه ثابت یا شناوری را از طرف مقابل دریافت می کند که به طور معمول هیچ گونه ارتباطی با دریافتی های طرف اول نخواهد داشت.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله مدیریت مالی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

سوآپ نکول اعتباری

کارکرد های اصلی سوآپ بازده کل:

کاهش ریسک اعتباری دارایی پایه از راه انتقال بازده کل به خریداران سوآپ

کاهش ریسک بازار دارایی پایه فروشنده سوآپ از طریق جبران زیان کاهش ارزش دارایی پایه به وسیله خریدار سوآپ

سوآپ نکول اعتباری:

زمانی که موسسات مالی، در معرض ریسک عدم باز پرداخت اقساط وام های مشتریان قرار می گیرند، به منظور نگه داری از دارایی خود کاهش ریسک عدم باز پرداخت اقساط وام از سوی مشتریان، از مکانیزم سوآپ نکول اعتباری (Credit Default Swap: CDS)، استفاده می کنند.

بر این اساس، موسسات مذکور طی قراردادی در جایگاه خریدار سوآپ قرار می گیرند و با فروشنده سوآپ که معمولا یک موسسه بیمه ای می باشد توافق می کنند تا در سررسید های معینی، مبلغ مشخصی را به فروشنده پرداخت کنند.

سپس فروشنده نیز تعهد می کند که در صورت عدم باز پرداخت اقساط مشتریان به موسسه مالی، در راستای اجرای قرارداد نکول اعتباری در سقف تعهدی که به موجب این قرارداد پذیرفته، معادل آن چه قرارداد سواپ چیست؟ که مشتری موسسه نپرداخته است، جبران کند.

این نوع قرارداد، مانند بیمه ای عمل می کند که در طی آن، صاحبان دارایی ها آنها را در ازای مبلغی به صورت دوره ای بیمه می کنند.

تفاوت بین سوآپ نکول اعتباری و سوآپ نرخ بازده کل:

سوآپ نکول اعتباری از دارایی، در برابر بروز یک اتفاق خاص، محافظت می کند، در حالی که سوآپ نرخ بازده کل از دارایی، در برابر کاهش ارزش احتمالی آن در آینده محافظت می کند.

سوآپ کالا و سایر انواع سوآپ:

سوآپ کالا (commodity swaps)، سوآپی است که مشابه آن، چه در سوآپ ارزی، سوآپ نرخ بهره و سوآپ سهام ملاحظه شد، می توان بر روی کالا ها و هر چیز دیگری با نتایج تصادفی که شرکت ها، نهاد های مالی و یا اشخاص با آن مواجه هستند، این سوآپ را تعریف نمود.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله عرضه اولیه سهام را به شما پیشنهاد می کنیم.

سوآپ (قراردادهای معاوضه‌ای) چیست؟

همان طور که در مقاله «اوراق مشتقه چیست؟» توضیح دادیم، تاکنون 4 ابزار کاربردی مشتقه در بازارهای مالی طراحی و معرفی شده‌اند. قرارداد معاوضه‌ای یا سوآپ یکی از انواع اوراق مشتقه است که کاربرد خاص خود را در بازار سرمایه داشته و مخاطبان خاص خود را نیز دارد. در این مقاله به جزییات بیشتر این قرارداد می‌پردازیم.

قراردادهای معاوضه‌ای یا سوآپ

از دیرباز مخصوصاً زمانی که پول معنی امروزه خود را نداشت، افراد برای تأمین نیازهای خود، کالاهای در اختیار و مازاد خود را با هم عوض می‌کردند. در اصطلاحات حقوقی، معاوضه، مبادله کالا به کالا تعریف می‌شود که با واژه بیع به معنی خرید کردن یا دریافت کالا در مقابل پرداخت پول متفاوت است. معاوضه در بازارهای مالی تاکنون کاربرد داشته است و نوعی از آن در بازار سرمایه نیز استفاده می‌شود که به آن قراردادهای معاوضه می‌گویند.

سوآپ یا Swap به معنی معاوضه، معامله پایاپای، عوض کردن، مبادله کردن و جانشین کردن است. قرارداد سوآپ یا معاوضه، قراردادی است که یک‌طرف قرارداد متعهد می‌شود تا مجموعه‌ای از پرداخت‌های آتی خود را با مجموعه‌ای از پرداخت‌های آتی طرف مقابل عوض کند. در بازارهای بین‌المللی به این قراردادها، سوآپ گفته می‌شود که در بازار سرمایه ایران به قرارداد معاوضه‌ای یا تاخت معروف است. سوآپ در اوایل دهه 1980 میلادی به بازارهای مالی معرفی شد و نسبت به سایر ابزارهای مشتقه سابقه کوتاه‌تری دارد. در قراردادهای معاوضه، یک‌طرف مبالغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازدهی سهام و یا قیمت یک کالا پرداخت می‌کند. طرف دیگر قرارداد سوآپ، مبالغ را به‌صورت شناور یا ثابت، بر پایه یک متغیر تصادفی دیگر پرداخت می‌کند.

در سوآپ، یک‌طرف قرارداد نسبت به معاوضه عواید ناشی از ابزار مالی خود با عواید ناشی از ابزار مالی طرف دیگر اقدام می‌کند. عواید چنین قراردادی به نوع ابزار مالی مورد معامله بستگی دارد. برای مثال این عواید می‌تواند سود اوراق باشد. درواقع سوآپ حالت کلی‌تر قراردادهای آتی است و در آن، به‌جای یک پرداخت، با مجموعه‌ای از پرداخت‌ها روبرو هستیم.

فرایند انجام قرارداد سوآپ میان دو طرف به‌صورت زیر است:

با این‌حال بازار سوآپ بازاری غیررسمی است و طرفین معامله باید تا حدی ریسک و عدم امنیت معامله را بپذیرند. بنابراین این نوع از قراردادها بیشتر میان نهادهای مالی بزرگ که احتمال ورشکستگی پایینی دارند، منعقد می‌شود. سوآپ بیشتر میان بانک‌ها وجود دارد که قرارداد میان مشتریان را سهولت می‌بخشد. بانک به‌عنوان واسطه معامله یا معامله‌گر سوآپ، با استفاده از روش‌های مختلف مانند ایجاد قراردادهای آتی با دیگر بانک‌های سوآپ، ریسک مالی خود را کاهش می‌دهد. معامله‌گر سوآپ یا همان بانک، در ازای پذیرفتن ریسک نکول طرفین در قرارداد، کارمزدی را از طرفین قرارداد دریافت می‌کند. فرآیندی که بانک‌ها در قرارداد سوآپ به آن عمل می‌کنند به‌صورت زیر است:

انواع قراردادهای معاوضه یا سوآپ

قرارداد سوآپ بر روی دارایی‌های مالی مختلفی قابل معامله است. از انواع قرارداد سوآپ می‌توان به سوآپ نرخ بهره، سوآپ ارزی، سوآپ نرخ بازده کل و سوآپ ارزی اشاره کرد. در ادامه جزییات بیشتری درباره برخی از انواع سوآپ ارائه می‌کنیم.

1- سوآپ نرخ بهره

دو طرف قرارداد در سوآپ نرخ بهره، مبالغ بهره را بر اساس یک واحد پولی مشابه باهم عوض می‌کنند. در این قرارداد مبلغ اسمی دو طرف برابر است. سوآپ نرخ بهره می‌تواند به‌صورت نرخ بهره شناور یا ثابت پرداخت شود. بدین‌صورت که یا دو طرف قرارداد، مبالغ بهره را به‌صورت بهره متغیر پرداخت می‌کنند و یا این‌که یکی از طرفین بهره ثابت و دیگری بهره متغیر را پرداخت می‌نمایند. برای نمونه فرض کنید که یک شرکت از بانکی وام دریافت کرده است که باید سالانه بهره متغیری را به بانک پرداخت کند. این شرکت می‌تواند با بانک دیگری که در بازار سوآپ فعال است، وارد قرارداد شده و بر اساس مبلغ اسمی وام، بهره ثابتی را به بانک دوم پرداخت کند. بدین ترتیب این شرکت بهره متغیر را از بانک دوم دریافت کرده و به بانک اول پرداخت می‌کند و می‌تواند ریسک تغییرات نرخ بهره سالانه خود را پوشش دهد.

2- سوآپ سهام

در سوآپ سهام طرفین قرارداد بازدهی بر روی سهام، سبدی از سهام یا شاخص سهام را باهم معاوضه می‌کنند. این بازدهی می‌تواند بازده حاصل از سود نقدی پرداختی شرکت و بازدهی ناشی از منفعت سرمایه در طی مدت زمان مشخص باشد. برای مثال، مدیر سبد قراردادی را منعقد می‌کند تا در ازای دریافت مبلغ ثابت، بازده شاخص مشخصی را پرداخت نماید. بازده شاخص همان تغییرات شاخص در مدت زمان مشخص است.

3- سوآپ ارزی

طرفین قرارداد در سوآپ ارزی، مبلغ بهره را بر اساس دو واحد پولی یا ارزی متفاوت از هم معاوضه می‌کنند. این قرارداد به آن‌ها در نوسانات نرخ ارز کمک کرده و ریسک نرخ ارز را کاهش می‌دهد. یکی از رایج‌ترین نوع سوآپ در گذشته، سوآپ ارز ثابت-ثابت بوده است. این نوع سوآپ بر اساس گردش نقدینگی آتی دو ارز متفاوت از هم است. برای مثال در این نوع سوآپ، یک‌طرف قرارداد، پرداخت‌های ثابتی بر روی یک ارز و طرف دیگر پرداخت‌های ثابتی بر روی یک ارز دیگر خواهند داشت. سوآپ ارز ثابت- شناور نیز نوع دیگر سوآپ ارزی است که در آن پرداخت‌های با نرخ ثابت یک ارز با پرداخت‌های با نرخ شناور با ارز دیگر باهم عوض می‌شوند. نوع دیگر سوآپ، سوآپ ارز شناور-شناور است که در این حالت هر دو طرف قرارداد پرداخت‌هایی با نرخ شناور بر روی ارزهای متفاوت از هم را متعهد می‌شوند. در سوآپ ارز غیرهمسان نیز پرداخت‌ها به‌صورت نرخ بهره ثابت با نرخ بهره متغیر بر روی ارزهای متفاوت است.

4- سوآپ نرخ بازده کل

در سوآپ نرخ بازده کل، طرفین، بازده کل حاصل از یک دارایی پایه را با پرداخت‌های ثابت یا شناور باهم معاوضه می‌کنند. برای مثال شخصی برای پوشش ریسک دارایی‌هایش در برابر نوسان‌های ارزش، بهره مربوط به دارایی‌ها را همراه با هر افزایش یا کاهش به‌طرف دیگر پرداخت می‌کند. در مقابل شخص دوم قرارداد متعهد پرداخت مبالغ ثابت یا شناور که با پرداختی صاحب دارایی ارتباطی ندارد، می‌شود. بدین ترتیب شخص دوم نیز بدون مالک بودن واقعی دارایی، از عایدی آن منفعت می‌برد.

5- سوآپ نکول اعتباری

این نوع سوآپ نوعی بیمه به‌حساب می‌آید که در آن ریسک ناشی از نکول اعتبارات پوشش داده می‌شود. برای مثال بانک‌ها از این سوآپ برای اطمینان از بازپرداخت اقساط وام دریافتی توسط مشتریان برای حفظ دارایی‌های خود استفاده می‌کنند. در این قرارداد بانک یا هر موسسه مالی که در معرض ریسک نکول اعتبار از طرف مشتریان خود قرار دارد، با موسسه یا یک شرکت بیمه وارد سوآپ نکول اعتباری می‌شود. بانک متعهد می‌شود تا در سررسیدهای مشخصی مبلغی را به شرکت بیمه پرداخت کند. از طرف دیگر شرکت بیمه نیز در صورت عدم پرداخت اقساط توسط مشتریان، متعهد پرداخت این مبلغ به بانک می‌شود. بانک همچنین کارمزدی را برای این تعهد به شرکت بیمه پرداخت می‌کند. بنابراین این نوع سوآپ را می‌توان نوعی قرارداد بیمه در نظر گرفت که در هنگام بروز رویدادی خاص از دارایی‌های بانک یا مؤسسات مالی حفاظت می‌کند.

6- سوآپ کالا

در سوآپ کالا، موضوع قرارداد یک دارایی پایه به‌صورت کالا است. پرداخت‌های دو طرف قرارداد نیز بر اساس این دارایی پایه صورت می‌گیرد. برای مثال شرکتی برای تأمین کالاهای موردنیاز خود در آینده و برای پوشش ریسک ناشی از نوسان قیمت آن‌ها، مبالغ ثابتی را می‌پردازد و طرف دیگر قرارداد، مبالغی را بر اساس قیمت کالاها به شرکت پرداخت می‌کند. هدف از استفاده از این سوآپ، تثبیت قیمت کالاها مخصوصاً کالاهای ارزشمند مانند طلا، نفت یا فلزات گران‌بها است. رایج‌ترین سوآپ کالا، قراردادهای سوآپ نفت است. در این حالت دو شرکت صادرکننده نفت هستند که می‌توانند با معاوضه بشکه‌های نفتی به خریداران خود ریسک‌های ناشی از این معامله را کاهش دهند.

یکی از کاربردهای اصلی سوآپ در ایران را می‌توان در معاوضه بشکه‌های نفتی مشاهده کرد. برای مثال درصورتی‌که روسیه متعهد تحویل نفت به اندونزی باشد، می‌تواند وارد قرارداد سوآپ با ایران شده و ایران محموله‌های نفتی را در شمال کشور تحویل گرفته و به همان میزان و کیفیت نفت را از بندرهای جنوب کشور تحویل دهد. این قرارداد سبب کاهش هزینه‌های معامله و ریسک و صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده قرارداد معاوضه قرارداد سواپ چیست؟ یا سوآپ

قراردادهای سوآپ همانند سایر قراردادها، اجزای مختلفی دارد که سبب تشکیل قرارداد می‌شود. این اجزاء عبارت‌اند از:

سوآپ و سوآپ ارزی چیست؟

قرارداد سوآپ نوعی قرارداد برای معاوضه جریان نقدی در آینده است که در آن تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی که باید پرداخت شوند، مشخص است.

به گزارش ایبِنا، قرارداد سوآپ یا معاوضه یا تاخت نوعی از ابزار مشتقه است که در آن یک طرف قرارداد نسبت به معاوضه عواید ناشی از ابزار مالی خود با عواید ناشی از ابزار مالی طرف مقابل اقدام می‌کند. عواید چنین قراردادی بستگی به نوع ابزار مالی مورد معامله دارد. برای مثال در معاوضه یا سوآپ اوراق قرضه منظور از عواید می‌تواند سود آن اوراق و به صورت کوپن‌های مربوط به آن باشد. این‌گونه از قراردادها معمولاً شامل تاریخ پرداخت و نیز نحوه محاسبه عواید یا جریانهای نقدی مورد معامله است.

اولین سوآپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت که امروزه قراردادهای سواپ جزء مهمترین قراردادهای مالی مورد استفاده در دنیا هستند.

سواپ نوعی قرارداد برای تبادل یک جریان نقدی در آینده است. در این قرارداد تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانهای نقدی که باید پرداخت شود مشخص است. جریان های نقدی همان ارزش آتی کالاهایی است که قرار است معامله شوند.

در سوآپ ارزی نیز دو طرف معامله توافق می کنند که پرداخت ها در یک ارز مشخص به صورت دوره ای باشد؛ به عنوان نمونه یک دوره ماهانه یا به صورت سالانه این امر انجام شود تا بدهی طرف مقابل این معامله سوآپ به اتمام برسد. در مقابل طرف دوم معامله نیز می پذیرد که برای پرداخت های معامله سواپ داشته باشد.

در این روش به طرفین معامله کمک می کند تا در مقابل ریسک نوسانات نرخ ارز مقاوم تر بوده و آن را بهتر مدیریت کنند. یعنی بجای اینکه دو کشور با یک نرخ در زمان حال معاملات خود را انجام دهند، با درنظر گرفتن یک نرخ متوسط و پرداختهای دوره ای ارز دو طرف معامله به مدیریت ریسک های ناشی از نوسانات نرخ ارز اقدام می کنند.

باید توجه داشت که در معامله به صورت سوآپ سه طرف معامله وجود دارد به این ترتیب که مشتری الف در یک تاریخ مشخص ۲۰۰۰ یورو مبلغ ۲۲۰۰ دلار از بانک ب در یک معامله نقدی خریداری می کند و مدیران مالی بانک ب برای حفظ سبد دارایی های ارزی خود باید دلار فروخته شده را برگردانند. برای این منظور بانک ب با انجام یک معامله سلف دلار با طرف سوم با نرخ معینی در یک سررسید مشخص دیگری مثلا چند ماه بعد آن را دنبال می کند. این محاسبات با نرخ های معین و به صورت یکجا انجام می شود.

به این صورت در این معامله قرارداد سواپ چیست؟ قرارداد سواپ چیست؟ بانک ب هم سود خود را که ناشی از فروش دلار است با پیش خرید آن بدست می آورد و در ضمن از ریسکی که ممکن است متوجه ارز موجود خود شود محافظت می کند.

بخش های تشکیل دهنده‌ سوآپ ارزی

۱. فروشنده سوآپ (swap seller) : فروشنده سوآپ ارزی یا خریدار حمایت، به فردی گفته می‌شود که نرخ شناور از مبلغ قرارداد را دریافت کرده و پس از آن بازده‌ کل از مبلغ قرارداد را به طرف مقابل قرارداد پرداخت می‌کند.

۲. شخص مرجع : تعهد مرجع یا شخص مرجع، فردی است که ابزار پرداخت بدهی را فراهم میکند که میتواند صادرکننده وام، دولت، شرکت یا یک شخص حقیقی باشد.

۳. خریدار سوآپ (swap buyer) : نام های دیگر آن سرمایه‌گذار یا فروشنده حمایت می‌باشد که با دریافت کل بازده مبلغ قرارداد، نرخی شناور از قرارداد را به طرف مقابل پرداخت می‌کند.

۴. دارایی پایه : موضوع قرارداد سواپ ارزی می‌باشد که شامل وام و ورقه قرضه با ریسک اعتباری است.

۵. صرف سوآپ (swap premium) : پرداخت‌های انجام شده به وسیله‌ی فروشنده سوآپ می‌باشد که به آن "پایه صرف" می‌گویند، همچنین به پرداخت‌های انجام شده به وسیله‌ی خریدار حمایت، "پایه حمایت" می‌گویند.

قرارداد سواپ در بازارهای مالی

آیا تا بحال نامی از معاملات سواپ به گوشتان خورده است؟ اگر با سواپ آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنم ابتدا مطالعه‌ای پیرامون معاملات پیمان آتی داشته باشید سپس ما را در این مقاله دنبال کنید.

قرارداد سواپ چیست؟

سواپ معامله‌ای است که در آن دو طرف مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با نوع پرداخت متفاوت را در آینده با هم مبادله می‌کنند. معمولا یک طرف معامله جریان نقدی را بر حسب یک متغیر تصادفی مثل نرخ ارز یا نرخ بهره و طرف دیگر بر اساس یک عامل ثابت مبادله می‌کند. البته گاهی نیز ممکن است هر دو طرف بر حسب نرخ متغیر معامله کنند.

اغلب استفاده از عنوان خریدار و فروشنده برای معاملات سواپ کاربرد ندارد. از همین‌رو طرف اول را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ شناور/متغیر و طرف دوم را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ ثابت می‌نامند.

در زمان توافق طرفین در اکثر معاملات سواپ پولی ردوبدل نمی‌شود. یعنی معامله در آغاز ارزشی ندارد اما تاریخ‌هایی برای مبادله جریانات نقدی تعیین می‌شود. این تاریخ‌ها را تاریخ تسویه یا تاریخ پرداخت می‌نامند. به مدت زمان بین دو تاریخ تسویه نیز دوره تسویه می‌گویند.

تاریخ خاتمه قراردادهای سواپ نیز کاملا مشخص است. در این تاریخ آخرین پرداخت توسط دو طرف انجام می‌شود. تاریخ خاتمه را می‌توان مانند تاریخ سررسید در بازار مشتقه دانست.

اگر پرداخت‌هایی که در تاریخ‌های سررسید انجام می‌شود، بر اساس یک ارز یکسان باشد، منطقی است که خالص مبالغ پرداختی ردوبدل شود. در زمان تسویه کمتر پیش می‌آید که دو طرف اقدام به تحویل فیزیکی دارایی پایه کنند. معمولا تسویه به صورت نقدی انجام می‌شود. قراردادهای سواپ در بازار فرابورس و بر حسب نیازهای طرفین انجام می‌شود.

چون اکثرا پولی در ابتدای کار ردوبدل نمی‌شود، ریسک نکول همواره با این معاملات همراه است. ریسک نکول زمانی اتفاق می‌افتد که اطمینانی نسبت به پرداخت همه یا بخشی از مبلغ متعهد شده از سوی یکی از طرفین وجود نداشته باشد. در واقع این معاملات ریسک اعتباری دارند. چون نمی‌توان از معتبر بودن توافق بین دو طرف مطمئن بود.

اگرچه سابقه این ابزار معاملاتی زیاد نیست اما اندازه بازار آن آن‌قدر بزرگ است که نتوان از اهمیت آن چشم‌پوشی کرد. با توجه به این که سواپ شامل مجموعه‌ای از پرداخت‌هاست می‌توان آن را حالت کلی‌تری از پیمان آتی در نظر گرفت.

انواع قراردادهای سواپ

قراردادهای سواپ نیز مانند ابزارهای بازار مشتقه بر این اساس که از چه دارایی پایه‌ای استفاده کنند، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.:

• سواپ نرخ بهره: در این قرارداد دو طرف مبلغ بهره را بر اساس ارز یکسانی مبادله می‌کنند. در نتیجه در تاریخ‌های تسویه خالص ارزش معامله ردوبدل خواهد شد. در سواپ نرخ بهره دو طرف می‌توانند مبالغ را بر حسب بهره متغیر پرداخت کرده یا یکی بر حسب بهره متغیر و دیگری بر حسب بهره ثابت پرداخت کند. در صورتی که هر دو طرف بر اساس بهره ثابت پرداخت کنند، با توجه به یکسان بودن ارز، جریانات نقدی که مبادله خواهد شد، کاملا یکسان بوده و معامله معنا ندارد. در این قرارداد نیازی به پرداخت مبلغ اسمی مبادله در زمان عقد قرارداد وجود ندارد.

• سواپ ارزی: در این معامله در زمان عقد قرارداد مبالغی بر حسب ارزهای مختلف بین طرفین ردوبدل می‌شود که این موضوع به پوشش ریسک در برابر نوسان ارزهای مختلف کمک می‌کند. همچنین از آن‌جا که مبالغ پرداختی در تاریخ‌های تسویه نیز بر حسب ارزهای مختلف است، مبادله خالص ارزش معامله معنا ندارد و دو طرف باید مبالغ توافق شده را برحسب ارز توافق شده بپردازند.
  
• یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین معاملات سواپ ارزی، معاملات ثابت به ثابت است که در آن یک طرف متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس یک ارز و طرف دیگر متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس ارز دیگری است.
• نوع دیگر معاملات، سواپ ثابت به شناور است. در این معامله یک طرف متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس یک نوع ارز و طرف دیگر متعهد به پرداخت نرخ شناوری بر اساس ارز دیگری است.
• سواپ شناور به شناور نیز وجود دارد که در آن هر دو طرف متعهد به پرداخت نرخ شناوری از ارزهای مختلف هستند.
  
• سواپ سهام: در این معاملات که ملاک پرداخت‌ها، بازده یا شاخص سهام است، علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده سود سرمایه‌ای هم لحاظ می‌شود. سواپ سهام معمولا توسط مدیران سبد سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. مثلا در ازای دریافت مبلغ مشخصی متعهد می‌شوند که بازده شاخص کل را پرداخت کنند.
  
• سواپ نرخ بازده کل: در این معامله دو طرف توافق می‌کنند که یکی از طرفین بهره متعلق به دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارایی را مالک شود و طرف دیگر وجوه ثابت یا شناوری را از طرف دیگر دریافت کند که این وجوه معمولا ارتباطی با دریافتی‌های طرف اول ندارد. این قرارداد به طرف اول کمک می‌کند تا از دارایی بدون درج در ترازنامه بهره ببرد و طرف دوم نیز می‌تواند دارایی را در مقابل نوسانات قیمت پوشش دهد.

اما شاید بپرسید که چرا به جای استفاده از سواپ، دارایی پایه خریداری نمی‌شود؟ پاسخ روشن است. در درجه اول در قرارداد سواپ لزومی به تامین مالی برای خرید دارایی پایه وجود ندارد و می‌تواند تنها مبلغی را به ازای دریافت بازده ناشی از دارایی پایه بپردازد. همچنین خریدار سواپ می‌تواند از تلاش فروشنده برای تهیه بهترین دارایی پایه سود ببرد.

• سواپ نکول اعتباری: این قرارداد بیشتر توسط موسسات مالی استفاده می‌شود. زیرا آن‌ها همواره در برابر ریسک نکول و عدم بازپرداخت اقساط از سوی مشتریان خود آسیب‌پذیر هستند. در این قرارداد موسسه مالی نقش خریدار سواپ را ایفا می‌کند و با یک موسسه بیمه‌ای به عنوان فروشنده سواپ توافق می‌کند.
  که در تاریخ‌های مشخصی مبلغی مشخصی را به شرکت بیمه بدهد و شرکت بیمه نیز متعهد می‌شود تا در صورت عدم پرداخت اقساط از سوی مشتریان، وجوه را تا سقف توافق شده بین طرفین برای موسسه بانکی جبران کند. در این قرارداد خریدار مبالغی را به صورت دوره ای پرداخت می‌کند و فروشنده نیز به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده، در صورت بروز حادثه (مانند نکول) متعهد می‌شود.

در این قرارداد خریدار مبالغی را به صورت دوره ای پرداخت می‌کند و فروشنده نیز به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده، در صورت بروز حادثه (مانند نکول) متعهد می‌شود.

مهم‌ترین تفاوت بین سواپ بازده کل و سواپ نکول اعتباری اینست که در سواپ بازده کل از دارایی در برابر کاهش ارزش محافظت می‌شود اما در سواپ نکول اعتباری دارایی در برابر بروز یک حادثه حفظ می‌شود.

• ６.سواپ کالا: این قرارداد بسیار رایج است و هدف آن تثبیت قیمت خرید/فروش کالا است.

سواپ کالا را می‌توان برای کالاهای غیرقابل ذخیره‌سازی مانند آب‌وهوا یا برق نیز استفاده قرارداد سواپ چیست؟ کرد که در این حالت وجوه پرداختی بر حسب معیارهای خاصی می‌باشد. مثلا برای سنجش آب‌وهوا از میزان بارش یا دما کمک می‌گیرند. سواپ نفتی نیز از همین نوع قرارداد و رایج‌ترین سواپ کالا است.

مثال‌هایی از قراردادهای سواپ

اگر درک معاملات سواپ برایتان دشوار است، به این مثال‌ها توجه کنید:

نمونه‌ای از معاماه سواپ ثابت به شناور

فرض کنید شرکتی از یک بانک وام گرفته که نرخ آن بر اساس لایبور است. پس شرکت مبلغ ثابتی را دریافت کرده و موظف است مبلغ متغیری (نرخ لایبور) را پرداخت کند. در این‌جا شرکت برای پوشش ریسک خود وارد قرارداد سواپ با بانک دیگری می‌شود که در آن مبالغ ثابتی را پرداخت و نرخ لایبور را دریافت می‌کند. بنابراین شرکت مذکور از یک‌سو با بانکی که وام گرفته طرف است و از سویی دیگر با بانکی که در بازار سواپ فعال است، اما برآیند کلی این دو، اینست که نرخ لایبور را مستقیماً از یکی از بانک‌ها دریافت و به دیگری پرداخت می‌کند، درواقع ریسک تغییرات نرخ لایبور را پوشش داده و پرداخت‌هایش را در دو طرف به پرداخت‌های ثابت تبدیل می‌کند.

نمونه‌ای از سواپ نکول اعتباری

فرض کنید یک موسسه مالی برای پوشش ریسک نکول خود با یک شرکت بیمه قرارداد می‌بندد که در آن مبالغ دوره‌ای ثابتی را پرداخت کند. شرکت بیمه نیز متعهد می‌شود تا در صورت عدم پرداخت اقساط از سوی مشتریان، تا سقف ۸۰٪ را جبران خواهد کرد.

نمونه‌ای از سواپ کالا

شرکت‌های هواپیمایی برای خرید سوخت موردنیاز خود در آینده وارد قرارداد سو‌اپ می‌شوند. طی قرارداد آن‌ها مبالغ ثابتی را به طرف مقابل سواپ قرارداد سواپ چیست؟ پرداخت کرده و در عوض، طرف مقابل هم مبالغی را بر مبنای قیمت سوخت به آن‌ها می‌پردازد. همچنین استفاده از سواپ برای تثبیت قیمت طلا، فلزات گران‌بها، نفت و گاز طبیعی نیز بسیار متداول است.

نمونه‌ای از سواپ ارزی

فرض کنید شخصی در یک معامله نقدی با پرداخت هزار یورو مبلغ ۱۳۰۰ دلار از بانکی خریداری می‌کند. بانک برای حفظ سبد دارایی‌های ارزی، باید مقدار دلار فروخته شده را برگرداند. به همین دلیل طی یک معامله سواپ، مبالغی را پرداخت و نرخ ثابتی از دلار را دریافت می‌کند. در این معامله، بانک علاوه‌بر به دست آوردن سود حاصل از فروش دلار، با استفاده از سواپ، ارز خود را از ریسک تغییر ارزش دلار حفظ می‌کند.

نمونه‌ای از سواپ نرخ بهره

فرض کنید بانکی توافق می‌کند که در بازه ده قرارداد سواپ چیست؟ ساله نرخ ثابت ۵٪ را برای یک میلیون تومان بپردازد و شرکت مقابل نیز می‌پذیرد که نرخ اسناد خزانه یکساله را علاوه بر ۱٪ پرداخت کند. بدین تریتب هر دو طرف می توانند علاوه بر تامین مالی، خود را در برابر نوسانات نرخ بهره مقاوم کنند.

چگونه از قرارداد سواپ خارج شوم؟

اگر اوراق قرضه خریده باشید یا در در بازار آتی فعالیت کرده باشید، با بازخرید اوراق یا بستن قرارداد قبل از سررسید آشنایی دارید. اما سوالی که در اینجا مطرح است اینست که قرارداد سواپ که دارای چند تاریخ تسویه است را چگونه باید بست؟ این امر به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم:

• خالص جریان‌های نقدی که در آینده ردوبدل خواهد شد، در زمان حال ارزش بازاری مشخصی دارد. این ارزش را می‌توان در طول عمر قرارداد نیز محاسبه کرد. با مبادله ارزش معامله به طرف مقابل می‌توان از قرارداد سواپ خارج شد. اما این روش نیازمند جلب رضایت طرف دیگر معامله است. مگراین‌که در زمان عقد قرارداد شرایط تسویه قبل از سررسید را تعیین کرده باشید.
  
• راه دیگری برای پایان دادن به معاملات سواپ، ورود به یک قرارداد سواپ دیگر با موقعیت معکوس است. مثلا اگر شرکتی وارد یک قرارداد سواپ شود که در آن شرکت در ازای دریافت مبالغی بر حسب نرخ لایبور، مبالغ ثابتی را بر پایه نرخ بهره ثابت به طرف مقابل پرداخت کند. در صورتی که شرکت بخواهد قبل از سررسید قرارداد، به آن خاتمه دهد می‌تواند وارد یک قرارداد سواپ دیگر می‌شود که تاریخ سررسید آن با قرارداد قبلی یکسان است و در آن بهره ثابت را دریافت و بهره شناور را پرداخت می‌کند. در این صورت موقعیت شرکت در معامله سواپ بسته می‌شود.
  
• روش دیگر بستن معاملات سواپ، اینست که قرارداد را به شخص سومی بفروشیم. این کار نیاز به توافق طرف مقابل داشته و البته چندان رایج نیست.
• روش آخر نیز استفاده از اختیار معامله است. در این حالت از اختیار معامله‌ای استفاده می‌کنیم که دارایی پایه آن یک قرارداد سواپ است. با توجه به این که دارنده اوراق اختیار نسبت به ورود به معامله اختیار دارد، می‌تواند اختیار خود را برای ورود به معامله یا ورود به یک موقعیت معکوس حفظ کند.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.