قرارداد سواپ چیست؟

قرارداد سواپ چیست؟

در مطلب قبلی ، ویژگی‌های سوآپ و رویکردهای خاتمه دادن به قرارداد سوآپ مطرح شد. قراردادهای سوآپ بر مبنای دارایی پایۀ آنها به دسته‌های مختلف تفکیک می‌شوند. در این مطلب، از میان انواع قراردادهای سوآپ، قرارداد سوآپ نرخ بهره توضیح داده می‌شود.

سوآپ نرخ بهره ( Interest Rate Swaps )
در سوآپ نرخ بهره، طرفین قرارداد مبالغ بهره را بر حسب ارز مشابه معاوضه می‌نمایند. در این قرارداد، مبلغ اسمی قرارداد برای دو طرف قرارداد یکسان بوده و تسویه به صورت خالص انجام می‌شود. در سوآپ نرخ بهره دو حالت ممکن است:
در حالت اول، دو طرف قرارداد مبالغ بهره را بر حسب بهرۀ متغیر پرداخت می‌نمایند. اما در حالت دوم، یکی از طرفین قرارداد بر حسب بهرۀ ثابت و دیگری بر حسب بهرۀ متغیر پرداخت می‌نماید.

برای درک این مطلب، مثال زیر توضیح داده می‌شود:
شرکت سامسونگ در تاریخ ۱۵ دسامبر مبلغ ۲۵ میلیون دلار از بانک آمریکا وام می‌گیرد. وام مذکور یکساله بوده و بهره آن به صورت فصلی در مقاطع ۱۵ مارچ، ژوئن، سپتامبر و دسامبر پرداخت می‌شود. نرخ بهرۀ وام، لایبور بعلاوۀ ۲۵ صدم درصد تعیین شده است. در پایان دورۀ یکساله، سامسونگ اصل مبلغ وام را بازپرداخت می‌نماید. شرکت سامسونگ نگران افزایش نرخ بهره بوده و وام با نرخ بهرۀ ثابت را ترجیح می‌دهد. شرکت سامسونگ با استفاده از قرارداد سوآپ وام با نرخ بهرۀ شناور را می‌تواند به وام با نرخ بهرۀ ثابت تبدیل کند. برای این منظور شرکت سامسونگ سراغ بانک جی پی مورگان ( JPM ) که در بازار سوآپ فعال است می‌رود. شرکت سامسونگ علاقه‌مند به پرداخت نرخ بهرۀ ثابت و دریافت نرخ بهرۀ لایبور است. JPM نرخ بهرۀ ثابت ۶.۲ درصد را پیشنهاد می‌نماید. بهرۀ ثابت بر مبنای ۳۶۵/۹۰ و بهرۀ شناور بر حسب ۳۶۰/۹۰ پرداخت می‌شود. در حال حاضر نرخ لایبور ۵.۹ درصد است.

بنابراین، JPM باید در دورۀ نخست مبلغ زیر را به شرکت سامسونگ پرداخت نماید:

مبلغ پرداختی توسط شرکت سامسونگ در هر دوره به JPM مبلغ ثابت زیر است:

شکل زیر نمودار جریان‌های نقدی سوآپ را از دیدگاه سامسونگ نشان می‌دهد:

بهرۀ شناور دریافتی توسط شرکت سامسونگ در دوره‌های بعدی معلوم نبوده و به نرخ لایبور در شروع هر دوره بستگی دارد که به صورت زیر محاسبه می‌شود:

در فرمول بالا L نرخ لایبور است.

در این مطلب، سوآپ نرخ بهره توضیح داده شد. در مطلب بعدی، سایر انواع سوآپ توضیح داده می‌شود.

مفهوم سوآپ چیست؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا, در بسته آموزشی امروز گروه اقتصادی خبرگزاری آنا به معنی و مفهوم سوآپ پرداخته می‌شود.

قرارداد سوآپ یا معاوضه یا تاخت، نوعی از ابزار مشتقه است که در آن یک طرف قرارداد نسبت به معاوضه عواید ناشی از ابزار مالی خود با عواید ناشی از ابزار مالی طرف مقابل اقدام می‌کند. عواید چنین قراردادی بستگی به نوع ابزار مالی مورد معامله دارد یا به عبارت دیگر از قراردادها معمولاً شامل تاریخ پرداخت و نیز نحوه محاسبه عواید یا جریان‌های نقدی مورد معامله است.

اولین سوآپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت. امروزه قراردادهای سوآپ جزء مهمترین قراردادهای مالی مورد استفاده در دنیا هستند. چنانچه مطابق گزارش بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی در سال ۲۰۱۰ حجم این نوع از قراردادها بیش از ۳۴۸ تریلیون دلار بوده‌ است.

سوآپ نوعی قرارداد برای تبادل یک جریان نقدی در آینده است. در این قرارداد تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریان‌های نقدی که باید پرداخت شود مشخص است. جریان‌های نقدی همان ارزش آتی کالاهایی است که قرار است معامله شوند. در سوآپ ارزی نیز دو طرف معامله توافق می کنند که پرداخت ها در یک ارز مشخص به‌صورت دوره‌ای باشد؛ به‌‌طور مثال یک دوره ماهانه یا سالانه این امر انجام می‌شود تا بدهی طرف مقابل این معامله سوآپ به اتمام برسد. در مقابل طرف دوم معامله نیز می پذیرد که برای پرداخت های معامله، سوآپ داشته باشد.

این روش به طرفین معامله کمک می‌کند تا در مقابل ریسک نوسانات نرخ ارز مقاوم‌تر بوده و آن را بهتر مدیریت کنند. یعنی به‌‌جای اینکه دو کشور با یک نرخ در زمان حال معاملات خود را انجام دهند، با درنظر گرفتن یک نرخ متوسط و پرداخت‌های دوره‌ای ارز دو طرف معامله به مدیریت ریسک‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز اقدام می‌کنند.

باید توجه داشت که در معامله به صورت سوآپ سه طرف معامله وجود دارد به این ترتیب که مشتری الف در یک تاریخ مشخص 2000 یورو را به مبلغ 2200 دلار از بانک ب در یک معامله نقدی خریداری می‌کند. مدیران مالی بانک برای حفظ سبد دارایی‌های ارزی خود باید دلار فروخته شده را برگردانند. برای این منظور بانک با انجام یک معامله سلف دلار با طرف سوم با نرخ معین، در یک سررسید مشخص دیگر، مثلاً چند ماه بعد آن را دنبال می‌کند. این محاسبات با نرخ های معین و به صورت یکجا انجام می‌شود.

به این صورت در این معامله بانک ب هم سود خود را که ناشی از فروش دلار است با پیش خرید آن به‌دست می آورد و در ضمن از ریسکی که ممکن است متوجه ارز موجود خود شود محافظت می‌کند.

قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز چگونه موقعیت ایران را در منطقه ارتقا می‌دهد؟

یک کارشناس مسائل بین الملل می گوید: منافع این اقدام برای هر سه کشور است و ما به طور طبیعی حق ترانزیت هم دریافت می کنیم که رقم آن البته هنوز اعلام نشده و مشخص نیست. لذا قرارداد سواپ چیست؟ اقدامات انجام شده در مجموع اقدامی مثبت و خوب و مفید برای تقویت سیاسی روابط بین ایران و اذربایجان و ترکمنستان است. این قرارداد همچنین نشان دهنده اراده هر سه کشور است برای اینکه بتوانند شرکای اقتصادی خوبی برای هم باشند.

مهسا مژدهی: قرار است گاز ترکمنستان از این پس از راه ایران به آذربایجان منتقل شود. در قرارداد سواپ گازی بین سه کشور مشخص شده که همکاری های انرژی بین سه کشور گسترش چشم گیری پیدا می کند. در این میان برخی از روابط سیاسی با این دو کشور که پیش از این کم رنگ بوده و یا حتی تنش هایی داشته، بر اثر همکاری های اقتصادی می تواند گسترش پیدا کند. این قرارداد طرفداران و مخالفان زیادی دارد اما نخستین اقدام دیپلماتیک دولت رییسی است که به سرانجام رسیده است.

در خبرآنلاین با محسن پاک آیین کارشناس مسایل بین الملل به گفتگو نشسته ایم:

قرارداد سوآپ نخستین دستاورد دیپلماتیک دولت سیزدهم است که به تازگی بسته شده. اهمیت چنین قراردادی برای ایران در چیست؟

قراردادی که امضا شد در واقع اینگونه اجرا می شود که سالیانه بین یک و نیم تا دو میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان به اذربایجان از مسیر ایران منتقل شده یا به اصطلاح سوآپ می شود. ما گازمان را در مرز ترکمنستان دریافت می کنیم و بعد در استارا از مسیر خط لوله ای که به باکو می رود آن را به اذربایجان تحویل میدهیم. به این شکل روزانه دو میلیون متر مکعب گاز تحویل داده می شود.

اثار مثبت این شکل از همکاری کم نیست و چند بعد دارد. در بعد سیاسی نشان دهنده اراده سیاسی ایران است برای تقویت روابط با کشورهای همسایه و ترمیم روابط با برخی از کشورهایی که با آنها اختلاف نظر داشته ایم و ما مدتها بر سر انتقال گاز از ترکمنستان به ایران اختلاف نظر داشتیم. این کشور معمولا در مقاطعی قیمت گاز را افزایش می داد. به خصوص در زمستان در مناطق شمال و شمال شرقی کشور به ویژه مثلا خراسان شمالی و جنوبی و رضوی با مشکل گاز مواجه بودیم. یکی از اثار مثبت این ماجرا این است که گاز را تحویل گرفته و می توانیم در این مناطق تزریق کنیم و در مناطقی مانند استارا که گاز بیشتر است، می توانیم گاز را به اذربایجان بدهیم. لذا این مشکلی که ممکن است در شمال شرق برای ما پیش بیاید حذف می شود.

از طرف دیگر ما سالیان سال است که گاز اذربایجان را از نخجوان سواپ میکنیم. این مرحله همکاری ما را افزایش می دهد. قبلا یک میلیارد مترمکعب را در سال از گاز اذربایجان را به نخجوان می فرستادیم و الان هم دو میلیارد از گاز ترکمنستان را می فرستیم به نخجوان. لذا همکاری های کلی ما با باکو هم میزانش افزایش پیدا می کند.

منافع این اقدام برای هر سه کشور است و ما به طور طبیعی حق ترانزیت هم دریافت می کنیم که رقم آن البته هنوز اعلام نشده و مشخص نیست. لذا اقدامات انجام شده در مجموع اقدامی مثبت و خوب و مفید برای تقویت سیاسی روابط بین ایران و اذربایجان و ترکمنستان است. این قرارداد همچنین نشاندهنده اراده هر سه کشور است برای اینکه بتوانند شرکای اقتصادی خوبی برای هم باشند.

آیا این اتفاق به تهران کمک می کند که روابط سیاسی خود را با کشورهای آذربایجان و ترکمنستان کمک کند؟

وقتی همچین قراردادی اجرا می شود و وزرای دو کشور قرارداد را امضا می کنند به این معناست که اراده سیاسی هر سه کشور بر تقویت روابط استوار است. اگر به سابقه روابط نگاه کنیم که در مقاطعی روابط با ترکمنستان به دلیل بحث انرژی و گاز و مسائل ترانزیتی به مشکل بر می خورده و در هفته های اخیر هم برخی ازسو تفاهم ها و اختلاف نظرها با اذربایجان اتفاق افتاده بود که حتی به درگیری لفظی مقامات کشورها کشید. در این مقطع وقتی سه کشور گفتگو می کنند و به توافق می رسند به این معناست که به دنبال تقویت روابط و مراقبت از آن است. ارتباطات را هم می خواهند تقویت کنند که نشاندهنده این است که کشورها به دنبال تامین منافع اقتصادی خود هم هستند. بنابراین می توانیم بگوییم که سواپ گازی و قراردادی که امضایش منافع هر سه را تامین خواهد کرد.

یک بحثی که در مورد این اتفاق مطرح شده، کم شدن فشار تحریم بر روی ایران با توافقاتی از این دست است. یعنی هر چقدر اقتصاد ایران به کشورهای منطقه گره بخورد دست تحریم کنندگان بسته تر خواهد بود. چنین موضوعی چقدر در این قرارداد موثر است؟

به هر میزان که ارتباطات اقتصادی ما با همسایگان تقویت شودُ به طور طبیعی آثار تحریم ها مرتفع می شود. البته ما باید بسیار مراقب باشیم که دچار افراط و تفریط نشویم. این اقدام بسیار خوبی بوده که بین سه کشور اتفاق افتاده و قطعا در مسیر مدیریت تحریم ها بوده. اما اینطور نیست که با این قرارداد تحریم ها لغو شده یا بی اثر شود. این کار مثبتی بوده و به هر میزانی که همکاری های اقتصادی ما بیشتر شود، به طور طبیعی آثار کارآمدی تحریم کاهش می یابد و ما فضاهای بیشتری را برای مدیریت تحریم و عبور از این مساله پیدا می کنیم.

آیا سواپ کمک می کند که ایران تبدیل به قطب انرژی در منطقه شود؟

این یک قرارداد است که برای ایران بسیار مفید است. اینکه بگوییم که قطب انرژی منطقه می شود یا نه، بهتر است اینگونه به موضوع نگاه نکنیم. ایران یکی از قطب های انرژی بوده. به خاطر وجود ذخایر نفت و گاز در دریای عمان قطب بوده. این قراردادی هم که امضا شد به طور طبیعی نقش ایران در حوزه انرژی را در منطقه تقویت می کند. اما اینکه به خاطر قرارداد سواپ تبدیل به قطب انرژی شود اینطور نیست. حضور ما در حوزه انرژی در شمال کشور با این اتفاق افزایش پیدا می کند. قبلا این مساله فقط در جنوب و حوزه خلیج فارس بوده اما با سواپ گازی در حوزه شمال هم دارای نفوذ می شویم.

قرارداد دائمی چیست؟ همه چیز در مورد Perpetual Swap در بازار رمزارزها

قرارداد دائمی (Perpetual Swap) نوعی محصول بازار مشتقه است که طی سالیان اخیر در بین معامله‌گران ارزهای دیجیتال محبوبیت زیادی پیدا کرده است به‌ طوری‌ که حجم معاملات روزانه آن از ۱۸۰ میلیارد دلار فراتر می‌رود.

پیدایش این قراردادها به ۱۳ مه سال ۲۰۱۶ بازمی‌گردد. قراردادهای دائمی این فرصت را برای معامله‌گران فراهم می‌کند تا با پول کم، موقعیت‌های معاملاتی بزرگی را برای یک رمز ارز ایجاد کنند. این ویژگی افراد بسیاری را به استفاده از این نوع قراردادها ترغیب می‌کند اما باید در نظر داشت که چنین فرصتی ریسک زیادی نیز به همراه دارد.

اما قرارداد دائمی چیست؟ در ادامه با میهن بلاکچین همراه باشید تا با مفهوم این نوع از معاملات در بازار رمزارزها بیشتر آشنا شویم.

بازار مشتقات ارزهای دیجیتال چیست؟

مشتقات ابزارهایی مالی هستند که ارزش ذاتی خود را از یک دارایی دیگر می‌گیرند. همانند سایر انواع مشتقات از جمله معاملات آتی و اختیار، قراردادهای دائمی نیز ابزاری برای سفته‌بازی و سوداگری بر روی ارزش یک دارایی خاص حین انعقاد قرارداد است.

نحوه کار آنها بسیار به قراردادهای آتی که این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند تا با پذیرفتن تعهد خرید یا فروش یک دارایی خاص در تاریخی معین در آینده با قیمتی از پیش تعیین‌شده، در رابطه با قیمت آینده آن دارایی حدس و گمان بزنند شباهت دارد. از سوی دیگر، در معاملات اختیار، اجباری برای پذیرش تعهد مطرح نیست اما معامله‌گر حق انجام این کار را دارد.

به‌طور کلی، بازار مشتقات ارزهای دیجیتال به معامله‌گران روشی منعطف برای کسب سود از تحولات قیمتی دارایی‌های دیجیتالی ارائه می‌دهد بدون اینکه آنها با این دارایی‌ها ارتباط مستقیمی داشته و یا با دردسرهای مربوط به نگهداری از آنها مواجه باشند. به عبارت دیگر، در بازار مشتقات، با ارزهای دیجیتال سروکار دارید بی‌آنکه واقعا این دارایی‌ها را در اختیار داشته باشید.

در صورتی که به حدس و گمان در رابطه با قیمت‌ دارایی‌های دیجیتال علاقه‌مندید، می‌توانید یک دارایی را مستقیماً از صرافی خریداری کنید یا یک محصول مشتقه که ارزش زیربنایی آن مرتبط با همان دارایی است را معامله نمایید. در حالت اول، شما بایستی رمز ارزی را خریداری کرده و آن را هولد کنید. به عبارت دیگر، زمانی که شما ارز دیجیتالی را از یک صرافی می‌خرید، آن را به‌صورت آنی دریافت کرده و می‌توانید تا زمان دلخواه به هولد کردن ادامه دهید و در نهایت آن را به فروش برسانید. این نوع معامله ارز دیجیتال با نام معاملات اسپات (Spot Trading) شناخته می‌شوند.

در مقابل در بازار مشتقات هیچ الزامی برای هولد کردن دارایی وجود ندارد. در عوض، به‌ جای هولد مستقیم یک دارایی دیجیتال، معامله‌گران به‌سادگی قراردادهای دیجیتالی مرتبط با آنها را خرید و فروش می‌کنند.

قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی همانطور که از نام آن مشخص است اساساً یک قرارداد مالی منعقد شده بین دو طرف برای خرید و فروش یک دارایی خاص با قیمتی تعیین‌شده در آینده است. به‌ عبارت‌ دیگر، قراردادهای آتی این امکان را برای طرفین فراهم می‌کنند تا در رابطه با قیمتی که قصد دارند یک دارایی را در آینده با آن معامله کنند، توافق داشته باشند.

اگرچه مدت قراردادهای آتی می‌تواند متفاوت باشد، تاریخ تسویه هر قرارداد همیشه ثابت است. بنابراین پیش از این که طرفین قراردادی را منعقد کنند باید در رابطه با تاریخ تسویه آن توافق نمایند.

به‌ عنوان‌ مثال، اتمام قراردادهای آتی سه‌ماهه بیت کوین سه ماه پس از انعقاد قرارداد خواهد بود.

قراردادهای آتی ارزهای دیجیتال چگونه کار می‌کنند؟

برای درک درست نحوه عملکرد قراردادهای آتی به این مثال دقت کنید. تصور کنید قیمت بیت کوین ۴۰ هزار دلار است و رضا که یک معامله‌گر فعال در بازار مشتقات است معتقد است قیمت طی یک ماه آینده بالاتر خواهد رفت.

رضا می‌تواند این حدس و گمان خود را به بازار آتی منتقل کند و به معامله‌ای وارد شود که به او امکان خرید یک واحد بیت کوین با قیمت ۴۰ هزار دلار را خواهد داد. تنها کاری که او باید انجام دهد این است که یک قرارداد آتی بیت کوین باز کند که نشان می‌دهد وی، صرف‌نظر از قیمتی که بیت کوین در آن زمان در بازار معامله خواهد شد یک واحد بیت کوین را با قیمت ۴۰ هزار دلار خریداری خواهد کرد.

در طرف دیگر، مسعود معتقد است قیمت بیت کوین تا اتمام مهلت قرارداد رضا به زیر ۴۰ هزار دلار کاهش پیدا خواهد کرد؛ بنابراین وی متعهد می‌شود ماه آینده یک واحد بیت کوین را به قیمت ۴۰ هزار دلار به رضا بفروشد.

به‌ عبارت‌ دیگر در این سناریو، رضا تمایل به خرید استقراضی (Long) و مسعود تمایل به فروش استقراضی (Short) دارد.

با فرض افزایش قیمت بیت کوین به ۴۵ هزار دلار در تاریخ انقضای قرارداد، رضا یک واحد بیت کوین را با ۵ هزار دلار پایین‌تر از قیمت اصلی از مسعود خریداری خواهد کرد. حال اگر روند معکوس شود و قیمت بیت کوین تا تاریخ تسویه به زیر ۴۰ هزار دلار کاهش یابد، رضا طبق قرارداد مجبور است یک واحد بیت کوین را با قیمتی بالاتر نسبت به بازار از مسعود خریداری کند و بدین شکل محتمل ضرر خواهد شد.

قرارداد دائمی چیست؟

قراردادهای دائمی (Perpetual Swap) تا حدودی به قراردادهای آتی شباهت دارند و این امکان را برای معامله‌گران فراهم می‌کنند تا در رابطه با قیمت آینده دارایی‌های دیجیتال گمانه‌زنی کنند. تفاوت اصلی اما این است که برخلاف یک قرارداد آتی معمولی، قراردادهای دائمی تاریخ انقضا ندارند. این موضوع معامله‌گران را نسبت به ایجاد دوباره موقعیت خرید و فروش استقراضی بی‌نیاز می‌سازد. به همین خاطر، قیمت قراردادهای دائمی باید با قیمت دارایی مرتبط در بازار اسپات مرتبط باشد. در رابطه با قراردادهای آتی اما نیازی به حفظ قیمت وجود ندارد چرا که ارزش قرارداد و دارایی اصلی به‌طور خودکار با نزدیک شدن به تاریخ انقضا به یکدیگر نزدیک می‌شوند.

به دلیل عدم وجود تاریخ انقضا در قراردادهای دائمی، صرافی ها از مکانیسم فاندینگ ریت (Funding Rate) یا تامین وجه برای کنترل قیمت استفاده می‌کنند. این مکانیسم در حقیقت با هدف ایجاد تعادل میان موقعیت‌های خرید و فروش استقراضی وجود دارد. این مکانیسم را تخفیف یا کارمزدی در نظر بگیرید که به تعادل تقاضا میان این دو موقعیت در قراردادهای دائمی کمک می‌کند.

فاندینگ ریت چگونه در صرافی‌ها محاسبه می‌شود؟

مکانیسم فاندینگ ریت به حفظ قیمت قراردادهای دائمی همگام با قیمت دارایی مرتبط با آنها کمک می‌کند. به بیان ساده‌تر، فاندینگ ریت از واگرایی قیمتی بین دو بازار فیوچرز و اسپات جلوگیری می‌نماید. به‌عنوان‌مثال، در صورتی‌ که قیمت فعلی بیت کوین در صرافی‌های ارز دیجیتال ۵۰ هزار دلار باشد، فاندینگ ریت این اطمینان را فراهم خواهد کرد که قیمت قرارداد دائمی بیت کوین نیز نزدیک به ۵۰ هزار دلار نگه‌داشته شود.

به‌ طور کلی صرافی‌ها از یک نشانگر نوسان قیمت برای تعیین مقدار مبلغی که معامله‌گران با موقعیت‌های خرید یا فروش استقراضی بایستی پرداخت کنند، استفاده می‌نمایند. هنگامی که فاندینگ ریت مثبت باشد، قیمت قرارداد دائمی بالاتر از قیمت دارایی اصلی است. در این سناریو، معامله‌گرانی که در موقعیت‌های خرید استقراضی یا لانگ قرار دارند بایستی مبلغ ناچیزی را به معامله‌گرانی که در موقعیت فروش استقراضی یا شورت هستند بپردازند.

در مقابل، در صورتی‌ که با کاهش قیمت قرارداد دائمی از قیمت دارایی اصلی فاندینگ ریت منفی شود، معامله‌گران با موقعیت‌های شورت بایستی مبلغی را به معامله‌گران لانگ پرداخت نمایند.

مبلغ پرداختی یا دریافتی به‌ اندازه موقعیت باز هر معامله‌گر بستگی دارد. به‌ عنوان‌ مثال، در صورتی که فاندینگ ریت قرارداد دائمی جفت ارز بیت کوین/دلار ۰.۰۱۰ درصد باشد، معامله‌گری که معامله لانگ بازی به ارزش ۴۰ هزار دلار ایجاد کرده است بایستی ۴ دلار کارمزد پرداخت کند. این کارمزد از حاصل‌ضرب مبلغ قرارداد در فاندینگ ریت به دست آمده است.

توجه داشته باشید که عواید حاصل از این مکانیسم در فواصل زمانی معینی پرداخت می‌شود. در برخی از صرافی‌ها، تامین وجه هر هشت ساعت یک‌بار رخ می‌دهد.

نحوه کار قرارداد دائمی در بازار ارز دیجیتال چگونه است؟

معامله‌گران می‌توانند با خرید استقراضی قراردادهای دائمی از افزایش قیمت سود کسب کنند. بگذارید مثالی بزنیم. تصور کنید رضا با واریز ۸۰ هزار دلار به عنوان وثیفه، ۲ قرارداد دائمی بیت کوین را خریداری کرده است. به این ترتیب برای هر قرارداد ۴۰ هزار دلار پرداخت شده است. حال تصور کنید یک ماه بعد قیمت بیت کوین تا ۵۰ هزار دلار افزایش می‌یابد و رضا تصمیم می‌گیرد تا برای کسب سود موقعیت خود را ببندد. در این سناریو، رضا از هر قرارداد دائمی ده هزار دلار و درمجموع ۲۰ هزار دلار سود برده است.

سود دریافتی رضا به شکل زیر محاسبه می‌شود:

سود = تعداد قرارداد دائمی * (قیمت فعلی – قیمت اولیه)

سود = ۲ * (۵۰۰۰۰ – ۴۰۰۰۰)

سود = ۲۰۰۰۰ دلار

در محاسبات بالا اما هزینه‌های دوره‌ای فاندینگ ریت حساب نشده است. برای محاسبه میزان دقیق سود بایستی هزینه‌های دریافتی و پرداختی به صرافی برای همگرایی قیمت فیوچرز با قیمت بیت کوین در بازار اسپات را در محاسبات دخیل کرد.

جالب است بدانید سود رضا می‌توانست بسیار بیشتر از این باشد. معامله‌گران می‌توانند در قراردادهای دائمی خود از لوریج یا اهرم استفاده کنند و سود خود را چندین برابر نمایند. به‌ عنوان‌ مثال، رضا می‌توانست قراردادهای دائمی را با دو برابر ارزش وثیقه خود خریداری کند. با این استراتژی اگرچه وی ۸۰ هزار دلار وثیقه گذاشته است، موقعیت وی شامل ۱۶۰ هزار دلار (۴ قرارداد دائمی بیت کوین) خواهد بود. در این سناریو رضا از یک اهرم ۲ برابری استفاده کرده و با فرض افزایش ده هزار دلاری قیمت بیت کوین، با بستن موقعیت خود ۴۰ هزار دلار سود خواهد برد.

سود = ۴ * (۵۰۰۰۰ – ۴۰۰۰۰)

سود = ۴۰۰۰۰ دلار

جالب‌تر اینکه برخی از صرافی‌ها امکان استفاده از اهرم تا ۱۲۵ برابر را به معامله‌گران ارائه می‌دهند. با این حال، استفاده از اهرم شمشیر دو لبه است؛ همان‌قدر که سودرسانی را افزایش می‌دهد می‌تواند به شما ضرر بزند. همان مثال بالا را در نظر بگیرید. با استفاده از اهرم ۲ برابری، درصورتی‌که قیمت قرارداد دائمی ۵۰ درصد نسبت به قیمت اولیه کاهش یابد، وثیقه رضا لیکوئید خواهد شد و ۸۰ هزار دلار ضرر خواهد کرد.

سود = ۴ * (۲۰۰۰۰ – ۴۰۰۰۰)

ضرر = ۸۰۰۰۰ دلار

زمانی که زیان تحقق‌نیافته معامله‌گر با وثیقه سپرده‌شده برابر شود، صرافی به طور خودکار موقعیت معامله‌گر را می‌بندد. بدین ترتیب، کل وثیقه از بین می‌رود. ریسک استفاده از معاملات مارجین و اهرم بسیار بالاست و احتمال متضرر شدن معامله‌گران تازه‌کار بسیار زیاد است.

سخن پایانی

قرارداد دائمی چیست و چه استفاده‌ای دارد؟ به‌طور خلاصه، قرارداد دائمی برای معامله‌گران این امکان را فراهم می‌کنند تا بدون محدودیت زمانی، در رابطه با تغییرات کوتاه‌مدت یا بلندمدت یک دارایی گمانه‌زنی کنند. نکته جالب‌تر این است که با این معاملات حتی می‌توان در زمان رکود بازار نیز سود کسب کرد. علیرغم خطرناک بودن معاملات قراردادهای دائمی و ریسک‌های فراوان آن، این دسته از معاملات بسیار جذاب هستند. با این‌ وجود به معامله‌گران توصیه می‌شود پیش از انجام هرگونه سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارزها، به خوبی در رابطه با آنها تحقیق کنند و از مشاوران حرفه‌ای کمک بگیرند. قراردادهای دائمی به‌ ویژه هنگامی‌ که از اهرم استفاده می‌شود می‌توانند شما را از فرش به عرش برده یا یک شبه، از عرش به فرش بیاورند.

سواپ چیست؟ (Swap)

در اين مقاله در مورد این که سواپ چیست؟ يا مبادله اتمي صحبت کرده‌ايم و سعي کرده ايم تا آن را با بيان يک مثال ساده توضيح داده و شفاف سازي کنيم. همچنين دلايل استفاده از اين روش را به همراه مزايا و معايب آن در چند سطر توضيح داده‌ايم. با ما همراه باشيد.

اتميک سواپ(Atomic Swap) يا مبادله اتمی چيست؟

نولان به‌عنوان مخترع اصلي اتميک سواپ، اين ايده را براي تبديل رمزارزها به‌ يکديگر بدون نياز به واسطه‌هاي متمرکز مطرح کرد. به‌بيان ساده، کاربران بازار رمزارزها مي‌توانند با کمک قرارداد سواپ چیست؟ مبادلات اتمي‌ به‌ صورت مستقيم و بي‌نياز از هرگونه واسطه(مانند حساب‌هاي اماني يا صرافي‌ها) تنها از طريق کيف پول‌هاي خود به خريد و فروش رمزارزهاي گوناگون بپردازند.

در تاريخ ۲۰ سپتامبر سال ۲۰۱۷، اولين پياده‌سازي موفقيت‌آميز اتميک سواپ ميان ديکرد(Decred) و لايت کوين(Litecoin) انجام شد.

حال سوالي که مطرح مي‌شود اين است که چرا با وجود صرافي هاي بزرگ رمزارزها، به انجام مبادلات اتمي در داخل کيف پول‌ ها نياز داريم؟ در ادامه در مورد چند تا از اين دلايل صحبت کرده‌ايم.

آسيب‌پذيري و هک

صرافي‌هاي متمرکز هميشه در معرض خطر هک قرار دارند. يکي از معروف ‌ترين صرافي هک شده صرافي ژاپني کوين چک(Coincheck) است. حمله هک در ماه ژانويه سال ۲۰۱۸ اتفاق افتاد و در نتيجه آن، معادل ۵۵۰ ميليون دلار از کوين‌هاي NEM به سرقت بردند. تمام صرافي‌هاي بزرگ ديگر از جمله بايننس(Binance) و بيتفينکس(Bitfinex) هم تاکنون يک يا چند مورد هک را تجربه کرده‌اند.

سوء‌مديريت

ورشکستگي صرافي Mt.Gox که در آن بيت کوين‌هايي به ارزش ۵۰۰ ميليون دلار(در سال ۲۰۱۴) به سرقت رفت، دقيقاً به‌دليل سوء مديريت‌هاي مديرعامل اين صرافي بود. تا سال ۲۰۲۰ که ما در جريان هستيم عده زيادي از کاربران اين صرافي پول خود را پس نگرفته‌ بودند.

تحريم و مشکلات قانونی

اغلب صرافي‌هاي بزرگ دنيا، کاربران خود را ملزم به احراز هويت کرده و بر اساس تحريم‌هاي بين‌المللي، از ارائه سرويس به کاربران ايراني خودداري مي‌کنند. تعداد زيادي از کاربران اين صرافي ها با فرآيند احراز هويت مشکل قرارداد سواپ چیست؟ دارند و ترجیح می‌دهند که احراز هویتی وجود نداشته باشد(پيشنهاد مي‌کنيم مقاله اي که در مورد احراز هويت نوشته شده را مطالعه فرماييد).

يک مثال از مبادلات اتمی

در قسمت قبل با تعريف مبادلات اتمی آشنا شديم. در اين قسمت سعي داريم در قالب يک مثال ساده فرآيند کلي اتميک سواپ را شرح دهيم تا باعث شفاف سازی بیشتری شود.

• فرد A تصمیم دارد بيت کوين را به اتريوم تبديل نمایید.
• فرد B تصمیم دارد اتريوم را به بيت کوين تبديل نماید.
• فرد A بيت کوين را به يک آدرس منتقل نماید و بيت کوين قفل مي‌شود.
• فرد B اتريوم را به يک آدرس منتقل مي‌کند، بيت کوين براي او آزاد مي‌شود و براي فرد B هم اتريوم آزاد مي‌شود.

مبادلات اتمي چگونه کار مي‌کنند؟

براي اجراي تمامي اين فرآيند، از چيزي تحت عنوان قراردادهاي زمان ‌دار هش ‌شده(Hashed Timelock Contracts) يا همان «HTLC» استفاده مي‌شود. HTLCها کانال‌هاي پرداختي می باشند که از «قفل‌هاي زماني» و «قفل‌هاي رمزنگاري» استفاده می نمایند. HTLC قراردادي است که به کاربران اجازه مي‌دهد کانال پرداختي درست کنند که تا قبل از بسته‌ شدن آن، قادر هستند دارايي‌هاي خود را در آن انتقال دهند. اين پرداخت‌ها از طريق ارائه اثبات ‌هاي رمزنگارانه (cryptographic proofs) تأييد و نهايي مي‌شوند.

تلاش‌هاي گوناگون در مسير دستيابي به اتميک سواپ

شرکت‌هاي مختلفي سعي در رسيدن به مبادلات اتمي دارند. بعضی از اين شرکت‌ها به ‌دنبال پياده‌سازي مبادلات اتمي در کيف پول‌ها می باشند. به‌عنوان مثال کيف پول اتمکس(Atomex) از جمله اين موارد است. همچنين برخي از شرکت ‌ها از جمله بايننس(Binance) و جلي سواپ(Jellyswap)، مبادلات اتمي را در ساختار صرافي‌هاي غير متمرکز به‌ کار گرفته‌اند. در اين پلتفرم‌ها تمامي عمليات سفارش‌گذاري و تطبيق سفارشات به صورت خودکار توسط قراردادهاي هوشمند (قرارداد هوشمند يک کد برنامه نويسي است که روي بلاک چين پياده‌سازي مي‌شود تا در زمان اتفاق افتادن دادن يک سري شرايط، دستورات خاصي را که برنامه نويس به آن‌ داده است، اجرا کند.) انجام شده و از مبادلات اتمي به منظور انتقال رمزارزها استفاده مي‌شود.

مزاياي مبادلات اتمی

• مبادلات اتميی قابليت تعامل ميان تمام رمزارزهاي مختلف را براي کاربران امکان‌پذير مي‌کند.
• گفته مي‌شود که در صورت موفقيت اين فناوري، کاربران با ذخاير متنوع ارزهاي ديجيتال خود، قادر به تعامل با يکديگر خواهند بود. در نتيجه مردم بجاي روي آوردن به چند رمزارز خاص، به متنوع‌ سازي سبد دارايي‌ هاي خود روي مي‌آورند.
• صرافي‌هاي متمرکز ميزبان حملات اينترنتي هستند. مبادلات اتمي نياز به وجود واسطه‌هايي همچون صرافي‌هاي متمرکز را حذف کرده و معاملات مستقيم ميان کاربران را ممکن مي‌کند.
• صرافي‌‎هاي متمرکز متهم به دستکاري‌هاي داخلي مانند «کنترل کيف پول‌ها» و «غيرفعال کردن برداشت‌ها» هستند که اين دو مورد از بزرگترين مشکلات این صرافي‌ها مي‌باشند. مبادلات اتمي، کنترل کامل دارايي‌ها را در اختيار کاربران قرار مي‌دهد و نیاز آن ها به این صرافی ها را به صفر می‌رساند.
• معاملات مستقيم ميان کيف پول‌ها، تمرکززدايي را محقق مي‌کند. صرافي‌ها همواره تحت‌تأثير اهداف قانون ‌گذاري هستند که اين موضوع کل فرآيند معامله را تحت تاثير قرار مي‌دهد.
• مبادلات اتمي کيف پول‌ها را مستقيماً به يکديگر مرتبط مي‌کند؛ در نتيجه با این روش به سرعت معاملات افزوده مي‌شود.
• صرافي‌ها معمولا کارمزدها و هزينه‌هاي سنگيني را از مشتريان خود دريافت مي‌کنند؛ در عين حال برخي از صرافي‌ها سازوکار نامشخصي نيز براي دريافت کارمزد دارند، اين مشکلات در مبادلات اتمي وجود نخواهد داشت.

محدوديت‌های اتميک سواپ

• پذيرش عمومي: اولين محدوديتي که در حال حاضر بر سر راه مبادلات اتمي وجود دارد، اين است که هر جفت ارز ديجيتال گوناگون براي مشارکت در فرايند اتميک سواپ، بايد سه شرط اوليه زیر را داشته باشند:

1. رمزارزهای مورد تبادل، بايد الگوريتم‌هاي هش يکساني داشته باشند.
2. هر دو رمزارز بايد قابليت آغاز قراردادهاي هش شده زماندار را داشته باشند.
3. رمزارزها بايد دارای قابليت‌های برنامه‌نويسی بخصوصي باشند.

اين موارد تاکنون باعث محدودیت تعداد رمزارزهاي قابل مشارکت در مبادلات اتمی شده‌اند. در واقع اين محدوديت‌ها باعث ميیشوند زمان مورد نياز براي پذيرش عمومی اين فناوری طولانی تر شود.

• سرعت: همان طور که اشاره شد «سريع بودن» يکي از مزيت‌های اتميک سواپ است، اما در حال حاضر سرعت يکي از مشکلات اساسي اين فناوري نيز به شمار مي‌رود. فناوري مبادلات اتمي هنوز به اصلاحات و پيشرفت‌هاي بسياري نياز دارد تا بتواند حجم عظيم داده‌ها را کنترل کند.
• ناسازگاری: اگرچه کيف پول‌هاي زيادي به منظور سازگاري با مبادلات اتمي توسعه داده ‌شده‌اند، اما با اين حال حقيقت آن است که تعداد کيف پول‌ها و صرافي‌های سازگار با مبادلات اتمي هنوز بسيار کم هستند. مبادلات اتمي نياز به حمايت گسترده‌تر از سوي صرافي‌هاي بيشتری دارد، تا باعث تحقيقات و استفاده بيشتر از اين فناوري در مقياس وسيع‌تر شود.

نتيجه گيری

در اين مقاله در مورد اتميک سواپ يا مبادله اتمي صحبت کرديم و گفتيم که روشي است براي مبادله مستقيم ارزهاي ديجيتال به‌صورت شخص به شخص؛ به‌گونه‌ اي که ديگر نيازي به نهادهاي واسطه مانند صرافي‌ها وجود نداشته باشد. همچنين گفتیم که به علت حذف واسطه ها در این روش، سرعت معاملات افزایش پیدا می‌کند و خطراتی که صرافی ها را تهدید می‌کنند مانند هک شدن و ورشکستگی، دیگر در این روش به عنوان یک تهدید محسوب نمی‌شوند. اما مبادلات اتمی با تمام ویژگی های مثبتی که دارد هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به جایگاه با ثباتی نزد کاربران بازار رمزارزها دارد.