تعریف ارزش اسمی

الگوی نوشتار تعریف

اوراق خزانه اسلامی (اخزا) چیست؟

اوراق خزانه اسلامی (اخزا) چیست؟ شاید شما هم واژه اخزا را شنیده باشید، اما به درستی ندانید که این اوراق چه هستند و چطور معامله می‌شوند.
همان‌طور که می‌دانید، دو رکن اساسی و جدا نشدنی بازار، ریسک و بازده هستند. می‌توان ادعا کرد که اکثر اوراق بهاداری که در بازار معامله می‌شوند و انواع مختلف سرمایه‌ گذاری‌ها با درجه‌ای از ریسک همراه هستند و ریسک بخش جدا نشدنی بازار است. اما آیا سرمایه‌گذاری وجود دارد که با ریسک همراه نباشد؟ ممکن است اولین پاسخی که به ذهنتان برسد این باشد که، بله سرمایه‌گذاری در بانک، یکی از انواع سرمایه‌گذاری بدون ریسک است.

پاسخ شما درست است، اما سرمایه‌گذاری در بانک هم با درصد پایینی از ریسک همراه است. در این مقاله قصد داریم، اوراق بهاداری را به شما معرفی کنیم که ریسکی معادل با ریسک سرمایه‌گذاری در بانک دارد و یا می‌توان آن را جزو اوراق بهادار بدون ریسک معرفی کرد. در ادامه مقاله به‌توضیح اوراق یا اسناد خزانه اسلامی خواهیم پرداخت.

اوراق خزانه چیست؟

اوراق خزانه یا treasury Bill یا T.B از اوراق بهادار قابل‌معامله‌ای هستند، که می‌توانند قبل از سر‌رسید، بدون اعمال جریمه به وجه نقد تبدیل شوند. این اوراق توسط دولت‌ها منتشر می‌شوند و سررسیدی زیر یک‌سال دارند. در کشورهای دیگر این اوراق به قیمتی کمتر از ارزش اسمی فروخته می‌شوند و در سررسید معادل با ارزش اسمی بازخرید می‌شوند.

هدف اصلی انتشار این اوراق توسط دولت‌ها، تامین کسری بودجه خود است. این اوراق از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی هستند و جزء اصلی‌ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست‌های پولی است.

اوراق خزانه اسلامی چیست؟ این اوراق به چه منظوری ایجاد می‌شوند؟

دولت برای پرداخت بدهی‌های خود به طلبکاران غیر‌دولتی (مثل پیمانکاران)، از این اوراق استفاده می‌کند، در واقع با انتشار این اوراق دولت پرداخت بدهی‌هایش را به تعویق می‌اندازد. تنها تفاوتی که اوراق خزانه اسلامی با اوراق خزانه رایج در دنیا دارد این است که در ایران اوراق صادر شده به شکل مستقیم به طلبکاران داده می‌شود و آن‌ها در صورت نیاز به وجه نقد می‌توانند آن را در بازار فرابورس به فروش برسانند. این تفاوت ناشی از وجود مشکلات فقهی در اوراق خزانه رایج در دنیا است.

با استفاده از این اوراق دولت علاوه‌بر تسویه بدهی‌های خود، می‌تواند در کنار کنترل وجوه نقد موجود در بازار کسری بودجه خود را نیز از این طریق تامین کند.

ویژگی‌های اوراق خزانه اسلامی

اوراق خزانه اسلامی که با نماد «اخزا» شناخته می‌شوند اوراقی بدون کوپن هستند. منظور از بدون کوپن بودن اوراق، این است که به آن‌ها هیچ سودی تعلق نمی‌گیرد و نرخ سود این اوراق برابر صفر است. خریداران این اوراق تنها از تفاوت قیمت خرید و ارزش اسمی آن در سر‌رسید سود خواهند کرد. دارندگان این اوراق در تاریخ سررسید وجه نقدی معادل مبلغ اسمی، از دولت دریافت می‌کنند. سررسید این اوراق معمولا در بازه زمانی 4 تا 52 هفته است.

اوراق خزانه اسلامی، اوراقی هستند که سر‌رسید آن‌ها کمتر از یک سال است و طی این دوره هیچ سودی به دارندگان آن تعلق نمی‌گیرد. این اوراق ریسک نکول ندارند و ریسک نقدشوندگی آن‌ها بسیار پایین است.

اوراق خزانه اسلامی، اوراقی هستند که سر‌رسید آن‌ها کمتر از یک سال است و طی این دوره هیچ سودی به دارندگان آن تعلق نمی‌گیرد. این اوراق ریسک نکول ندارند و ریسک نقدشوندگی آن‌ها بسیار پایین است. تنها ریسکی که می‌تواند این اوراق را تهدید کند ریسک نوسان قیمتی آن‌ها است.

ریسک تعریف ارزش اسمی نکول

اوراق خزانه، جزء اوراق بدون ریسک در نظر گرفته می‌شوند. از آن‌جایی که این اوراق توسط دولت، برای تامین بودجه و یا پرداخت بدهی‌هایش منتشر می‌شوند، ریسک نکول (عدم ایفای تعهدات در تاریخ سر رسید) نخواهند داشت. زیرا دولت این اوراق را به‌عنوان بدهی‌های خود درنظر می‌گیرد و پرداخت آن‌ها را در اولویت قرار می‌دهد. خزانه‌داری کل کشور نیز پرداخت مبلغ اسمی تعریف ارزش اسمی اسناد خزانه اسلامی را در تاریخ سررسید تعهد می‌کند. این تعهدنامه به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است.

ریسک نقدشوندگی

اوراق خزانه ریسک نقد‌شوندگی خیلی پایینی دارند. زیرا این اوراق قابلیت معامله در بازار فرابورس را دارند. حجم روزانه معاملات این بازار بسیار بالا است، بنابراین دارندگان این اوراق هر زمان که بخواهند می‌توانند اقدام به فروش آن کنند. علاوه‌بر آن وجود بازارگردانان متعدد به نوعی تضمینی برای نقد‌شوندگی این اوراق است. چون بازار‌گردانان در طول ساعت معاملاتی حضور دارند و همزمان اقدام به خرید و فروش در بازار می‌کنند.

تنها ریسکی که این اوراق با خود دارند ریسک نوسانات قیمتی است، چون قیمت این اوراق بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

مزایای انتشار اوراق خزانه اسلامی

1. انتشار این اوراق باعث می‌شود تا دولت برای تامین مالی خود، دست به استقراض نزند و منجر به حفظ استقلال کشور می‌شود.
2. كمك به سیاست‌های پولی و مالی به منظور اعمال سیاست‌های بهینه جهت تنظیم و كنترل انتظارات بازار
3. ایجاد بستری مناسب برای توسعه ابزارهای مالی بازار
4. از آن‌جایی که این اوراق بدون ریسک هستند، نرخ بازده آن‌ها، نرخ بازده بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود. با استفاده از این اوراق می‌توان از انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسک با سررسیدهای مختلف آگاه شد.
5. از دیگر مزایای اوراق خزانه اسلامی این است که به درآمد این اوراق مالیات تعلق نمی‌گیرد.

به‌طور کلی با انتشار این اوراق علاوه‌بر این‌که دولت می‌تواند بدهی‌هایش را مدیریت کند، با کاهش حجم نقدینگی موجود در بازار از ایجاد تورم می‌شود جلوگیری کرد. همچنین مردم می‌توانند از نرخ بازده بدون ریسک مطلع شوند و در بازارهای مناسب سرمایه‌گذاری کنند.

وجه مورد نیاز، برای پرداخت ارزش اسمی این اوراق در سر‌رسید از کجا تامین می‌شود؟

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به‌عنوان یک واسط بین بانک‌های مسئول پرداخت و خزانه‌داری عمل می‌کند. این سازمان با توجه به تاریخ سر‌رسید اوراق، منجر به انتقال وجوه لازم به بانک می‌شوند.

در زمان سر‌رسید چه سازمانی مسئول پرداخت مبلغ این اوراق به دارندگانش است؟

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) بر اساس اطلاعاتی که راجع‌به دارندگان اوراق خزانه دارد، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانک‌های مشخص شده به حساب دارندگان این اوراق واریز می‌کند.

حال که با این اوراق و ویژگی‌های آن آشنا شدیم، اگر قصد خرید آن‌ها را داشتیم، چه کاری باید انجام دهیم؟

اگر سرمایه‌گذار هستید و در بازار بورس و فرابورس فعالیت می‌کنید، پس قطعا دارای کد بورسی هستید. خرید و فروش این اوراق در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران انجام می‌شود. خرید و فروش این اوراق مانند خرید و فروش سایر اوراق بهادار می‌تواند به‌صورت آنلاین انجام شود. اگر هم کد بورسی ندارید، می‌توانید اقدام به گرفتن آن کنید. قیمت تعریف ارزش اسمی اوراق خزانه اسلامی بعد از عرضه شدن توسط فرایند عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود. وجوه ناشی از فروش این اوراق یک روز کاری پس از معامله به حساب فروشنده واریز خواهد شد.

برای دیدن تابلو معاملاتی یک ورقه بهادار می‌توان به سایت tsetmc مراجعه کرد و با درج نماد مورد نظر، از اطلاعات مربوط به آن باخبر شد. اوراق خزانه نام و نمادهایی متفاوت از سهام شرکت‌هایی که در بازار معامله می‌شوند، دارند.

به شکل زیر توجه کنید، این شکل تابلو معاملاتی متعلق به اوراق خزانه‌ای است که به منظور پرداخت بدهی‌های دولت منتشر شده‌اند. در کنار نام این اوراق اعدادی ذکر می‌شوند که قسمتی از آن مربوط به تاریخ سر‌رسید این اوراق است. برای مثال در شکل زیر، بالای تابلو مشخصات ورقه بهادار مورد نظر را می‌بینید «اسناد خزانه-م20 بودجه 020806-98 (اخزا820)- بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس».

قسمت اول مشخص‌کننده، نوع ورقه بهادار است که در این‌جا اسناد خزانه هستند. این اسناد به منظور تسویه بدهی‌های دولت منتشر شده‌اند. عدد 020806 نشان دهنده تاریخ سر‌رسید این اوراق است. سر‌رسید این اوراق تاریخ ششم آبان ماه سال 1402 است.

اخزا820 نیز نماد معاملاتی تعریف ارزش اسمی این ورقه بهادار است. این اسناد در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس معامله می‌شوند.

نمونه‌ای از تابلو معاملاتی اوراق خزانه

فرض کنید شما قصد خرید اسناد خزانه دارید!

چگونه می‌توان لیستی منظم از اوراق خزانه منتشر شده و تاریخ سر‌رسید آن‌ها پیدا کرد؟

برای این‌که به این فهرست دسترسی پیدا کنید لازم است ابتدا وارد سایت سازمان فرابورس ایران ifb.ir شوید. در بالای این سایت از قسمت بازارها و محصولات، اسناد خزانه اسلامی را انتخاب کنید. حال می‌توانید لیست اوراق خزانه‌ای که تاکنون منتشر شده را ببینید. این لیست از جدید‌ترین اوراق منتشر شده به قدیمی‌ترین آن‌ها مرتب شده است.

فهرست اوراق خزانه

با کلیک بر روی نام نماد هر یک از این اوراق می‌توانید مشخصات اوراق نظیر تاریخ سر‌رسید آن‌ها، تعداد اوراق پذیرش شده و. ببینید. برای مثال آخرین سند منتشر شده در تاریخ 1398.06.11 بوده که سر‌رسید آن 45 ماه بعد یعنی تاریخ 1402.08.06 خواهد بود. این اوراق در این بازه زمانی می‌توانند در بازار فرابورس معامله شوند.

قیمت خرید اسناد خزانه اسلامی چگونه تعیین می‌شود؟

قیمت این اوراق از طریق محاسبه ارزش فعلی جریانات آتی آن به دست می‌آید. بنابراین برای محاسبه ارزش فعلی اسناد خزانه اسلامی كافی است مبلغ اسمی اوراق با توجه به نرخ مورد انتظار سرمایه‌گذار و زمان باقی مانده تا سررسید تنزیل شود. برای محاسبه ارزش فعلی اوراق خزانه، کافی است ارزش اسمی آن در سررسید را با نرخ سود مورد انتظار تنزیل دهیم.

فرمول محاسبه ارزش فعلی جریان نقد آینده

مثال) قیمت اوراق خزانه‌ای در سر‌رسید برابر با 1،000،000 است. ارزش فعلی این اوراق در حالی که 160 روز به سررسید اوراق باقی‌مانده باشد و نرخ بازده مورد انتظار بازار برابر با 21 درصد باشد را حساب کنید.

از آن‌جایی که به اوراق خزانه تا موقع سر‌رسید هیچ سودی تعلق نمی‌گیرد، تنها یک جریان نقد ورودی، آن هم در سررسید خواهیم داشت. بنابراین قیمت این اوراق را با توجه به تعداد روزهای باقی ماند ه و نرخ بازده مورد انتظار از بازار تنزیل می‌دهیم.

ارزش فعلی اوراق خزانه

ارزش فعلی این اسناد برابر با 925925.9 است. اگر شما بالاتر از این قیمت، این اوراق را خریداری کنید، یعنی این اوراق را گران خریده‌اید. با توجه به فرمول بالا می‌توان گفت، هر چه به تاریخ سررسید این اوراق نزدیک می‌شویم، قیمت اسناد خزانه اسلامی به قیمت اسمی تعریف ارزش اسمی آن نزدیکتر می‌شود. علاوه بر این موضوع، با بالا رفتن نرخ بازده مورد انتظار بازار، قیمت بازاری اسناد خرانه اسلامی کاهش خواهد یافت.

فرایند انتشار و فروش این اوراق به‌ چه صورت است؟

قسمتی از بودجه به انتشار اوراق خزانه اسلامی تخصیص می‌یابد. وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت از محل بودجه تخصیص یافته دست به انتشار این اوراق می‌زند. این بودجه اختصاص یافته بر اساس اولویت توسط بانک‌های مشخص شده به طلبکاران دولت تعلق می‌گیرد. بعد از جمع‌آوری اطلاعات لازم توسط بانک، لیست پیمانکاران (طلبکاران) به سازمان فرابورس اعلام خواهد شد. سپس حداکثر طی 10 روز کاری، اطلاعات در سامانه معاملات ثبت می‌شود و طلبکاران دولت و پیمانکاران، می‌توانند این اوراق را در بازار به فروش برسانند.

دریافت مطالبات از دولت به شکل اوراق خزانه اسلامی منجر می‌شود که پیمانکارانی که این اوراق را از دولت دریافت کردند، هر زمان که نیاز به وجه نقد داشتند، می‌توانند اوراق خود را در بازار فرابورس به فروش برسانند.

یک پیمانکار می‌تواند این اوراق را تا سر‌رسید نگه دارد. در تاریخ سر‌رسید از آن‌جایی که وزارت امور اقتصاد و دارایی و خزانه‌داری پرداخت مبلغ ارزش اسمی اوراق را هم‌تراز با پرداخت حقوق کارکنان دولتی می‌داند، پس در سررسید به‌راحتی می‌‌توان این اوراق را به وجه نقد تبدیل کرد.

پیمانکارانی که تمایل به فروش اوراق خود ندارند و می‌خواهند این اوراق را تا سررسید نگه دارند، باید مراحل تکمیل اطلاعات خود نزد فرابورس را تا انتها انجام دهند. با ثبت شماره منحصر بفرد، این پیمانکاران می‌توانند در سررسید، معادل با ارزش اسمی، اوراق را بدون مراجعه به بانک دریافت کنند.

جمع‌بندی

به‌طور کلی اگر بخواهیم اوراق خزانه اسلامی را تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم اوراقی هستند که دولت برای پرداخت بدهی‌هایش به افراد غیر‌دولتی منتشر می‌کند. این اوراق سر‌رسیدی کمتر از یک‌سال دارند و طی این دوره هیچ سودی به دارندگان آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. این اوراق ریسک نکول ندارند و ریسک نقدشوندگی آن‌ها بسیار پایین است، تنها ریسکی که ممکن است این اوراق را تهدید کند ریسک نوسان قیمت آن است. وقتی شرکت‌ها شروع به فروختن این اوراق در بازار فرابورس کردند تمامی افراد دارای کد بورسی می‌توانند، همانند سهام شرکت‌ها اقدام به خرید و فروش این اوراق کنند.

اوراق قرضه چیست و ویژگی های آن کدامند ؟

اوراق قرضه اسنادی است که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌شود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت کند. دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.

اوراق قرضه چیست ؟

اوراق قرضه از اوراق بهادار است و طبق آن صادرکننده به خریدار بدهکار می‌شود. این سند دارای سررسید است و مبلغ آن در زمان سررسید به وسیلهٔ صادرکننده پرداخت می‌شود. این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهرهٔ آن‌ها در فواصل زمانی معینی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت می‌شود. از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دستهٔ کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدّت تقسیم می‌شوند. سررسید اوراق کوتاه مدت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مدت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدّت معمولاً بیش از ده سال است.

در ایران اوراق قرضه منتشر نمی‌شود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصنا و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر می‌گردد. در ادامه به برخی از ویژگی‌های اوراق قرضه که سابقا در کشورمان منتشر می‌شدند و هم اکنون نیز در کشورهای دنیا رایج است، اشاره خواهیم کرد.

ایران فاینانس

نرخ بهره به عنوان يکي از عوامل و فاکتورهاي مهم در سرمايه‌گذاري و عرضه و تقاضاي وجوه نقش کليدي را در سرمايه‌گذاري و عرضه و تقاضاي کل دارد. در اين بخش ابتدا تعريفي از نرخ بهره ارائه شده و سپس نظريه مبتني بر وجوه وام دادني براي تعيين نرخ بهره بررسي مي‌گردد. در ادامه انواع نرخ بهره و همچنين تاثير تورم مورد انتظار، ريسک و عامل زمان در قالب رابطه فيشر و ساختار زماني نرخ بهره بررسي مي‌گردد. در انتها نرخ بهره و تاثير آن بر عرضه و تقاضاي کل به صورت خلاصه و با استفاده از توابع IS و LM مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

1- تعریف ارزش اسمی تعريف نرخ بهره

نرخ بهره به عنوان یک عامل مالی در اقتصاد و بازار پول و سرمايه از اهميت فراواني برخوردار مي‌باشد. نرخ بهره با توجه به فراگير بودن آن داراي تعاريف مختلف از ديد افراد و بخش‌هاي مختلف است که مي‌توان تعاريف زير را از آن ارائه نمود.

در بین مردم مبلغی که در هنگام بهره برداری از سرمایه پرداخت می گردد تعریف ارزش اسمی به بهره معروف است . چنانچه اندازه مبلغ بهره پرداختی به سرمایه بر حسب درصد بیان شود به آن اندازه یا نرخ بهره گفته می شود.

از دیدگاه کلان و بنگاههای اقتصادی نرخ بهره قیمتی است که برای دریافت اعتبار یا پول پرداخت می گردد و یا برخی در اصطلاح آن را هزینه اجاره پول عنوان می کنند. از دیدگاه خانوارها می توان گفت نرخ بهره جایزه به تعویق ا نداختن مصرف است . در ا ین حالت نرخ بهره بیانگر نرخی است که یک فرد می تواند قدرت خرید امروز را با قدرت خرید آینده مبادله کند . از این رو هر فرد با توجه به نرخ بهره جاری می سنجد که آیا باید اکنون مصرف کند یا مصرف کنونی خود را به تاخیر بیاندازد . پس نرخ بهره نقش متفاوت بین مصرف کنونی و پس انداز بازی می‌کند. در نظام سرمايه‌داري نرخ بهره قيمتي است که براي پول و اوراق قرضه پرداخت مي‌گردد. بنابراين پول کالاي باارزشي است که قيمت دارد زيرا به عنوان يک کالاي اقتصادي، کمياب و مفيد است و هزينه فرصت دارد. بنابراين در کل مي‌توان گفت که " نرخ بهره در واقع قيمت پول بوده و تعریف ارزش اسمی در وهله اول به وام دهندگان يا پس‌انداز کنندگان پرداخت مي‌شود تا آنان را ترغيب کند که از وجوه نقد خود جدا شوند و در وهله دوم خطرات اقتصادي که ممکن است در جريان وام دهي پديد آيد خنثي کند ( ارزش زماني پول ) . "

2- نحوه تعيين نرخ بهره در نظريه مبتني بر وجوه وام دادني:

همانگونه که بيان شد در ديدگاه کلان و از نظر اقتصاددانان بهره قيمت پول مي‌باشد. بنابراين از اين منظر، پول يک کالا بوده و قيمت آن که همان نرخ بهره مي‌باشد از طريق عرضه و تقاضا تعيين مي‌گردد. طبق نظريه مبتني بر وجوه وام دادني، در اقتصاد يک عرضه اعتبارات وجود دارد که همان عرضه پول قابل وام دادن مي‌باشد. بخشي از عرضه اعتبارات ناشي از پس‌انداز جاري، بخشي مربوط به پس‌انداز درآمدهاي گذشته و بخشي هم مربوط به تغيير خالص در اعتبارات بانکي مي باشد. عرضه اعتبارات مطابق اين تئوري رابطه مستقيم با نرخ بهره دارد. چرا که با افزايش نرخ بهره خانوارها در مي‌يابند که با به تعويق انداختن مصرف فعلي امکان مصرف بيشتر در آينده از محل اصل و بهره پول عرضه شده وجود دارد. در نرخ‌هاي بالاتر حتي موسسات فعاليتهاي اقتصادي بسيار سود آور، درمي‌يابند که نمي‌توانند با بازدهي منافع ناشي از سرمايه‌گذاري، بهره را پرداخت نمايند لذا با تعطيلي واحد اقتصادي و اعطاي پول حاصله در شکل وام سود بيشتري داشته و با تبديل شدن به يک پس انداز کننده خالص، نرخ بازدهي بيشتري به دست خواهند آورد. پس به طور خلاصه مطابق اين تئوري پول کالايي مي‌باشد که قيمت آن نرخ بهره بوده و عرضه کنندگان آن خانوارها و بنگاههاي اقتصادي مي‌باشند و منحني عرضه اعتبارات به مانند ساير کالاهاي اقتصادي يک منحني صعودي مي‌باشد. در مقابل عرضه کنندگان اعتبارات، تقاضاي اعتبارات وجود دارد که از مجموع مازاد تقاضاي خانوارها، موسسات و دولت براي مصرف و سرمايه‌گذاري، نسبت به درآمدشان حاصل مي‌شود. زماني که نرخ بهره کاهش يابد يا نرخ بهره پايين باشد، به خاطر توجيه پذيري اغلب پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري از يک طرف و رجحان مصرف فعلي به پس انداز و مصرف در آينده؛ تقاضا براي اعتبارات افزايش مي‌يابد. بنابراين منحني تقاضاي اعتبارت به مانند منحني تقاضاي ساير کالاهاي اقتصادي نزولي بوده و رابطه معکوس با نرخ بهره دارد. مطابق اين تئوري براي اعتبارات در نرخ‌هاي مختلف بهره تقاضا و عرضه مختلفي وجود دارد که منحني عرضه و تقاضاي اعتبارات را نشان مي‌دهد. از منطر اين تئوري نرخ بهره بازاري نرخي است که منحني عرضه و تقاضاي اعتبارات يکديگر را قطع نموده و حالت تعادل در بازار اعتبارات حتکم مي‌شود.

3- تفاوت بين نرخ بهره اسمي و حقيقي و تاثير تورم در تعيين نرخ بهره ( اثر فيشر )

همانگونه که در قسمت قبلي به تفصيل بيان شد تعریف ارزش اسمی طبق نظريه مبتني بر وجوه وام دادني، تنها عرضه و تقاضاي اعتبارت بود که نرخ بهره را تعيين مي‌کرد. لذا در آن ديدگاه به اعتبارات تنها به عنوان يک کالا نگريسته مي‌شد که قيمت آن – نرخ بهره – از طريق عرضه و تقاضا تعيين مي‌گرديد. اما نکته قابل توجه در بازار اعتبارات بر خلاف ساير کالاها، بحث ارزش زماني پول يا اعتبارات مي‌باشد. به علت وجود تورم در هر اقتصادي قدرت خريد اعتبارات عرضه شده در حال حاضر و آينده متفاوت مي‌باشد. بنابراين جهت حفظ قدرت خريد بهره اعتبارات حداقل بايستي به اندازه نرخ تورم باشد که در آن صورت نرخ بهره واقعي صفر مي‌باشد. به عبارت ديگر نرخ بهره اسمي عبارت است از نرخ مبادله يک ريال امروز با يک ريال در سال آينده. و نرخ بهره واقعي، نرخ مبادله بين کالا و خدمات ( نرخهاي واقعي ) در حال و آينده مي‌باشد. اگر در اقتصادي نرخ تورم وجود نداشته باشد تورم وجود نداشته باشد نرخ بهره اسمي با نرخ بهره واقعي برابر خواهد شد. بنابراين عامل متمايز کننده نرخ بهره اسمي و پولي نرخ تورم مي‌باشد که نرخ مبادله پول در سال جاري و آينده را با نرخ مبادله کالا و خدمات در سال جاري و آينده نا برابر مي‌نمايد. نرخ تورم و تاثير آن بر نرخ بهره واقعي براي اولين بار توسط فيشر مطرح گرديده است که به شکل معادله زير مي‌باشد:

نرخ تورم انتظاري + نرخ بهره واقعي = نرخ بهره اسمي

همانگونه که معادله نشان مي‌دهد، نرخ بهره‌اي که براي عرضه اعتبارت يا اعطاي قرض درخواست مي‌گردد علاوه بر نرخ بهره واقعي که نشانگر جايزه به تعويق انداختن مصرف فعلي است، به نرخ تورم مورد انتظار بستگي دارد تا قدرت خريد پول حفظ گردد. پيش بيني تورم براي سال يا دوره‌هاي آتي کار مشکلي مي‌باشد که مهمترين عوامل در آن بحث وضعيت اقتصادي، حجم نقدينگي، رشد عرضه و تقاضاي کل و .. مي‌باشد. به طور خلاصه نسبت دريافت مازاد به اعتبارت اعطايي همان نرخ بهره اسمي است که بسيار متفاوت از نرخ بهره واقعي که افزايش قدرت خريد مي‌باشد بوده و چه بسا به خاطر رشد تورم قدرت خريد اصل و فرع اعتبارات اعطايي در سال آينده کمتر از خالص اعتبارات اعطايي در سال جاري بوده و نرخ بهره واقعي منفي باشد.

4- انواع نرخ بهره و نحوه محاسبه آنها:

نرخ بهره فارغ از تئوريهاي مطرح شده، در بازار پول و سرمايه در انواع مختلفي قابل محاسبه و مشاهده مي‌باشد. در بازار پول و سرمايه افراد يا سرمايه گذاران در مقابل اعطاي وام يا اعتبارات ابزار يا دارايي‌هاي مالي دريافت مي‌نمايند که در اوراق بهادار با درآمد ثابت، قرض گيرنده يا ناشر پرداخت مبلغ معيني که يک نسبتي از ارزش اسمي اوراق قرضه مي‌باشد را علاوه بر ارزش اسمي تعهد مي‌نمايد. مازاد مربوطه که در فواصل زماني معين پرداخت مي‌گردد نرخ بهره مي‌باشد که به انواع زير قابل تقسيم مي‌باشد:

4-1- نرخ بهره اسمي:

فارغ از نرخ بهره اسمي اشاره شده در معادله فيشر؛ ناشران اوراق قرضه به هنگان انتشار اوراق قرضه نرخ‌ بهره‌اي را به عنوان نرخ بهره اسمي اعلام مي‌کنند که عبارت است از سود پرداختي سالانه به دارنده ورقه قرضه به صورت نسبتي از ارزش اسمي ورقه قرضه. بنابراين نرخ بهره اسمي از تقسيم پرداخت بهره ساليانه به قيمت اسمي ورقه قرضه حاصل مي‌شود که فرمول آن به شکل زير است.

که در اين رابطه نرخ بهره اسمي سالانه، R بهره پرداخت شده به صورت ساليانه و قيمت اسمي ورقه قرضه مي‌باشد.

4-2- نرخ بهره جاري

اوراق قرضه منتشر شده معمولاً در بازارهاي مالي به قيمتي متفاوت از قيمت اسمي معامله مي‌گردد که به قيمت معاملاتي آن قيمت جاري گفته مي‌شود. بنابراين اگر بهره سالانه را به قيمت جاري ورقه قرضه تقسيم نماييم حاصل تقسيم نرخ بهره جاري مي‌باشد که به صورت رابطه زير بيان مي‌گردد.

که در اين رابطه نرخ بهره جاري سالانه، R بهره پرداخت شده به صورت ساليانه و قيمت جاري ورقه قرضه مي‌باشد.

4-3- نرخ بهره موثر:

اغلب ناشران اوراق قرضه بهره مربوط به ورقه قرضه را در فواصل زماني 3 ماه يا 6 ماه پرداخت مي‌نمايند که اين امر براي سرمايه گذار اين فرصت را پديد مي‌آورد که بهره دريافتي را مجدداً سرمايه گذاري نموده و بازده خود را افزايش دهد. بنابراين نرخ بهره سرمايه گذار در اين صورت متفاوت از نرخ بهره اعلام شده خواهد بود که به صورت رابطه زير محاسبه مي‌گردد.

که در اين رابطه نرخ بهره موثر سالانه، نرخ بهره اسمي سالانه و t تعداد دفعات پرداخت بهره در سال مي‌باشد.

5- رابطه نرخ بهره با عمل ريسک

طبق نطريه مبتني بر وجوه وام دادني عرضه و تقاضاي اعتبارات تعيين کننده نرخ بهره در بازار مي‌باشد. و مطابق مدل فيشر نرخ بهره واقعي و تورم مورد انتظار تعيين کننده نرخ بهره اسمي مي‌باشد. ليکن در بازار پول و سرمايه امري که کاملاً محرز مي‌باشد تفاوت نرخ بهره اوراق قرضه مختلف منتشر شده از سوي ناشران مختلف مي‌باشد. در خصوص وام‌هاي بانکي نيز بهره دريافتي بانک از مشتريان مختلف، متفاوت مي‌باشد. مبحثي که اين تفاوت نرخ‌ها را توجيه مي‌نمايد ريسک ناشرين يا قرض گيرندگان مختلف است. يعني سرمايه‌گذار و وام دهنده با توجه به ريسک ناشر و احتمال عدم توانايي ناشر در بازپرداخت اصل و فرع وام، نرخ بهره درخواستي را تعديل مي‌نمايد که در مديريت مالي به مازاد بهره درخواستي از ناشران پرريسک، صرف ريسک مي‌گويند. بنابراين علاوه بر عامل تورم يک عامل ديگري نرخ بهره اسمي را تعديل مي‌نمايد که آن ريسک ناشر يا قرض گيرنده مي‌باشد. نرخ بهره اسمي با توجه به عامل ريسک مطابق رابطه زير محاسبه مي گردد.

صرف ريسک + تورم مورد انتظار + نرخ بهره واقعي = نرخ بهره اسمي

ساختار زماني نرخ بهره

با در نظر گرفتن نقش عرضه و تقاضا، نرخ تورم مورد انتظار و همچنين ريسک ناشر در تعيين نرخ بهره، باز شاهد نارسايي اين سه عامل در تعيين نرخ بهره هستيم؛ چرا که در بازارهاي مالي براي يک ناشر با درجه ريسک يکسان نرخ ‌بهره متفاوتي از سوي سرمايه گذاران براي انواع اوراق منتشره آن ناشر درخواست مي‌گردد. به عبارت ديگر در يک نقطه زماني خاص که عرضه و تقاضاي اعتبارات مشخص بوده و تورم مورد انتظار نيز يکسان بوده و ريسک ناشر نيز ثابت مي‌باشد؛ اوراق منتشره توسط ناشر واحد براي سررسيدهاي مختلف با نرخ بهره متفاوت معامله مي‌گردد که اين امر نشانگر دخالت عامل زمان تا سررسيد در تعيين نرخ بهره مي‌باشد. ساختار زماني نرخ بهره بيانگر دخالت عامل زمان در تعيين نرخ بهره مي‌باشد. ساختار زماني نرخ بهره نشانگر بهره‌هاي درخواستي از ناشر واحد براي اوراق با سررسيد مختلف در يک مقطع زماني خاص مي‌باشد. از آنجائيکه طبق اين تعريف ناشر يک شخص واحد بوده بنابراين عامل ريسک براي همه اوراق منتشره توسط ناشر يکسان است لذا عاملي که باعث تغييرات نرخ بهره درخواستي براي اوراق مختلف منتشره توسط ناشر مي‌گردد، عامل زمان تا سررسيد مي‌باشد. ساختار زماني نرخ بهره طبق مباني تئوريک مي‌تواند به سه شکل صعودي، نزولي و کوهاني وجود داشته باشد که سه تئوري انتظارات، رجحان نقدينگي و جدا بودن بازار پول و سرمايه توجيه کنندگان اشکال مختلف ساختار زماني نرخ بهره مي‌باشد. طبق تئوري انتظارات که بر فرض نبود فرصت آربيتراژ استوار است، افراد با توجه به انتظارات خود از وضعيت اقتصادي آينده و نرخ‌ بهره کوتاه مدت سالهاي آتي، نرخ بهره درخواستي براي بازه زماني گوناگون را چنان تعيين مي نمايند که منافع آن برابر با سرمايه‌گذاري کوتاه مدت چند باره در آن بازه زماني باشد. تئوري رجحان نقدينگي بيان مي‌دارد که افراد ارجحيت بيشتري براي وجوه نقد قائل بوده و در صورتي مدت واگذاري آن به غير را طولاني‌تر خواهند کرد که بهره بيشتري دريافت کنند. بنابراين علاوه بر انتظارات از وضعيت اقتصادي آينده، با افزايش مدت زمان سررسيد نرخ بهره نيز افزايش خواهد يافت. اما تئوري سوم که مبتني بر بازار پول و سرمايه مي‌باشد تا حدود زيادي به نظريه مبتني بر وجوه وام دادني شباهت دارد و بيان مي‌کند که حجم عرضه و تقاضاي وجوه در هر بازاري ( اعتبارت يکساله، دوساله و . ) نرخ بهره آن را تعيين مي‌نمايد.

6- نرخ بهره و رابطه آن با عرضه و تقاضاي پول در مکاتب اقتصادي

در خصوص مکاتب اقتصادي و تعيين نرخ بهره لازم به ذکر است که در ديدگاه اقتصاددانان کلاسيک که تقاضاي پول تنها تقاضاي معاملاتي و احتياطي مي‌باشد، بنابراين تقاضاي پول تابع درآمد بوده و در بازار پول تنها قيمت تعيين مي‌گردد و نرخ بهره بر اساس حجم پس انداز و سرمايه‌گذاري تعيين مي‌گردد، يعني نرخ بهره تعادلي نرخ بهره‌ تعادلي نرخ‌ بهره‌اي است در آن، مقدار پس اندازهاي عرضه شده برابر با مقدار سرمايه‌گذاريهاي تقاضا شده باشد. اما از ديدگاه کينز علاوه بر انگيزه معاملاتي و احتياطي براي تقاضاي پول انگيزه سفته بازي نيز وجود دارد که داراي رابطه معکوس با نرخ بهره مي‌باشد. بنابراين از ديد کينز اين نرخ بهره است که در بازار پول تعيين مي‌گردد. نظريه تقاضاي پول فريدمن و نظريه تقاضاي معاملاتي بامول-توبين نيز بيانگر نقش نرخ بهره در تعریف ارزش اسمی تقاضاي پول مي‌باشد. از آنجائيکه تقاضاي پول مطابق مدل کينز تابعي از درآمد ملي و همچنين نرخ بهره مي‌باشد؛ لذا مي‌توان نرخ بهره تعادلي را از طريق حجم عرضه پول و درآمد ملي با استفاده از تابع LM محاسبه نمود. تابع LM ـ که مکان هندسي ترکيبات مختلف نرخ بهره و درآمد ملي است هنگامي که بازار پول در تعادل مي‌باشد ـ مي‌تواند با استفاده از رابطه زير نرخ بهره تعادلي را براي سطح خاصي از عرضه پول محاسبه نمايد.

در خصوص نرخ بهره و مکاتب اقتصادي لازم به ذکر است که علاوه بر نقش نرخ بهره در تقاضاي پول و ايجاد تعادل در بازار پول در بازار کالا نيز داراي نقش بسزايي مي‌باشد. سرمايه‌گذاري تابعي از نرخ بهره مي‌باشد و يکي از فاکتورهاي تعيين کننده درآمد ملي نيز سرمايه گذاري مي‌باشد. نرخ بهره با درآمد ملي در بازار کالا و خدمات رابطه معکوس داشته و با افزايش نرخ بهره، سرمايه‌گذاري کاهش يافته و تقاضاي کل کاهش‌ مي‌يابد و در بازار مازاد عرضه ايجاد شده و موجودي انبار بالا مي‌رود و در نتيجه توليد ملي و درآمد ملي کاهش مي‌يابد. در حالت تعادل بازار کالا که عرضه کل با تقاضاي کل مساوي است تابع IS مي تواند ترکيبات مختلف نرخ بهره و درآمد ملي را نشان دهد. بنابراين علاوه بر نقش نرخ بهره در تعادل بازار پول، نرخ بهره نقش اساسي در تعادل بازار کالا نيز دارد که مي‌توان رابطه آن را به شرح زير نوشت:

حال با توجه به نقش نرخ بهره در تعادل بازار پول و کالا مي‌توان تعریف ارزش اسمی با منطبق نمودن تابع IS و تابعLM نرخ بهره‌اي که کل اقتصاد را به تعادل برساند محاسبه نمود.

7- منابع مورد استفاده در اين بخش:

اقتصاد کلان رشته مديريت ، تاليف دکتر محسن نظري، انتشارات نگاه دانش، 1380

اقتصاد کلان ، تاليف دکتر فريدون تفضلي، نشر ني، 1384

پول، ارز و بانکداري ، تاليف فردريک ميشکين، ترجمه دکتر جهانخاني، انتشارات سمت، 1381

پول، ارز و بانکداري ، تاليف دکتر يوسف فرجي، شرکث چاپ و نشر بازرگاني ، 1378

اوراق خزانه (Treasury Bills)

تعریف

اوراق خزانه به معنای سند بدهی با سررسید کوتاه‌مدت (معمولاً کمتر از یک سال و نوعا سه ماهه) بوده است که از دید دولت ملی یا فدرال به عنوان ابزار اصلی برای مدیریت عرضه پول و تأمین وجوه موردنیاز از طریق عملیات بازار باز تلقی می‌گردد. این اوراق از طریق بانک مرکزی هر کشور منتشر می‌شود و هیچ بهره آشکاری پرداخت نمی‌شود اما در نرخ تنزیلی معین به فروش می‌رسد و عایدی آن معادل تفاوت بین قیمت خرید و ارزش اسمی (یا به عبارتی ارزش بازخرید) می‌باشد.

متون منتخب از منابع غیر‌فارسی

• English Definition 1: A negotiable debt obligation issued by the U.S. government and backed by its full faith and credit, having a maturity of one year or less. Exempt from state and local taxes.
• English Definition 2: Short-term (usually less than one year, typically three months) maturity promissory note issued by a national (federal) government as a primary instrument for regulating money supply and raising funds via open market operations. Issued through the country's central bank, T-bills commonly pay no explicit interest but are sold at a discount, their yield being the difference between the purchase price and the par-value (also called redemption value).
• English Definition 3: A debt security backed by the full faith and credit of the United States government with a maturity of one year or less. Very commonly, T bills have a maturity of a few weeks to a few months. They are purchased at a discount and then redeemed for par; T bills do not pay interest.

ترجمه متون منتخب از منابع غیر‌فارسی

1. منبع اول: اوراق خزانه یه مفهوم تعهد و بدهی قابل انتقال است که توسط دولت ایالات متحده و به پشتوانه اعتبار و اعتماد به این دولت منتشر می‌شود و در عین حال دارای سررسید یک ساله و کمتر از آن است. این اوراق معاف از مالیات دولتی و محلی هستند.
2. منبع دوم: اوراق خزانه به معنای سند بدهی با سررسید کوتاه‌مدت (معمولاً کمتر از یک سال و نوعا سه ماهه) است که توسط دولت ملی یا محلی به عنوان ابزار اصلی برای مدیریت عرضه پول و تأمین وجوه مورد نیاز از طریق عملیات بازار باز منتشر می شود. این اوراق که عموماً توسط بانک مرکزی کشورها منتشر می‌شوند، فاقد نرخ بهره هستند اما در نرخ تنزیلی معین به فروش می‌رسند و عایدی آنها معادل تفاوت بین قیمت خرید و ارزش اسمی (یا به عبارتی ارزش بازخرید) است.
3. منبع سوم: اوراق خزانه به عنوان یک نوع اوراق بدهی، از پشتوانه اعتماد کامل و اعتبار دولت ایالات متحده با سررسید یک سال یا کمتر برخوردار هستند. این اوراق معمولاً دارای سررسید چند هفته‌ای تا چند ماهه هستند و در نرخ تنزیلی مشخص، خریداری شده و سپس در ارزش اسمی، بازخرید می‌شوند. به این اوراق هیچ بهره‌ای پرداخت نمی‌شود.

آدرس منابع غیر‌فارسی

• Reference Address 1: http://www.investorwords.com/5060/Treasury_Bill.html#ixzz6BAyDz1Ur
• Reference Address 2: http://www.businessdictionary.com/definition/treasury-bill-T-bill.html
• Reference Address 3: https://financial-dictionary.thefreedictionary.com/Treasury+bills

متون منتخب از منابع فارسی

1. تعریف فارسی اول: منظور از اسناد خزانه (Treasury bills)، اوراق قرضه دولتی است که سررسید آن کمتر از یک سال باشد.
2. تعریف فارسی دوم: اسناد خزانه اوراق بهادار کوتاه‌مدتی است که توسط دولت منتشر می‌شوند و سررسید آن بین سه ماه تا یکسال است. این اسناد عموما فاقد کوپن بهره هستند و هنگام فروش به صورت تنزیل شده به فروش می‌رسند و در سررسید، دارنده آن مبلغ اسمی سند را دریافت می‌کند. مهمترین ویژگی اسناد خزانه، خطر کمتر یا فاقد خطر بودن این اسناد است. نرخ بهره این اسناد با توجه به سیاست پولی و نرخ تورم تعیین می‌شود و معمولا در حدی تعیین می‌گردد که بازده آن قادر به پوشاندن نرخ تورم باشد تا از خروج سرمایه از کشور جلوگیری نماید.

آدرس منابع فارسی

• آدرس منبع فارسی اول: گلریز، حسن (1388)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات پول، بانكداری و مالیه بین المللی، تهران: فرهنگ معاصر.
• آدرس منبع فارسی دوم: جهانخانی، علی و علی پارسائیان (۱۳۷۴)، بورس اوراق بهادار، تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

الگوی نوشتار تعریف

تعریف اوراق سهام و انواع آن

در تعریف اوراق سهام قابل عنوان است که ورقه سهم سندی قابل معامله بوده که به دو صورت اوراق سهام با نام و اوراق سهام بی نام می باشند. اوراق سهام هایی که به آنها مزایایی تعلق گیرد به عنوان اوراق سهام ممتاز شناخته میشوند .

از جمله نکاتی که باید در تعریف اوراق سهام در برگه اوراق سهام توسط حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری رعایت شده و درج گردد ، نام شرکت و شماره ثبت آن در دفتر ثبت شرکت ها ، مبلغ سرمایه ثبت شده و مقدار پرداخت شده آن ، تعیین نوع سهم ، مبلغ اسمی و مقدار پرداخت شده آن به حروف و با اعداد ، تعداد اوراق سهامی که هر ورقه نماینده آن است.

در حسابداری انواع اوراق سهام عبارتند از “اوراق سهام بانام” ، “اوراق سهام بی نام” ، “اوراق سهام انتفاعی” ، “اوراق سهام موسس” ، “اوراق سهام ممتاز” و “اوراق سهام جایزه” .

تعاریف اوراق سهام

تعریف اوراق سهام با نام:

در تعریف اوراق سهام با نام این گونه عنوان میشود که اوراق سهامی هستند که حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری باید در سند اوراق سهام حتما باید نام شخص را ذکر نموده و در دفتر سهام شرکت منظور گردانند ، در صورت انتقال اوراق سهام با نام ، حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری این روند انتقال را باید در دفتر ثبت سهام شرکت قید کرده و شخص انتقال دهنده و یا موکل او باید دفتر شرکت را امضاء نماید.تعریف ارزش اسمی

مزایای اوراق سهام با نام

• هنگام سرقت یا مفقود شدن و یا جعل اوراق سهام با نام ، به راحتی قابل اثبات است .
• امکان کنترل سهامداران این نوع اوراق سهام راحت ، و شرکت میداند سهامدران او چه اشخاصی هستند .

اوراق سهام با نام را میتوان با یک بار انتشار در روزنامه های کثیرالانتشار به سهام بی نام تبدیل کرد.

تعریف اوراق سهام بی نام

تعریف اوراق سهام بی نام سهامی هستند که حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری در سند آن نام شخص در بردارنده سهام قید نمی کند و سند آن بصورت حامل است و دارنده آن مالک آن محسوب میشود. تنها مزیتی که اوراق سهام بی نام دارند در نقل و انتقال ان ، وثیقه گذاری آسان و فرار از هزینه های نقل و انتقال قراردادی ان است. همچنین اوراق سهام بی نام را میتوان به اوراق سهام بانام تبدیل کرد که باید سه نوبت و هر یک به فاصله پنج روز در روزنامه های کثیرالانتشار درج گردد.

تعریف اوراق سهام انتفاعی

برخی شرکتها با امتیازنامه دولتی شکل می گیرند و اوراق سهام انتفاعی مربوط به این گونه شرکتها است و طبق این امتیاز نامه شرکت باید در زمان پایان امتیازنامه تمام دارایی های شرکت را در اختیار امتیازدهندگان قرار دهد بنابراین شرکت سعی در مستهلک کردن اصل سرمایه و باز گرداندن به صاحبان سهام در زمان مشخص خواهد بود و این اوراق سهام زمانی عینیت پیدا مینماید که ارزش اسمی اوراق سهام بوسیله اندوخته های اختیاری و یا سود قابل تقسیم به شخص سهام دار پرداخت و سهام مستهلک شده ابطال میشود بنابراین شخص دارنده اوراق سهام تمامی حقوق خود را از جمله گرفتن سود ، حق رای را حفظ مینماید غیر از زمانیکه شرکت در حال تصفیه است حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری ارزش اسمی اوراق سهم را نمیتواند دریافت کند چراکه قبلا ان را از واحد حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری دریافت کرده است .

تعریف اوراق سهام موسس

اوراق سهام موسس بیشتر برای موسسین یک شرکت است یعنی زمانی که موسس شرکت خدمانی را در زمان تاسیس ارائه داده در هنگام تصفیه شرکت از منافعی مانند دارایی اضافه بر سرمایه باقی مانده شرکت بهره خواهد بردکه توسط حسابداری شرکت یا شرکت خدمات حسابداری این مبلغ محاسبه می شود .

تعریف اوراق سهام ممتاز

تعریف اوراق سهام ممتاز بدین شرح است ، زمانی که شرکتی دچار مشکلات مالی شود سعی در افزایش سرمایه گذاری خواهد کرد و شخص پذیرنده این خطر باید دارای امتیازهایی شود و یا زمان ادغام دو شرکت معمولا سهامداران شرکتی که دارای سود بیشتری بوده اند درخواست امتیاز بیشتری خواهند داشت و در این زمان است که شرکت مجبور به ارائه اوراق سهام میشود . ینابراین اوراق سهام ممتاز سهامی است که طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده امتیازات خاصی نسبت به سایر اوراق سهام همان شرکت، به دارنده خود اعطا می نماید.

در تعریف اوراق سهام ممتاز درصد معینی از سود توسط شرکت به سهامداران ممتاز تعلق گرفته ودر صورت نبودن سود شرکت نسبت به شرکای ممتاز بدهکار می شود. از مزایای سهام میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سود بیشتری به دارندگان اوراق سهام تعلق میگیرد.
• دارای حق تقدم در خرید اوراق سهام جدید میباشند.
• حق رای اضافی داشته و در ضمن هیات مدیره شرکت فقط از میان سهامداران ممتاز برگزیده میشود .

تعریف سهم جایزه

اضافه ارزشی که از سهامداران جدید مطالبه میشود توسط شرکت به سهامداران قدیمی پرداخت میشود. به این سهم جایزه و یا حق امتیاز سهم گفته میشود.