نماگر بورس در مدار تعادل

سقوط سنگر روانی بورس

سرویس اقتصادی - بر این اساس نماگر یادشده پس از ۱۱۰روز به سطح ثبت‌شده در ۶ فروردین۱۴۰۱ رسیده است. در این روز نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص‌کل در مدار نزولی قرار گرفت و با کاهش ۱۶ ۱‌درصدی تا محدوده ۴۰۵‌هزار واحد عقب‌نشینی کرد.

به گزارش سرویس اقتصادی برخط نیوز به نقل از فرارو - نماگر بورس در مدار تعادل بازار سهام در ادامه مسیر نزولی نهایتا حمایت معتبر ۴/ ۱میلیون واحدی خود را از دست داد و این احتمال را تقویت کرد که در صورت ادامه دار شدن شرایط فعلی نماگر اصلی بازار در کانال ۳/ ۱ میلیونی تثبیت شود. این احتمال از آن جهت تقویت می شود که بازار سرمایه از هر طرف در تنگنای اخبار منفی قرار گرفته و عوامل موثر در آن نیز شرایط خوبی ندارند، چراکه در کنار اینکه حصول توافق در مذاکرات برجام مجددا به وقفه افتاده، رکود بازارهای جهانی نیز اغلب صنایع بورس تهران را تحت تاثیر قرار داده اند، به طوری که دیگر اخبار ضد برجامی هم نمی توانند عاملی برای رشد سهام دلاری و صادرات محور بازار باشند.

به گزارش دنیای اقتصاد، از طرفی بسیاری از کارشناسان بازار یادشده معتقدند که رهایی از شرایط موجود نیازمند شکل گیری تغییراتی اساسی و فراگیر در سازوکار بازار سرمایه و فراتر از آن در کل اقتصاد است و محدودی از نمادها تغییراتی نظیر افزایش دامنه نوسان در تعداد افزایش ساعت معاملات در نمادهای فرابورسی از آن جهت که مجددا در بستر محدودی به کار گرفته می شوند، نمی توانند بازار سهام را به سمت بازاری کارآ و به دور از هیجان سوق دهند. اینطور که به نظر می رسد تا زمانی که خطر رکود در اقتصادهای حوزه یورو، ایالات متحده و چین وجود داشته باشد و قدرت های اقتصادی درصدد افزایش نرخ بهره برآیند، نمی توان چندان به بقای بازار سهام در محدوده فعلی امیدوار بود و ریسک های متعدد موجود در اقتصاد ایران می تواند اوضاع را باز هم به زیان بورس تمام کند.

کلاف سردرگم بازار سهام

بورس اوراق بهادار تهران در حالی از نبود جریان نقدینگی کافی در معاملات رنج می برد که اتفاقا با افت پیوسته نماگر اصلی بازار سهام، محدوده حمایتی یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد نیز از دست رفت و نهمین افت بیش از یک درصد نماگر یادشده از ابتدای سال جاری به ثبت رسید. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که محدوده حمایتی مذکور بار روانی بالایی در میان فعالان بازار داشت، از این رو اغلب سرمایه گذاران نسبت به محدوده یادشده حساسیتی دوچندان دارند، بنابراین احتمال می رود بر اساس گام حرکتی اخیر، شاخص کل در مدار نزولی باقی بماند و احتمالا در کانال ۳/ ۱ میلیون واحدی تثبیت شود، به طوری که در جریان دادوستدهای بورس تهران در روز گذشته نماگر اصلی تالار شیشه ای با ثبت افت ۰۹/ ۱ درصدی (معادل ۱۵ هزار و ۴۲۱واحد) در سطح یک میلیون و ۳۹۷ هزار واحد قرار گرفت.

بر این اساس نماگر یادشده پس از ۱۱۰روز به سطح ثبت شده در ۶ فروردین۱۴۰۱ رسیده است. در این روز نماگر هم وزن بازار نیز همگام با شاخص کل در مدار نزولی قرار گرفت و با کاهش ۱۶/ ۱ درصدی تا محدوده ۴۰۵ هزار واحد عقب نشینی کرد. در ادامه مسیر خروج پول از بازار سهام حدود ۳۴۹ میلیارد تومان توسط سهامداران حقیقی از بازار خارج شد و بیشترین میزان خروج از ۹ مرداد نماگر بورس در مدار تعادل سال جاری به ثبت رسید، به طوری که در این روز گروه «حمل ونقل» حدود ۵۵ میلیارد تومان و صنعت «محصولات شیمیایی» با خروج پول بیش از ۴۷ میلیارد تومانی بیشترین خروج سرمایه حقیقی درمیان صنایع را داشتند، در مقابل گروه «سایر مالی» با جذب نقدینگی حدود چهار میلیارد تومانی در صدرجدول ورود نقدینگی صنایع قرار گرفت و پس از آن گروه محصولات کاغذی بیشترین ورود پول حقیقی را به ثبت رساند.

به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز طی دادوستدهای روز گذشته بورس تهران «حکشتی» با خروج بیش از ۵۰ میلیارد تومان در صدر خروج نقدینگی بورس روز گذشته قرار گرفت، پس از آن «شستا» با خروج بیش از ۱۷ میلیارد تومان در رده دوم خروج نقدینگی از نمادهای معامله شده بازار سهام قرار گرفت و در مراتب بعدی جدول نیز «های وب» با خروج بیش از ۱۵ میلیارد تومان سومین خروج سرمایه در روز شنبه را به نام خود ثبت کرد، درحالی که نمادهای «ولغدر» و «انرژی۳» به ترتیب با ورود پول حدود چهار میلیارد تومانی و بیش از دو میلیارد تومانی همراه شدند و در صدرجدول جذب سرمایه حقیقی ها در روز نماگر بورس در مدار تعادل گذشته قرارگرفتند؛ این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام (سهام و حق تقدم) در روز یادشده همچنان در سطحی کمتر از دو هزار میلیارد تومان باقی ماند و به رقم هزار و ۶۶۶ میلیارد تومان رسید. اعداد و ارقام یادشده حکایت از معضل دیرینه بازار سرمایه دارد، چراکه بازار همچنان از نبود پول کافی در جریان دادوستدهای خود رنج می برد و به واسطه این مشکل اختلالات بسیاری در روند معاملات بازار یادشده به وجود آمده است، به طوری که سایه سنگین رکود بر سر بازار سهام سنگینی می کند و روند فرسایشی معاملات را ادامه دار کرده است، بنابراین در چنین شرایطی می توان گفت سرمایه گذاران انگیزه ای برای واردکردن سرمایه خود به این بازار ندارند. نگاهی دقیق تر به روند معاملاتی دیروز بورس نشان می دهد که بازار سهام از ابتدای معاملات به حمایت معتبر خود واکنش منفی نشان داده بود. بورس روز گذشته با افزایش عرضه و فشار فروش در معاملات با سرعت بیشتری در مدار نزولی حرکت کرد، به طوری که نهایتا در پایان معاملات روز شنبه دماسنج بازار به رغم برخورد با حمایت معتبر ۴/ ۱ میلیون واحدی خود در مدار نزولی باقی ماند و به ابر کانال یک میلیون و ۳۹۰ هزار واحد وارد شد؛ این در حالی است که نمادهای معاملاتی «فارس»، «کچاد» و «حکشتی» در این روز بیشترین تاثیر منفی بر شاخص کل را داشتند اما در مقابل نماد معاملاتی «مبین» تاثیر مثبت بر شاخص کل گذاشت، اما به دلیل ناچیز بودن این تاثیر در مقایسه با تاثیر منفی سهام بزرگ بازار، نماد یادشده نتوانست آنطور که باید مانع از افت شاخص کل شود. نماد «فسبزوار» با ۵۸ واحد تاثیر مثبت بر شاخص کل رتبه دوم تاثیر مثبت بر نماگر یادشده را به ثبت رساند، بنابراین بر اساس برآیند معاملات بورس تهران طی روزهای اخیر می توان گفت نوسانات با پایداری نماگر اصلی بازار سرمایه در مدار نزولی، در این مدت خروج پول از بازار یادشده نیز نسبت به گذشته نه چندان دور تشدید شده است، به طوری که فعالان بازار دیگر چندان رمقی برای تحرک در بازار سهام ندارند و نه تنها جریان نقدینگی جدیدی در بازار یادشده جذب نمی شود بلکه نقدینگی موجود نیز بیشتر میل به خروج از بازار نشان می دهد؛ این در حالی است که به گفته کارشناسان اغلب سهام موجود در بورس تهران از نظر قیمتی در سطوح ارزنده ای قرار دارند و برای سرمایه گذاری مناسب هستند، اما روند فرسایشی و ادامه دار خروج نقدینگی از بازار مانع از آن می شود که سرمایه جدیدی در بازار جذب شود. از طرفی اغلب کارشناسان این بازار معتقدند که علت بی توجهی سرمایه گذاران به بازار یادشده این است که این افراد دیگر بازار سرمایه را فضای مناسبی برای سرمایه گذاری نمی دانند. در چنین شرایطی اغلب سرمایه گذاران ترجیح می دهند در بستری مناسب تر و البته امن تر به معامله بپردازند تا با اطمینان خاطر بیشتری سرمایه خود را وارد بازار کنند.

برجام بی برجام؟

اما به طور کلی ناکامی سرمایه گذاران در بازار سهام تا حد زیادی معلول عدم شفافیت در مذاکرات هسته ای است که این روزها به مشکلی پایدار در بورس تهران بدل شده است، به طوری که فعالان بازار دیگر همانند قبل گوش به زنگ اخبار برجامی نیستند، چراکه تاکنون چندبار مذاکرات احیای برجام به نقطه پایانی نزدیک شده و در پی آن اغلب بازارها با خوش بینی به پیشواز توافق در مذاکرات رفته اند، اما نه تنها توافقی حاصل نشده بلکه طرفین مذاکره کننده توپ را به زمین یکدیگر می اندازند و از اعلام خبر موثق و صحیح سر باز می زنند؛ این در حالی است که در روزهای گذشته بر اساس صحبت های آنتونی بلینکن، وزیرخارجه ایالات متحده آمریکا در نشست خبری مشترک با دبیرکل ناتو، بازارهای مالی داخلی مجددا در فاز منفی قرار گرفته اند و احتمال حصول توافق در مذاکرات هسته ای را بسیار دورتر از قبل می پندارند، چراکه وزیرخارجه ایالات متحده به رغم اینکه از حل شدن بسیاری از شکاف ها و کنار گذاشته شدن بسیاری از خواسته های غیربرجامی ایران طی هفته های گذشته خبر داد، پاسخ مکتوب اخیر ایران به پیشنهادهای اتحادیه اروپا را یک عقبگرد دانسته و از آن به عنوان عامل اصلی توقف در مذاکرات برجامی یاد کرده است.

وی همچنین اشاره کرده است: «آمریکا احیای توافق هسته ای (برجام) را در شرایط کنونی ناممکن می داند و فقط وقتی حاضر به بازگشت به مذاکره است که آن را در راستای منافع ملی خود ببیند، اما آنچه تاکنون دیده ایم باعث عقبگرد شده و نه پیشرفت. قرار نیست توافقی حاصل کنیم که الزامات حداقلی ما را برآورده نکند. فقط توافقی را امضا می کنیم که موجب پیشبرد امنیت ملی ما شود.»

اما عدم توجه سرمایه گذاران به اخبار برجامی معلول علت های مهم‎تر دیگری از قبیل افزایش نرخ بهره اقتصادهای بزرگی نظیر ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و همچنین کانادا است که به دنبال آن سرنوشت بازارهای جهانی دگرگون شده است، از این رو بر اساس آخرین آمار اعلامی نرخ بهره کانادا، بیشترین میزان نرخ بهره درمیان کشورهای پیشرفته را از آن خود کرده است.

از طرفی بانک مرکزی اروپا طی روزهای اخیر از افزایش ۷۵/ ۰ درصدی نرخ بهره خبر داده که بر این اساس با رشد نرخ بهره در اروپا، شاخص دلار یک درصد کاهش یافت که با تضعیف دلار شاهد رشد قیمت نفت و فلزات بودیم، اما در این میان نکته قابل توجه این است که چنین افزایشی در نرخ بهره بانکی اروپا از زمان راه اندازی واحد پول یورو در بیش از دو دهه گذشته بی سابقه بوده است، بنابراین در چنین شرایطی که در کنار افزایش نرخ بهره اقتصادهای مهم دنیا، اخبار ضد ونقیضی به طور مستمر از روند مذاکرات وین مخابره می شود و طرفین مذاکره کننده اغلب نظری متفاوت و عکس هم به رویدادهای حاصله دارند، بازار سهام طبیعتا در روند فرسایشی و رکودی خود پایدار باقی می ماند مگر اینکه معضل دیرینه آن یعنی برجام به سرانجام برسد و تکلیف بازارهای مالی کشور مشخص شود، چراکه در ادامه این بی خبری، رکود بازارها بیش از پیش بر ناکارآمدی سرمایه گذاری در بورس تهران می افزاید و سرمایه گذاران را بیش از پیش از سرمایه گذاری در بازار سرمایه دلسرد می کند.

البته این موضوع به این معنا نیست که با مشخص شدن نتیجه مذاکرات برجام بازارهای مالی با رشد شارپی همراه خواهند شد. دلیل چنین دیدگاهی این است که اتفاقا با احتمال عدم توافق در مذاکرات، بازارها در کوتاه مدت در بازه ای منفی معامله خواهند شد، چراکه ممکن است به شکلی موقت شاهد افت هیجانی در بازار ارز باشیم، اما منظور این است حتی اگر توافقی هم در مذاکرات هسته ای حاصل نشود، صرفا مشخص شدن این سرانجام این بلاتکلیفی می تواند بازارها و البته سرمایه گذاران را از غبار سردرگمی نجات دهد و ادامه مسیر آنها را روشن سازد.

راه فرار از رکود

اما از همه حرف و حدیث ها پیرامون رکود بازار سهام که بگذریم به نظر می رسد که تنها راه برون رفت از این رکود راهی بلندمدت باشد، چراکه در کوتاه مدت و میان مدت بازار سهام تحت تاثیر ساختارهای داخلی و تحریم های خارجی نمی تواند راه خود را به سوی مسیر بهتر و رونقی پایدار هموار کند. بر این اساس می توان گفت که راه رونق بلندمدت بازار سهام از شرایطی می گذرد که اولا به سبب اصلاح ساختار تصمیم گیری و شفافیت امنیت تصمیم گیری برای سرمایه گذاران در کل اقتصاد و متعاقبا بازار سهام هموار باشد و ثانیا اقتصاد کشور ریسک های بین المللی کمتری را شاهد باشد.

در شرایط یادشده می توان امید داشت که ورود تکنولوژی به اقتصاد ایران در کنار کاهش هزینه های تحریم و افزایش سرمایه گذاری اوضاع را برای شرکت های بورسی بهبود ببخشد و زمینه ای را فراهم کند که در آن بهبود وضعیت بهره وری و تولید و فروش به سود شرکت ها و بروز زمینه برای رشد درآمد آنها بینجامد.

تسکین بی ثمر

اما در ادامه ناکارآمدی سیاست های به کار گرفته شده در بازار سهام می توان به موضوع افزایش دامنه نوسان به سطح مثبت و منفی ۷ درصد اشاره کرد.

دامنه نوسان همواره مشکلی جدی برای بازار سرمایه بوده که محدود سازی آن پیامدهای متعددی بر معاملات بورس داشته است، از این رو افزایش آرام و منطقی دامنه نوسان می تواند کمک بزرگی برای اصلاح سازوکار بازار و بهبود روند معاملات باشد و بازار سرمایه را به سمت بازاری کارآ و منطقی تر سوق دهد، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند این رویداد از آن جهت که تنها در تعداد نمادی محدود به کار گرفته شده، نمی تواند برای بازار مفید باشد و تعدیل روند معاملات را سرعت ببخشد، اگرچه چنین تغییراتی در ساختار بازار، تغییراتی طولانی مدت است و در بلندمدت تاثیر خود را بر جای می گذارد اما نمی توان از این موضوع غافل شد که تغییر در عوامل و سازوکار بنیادی باید تمام بازار را شامل شود، از این رو می توان گفت دامنه نوسان، افت ها و بعضا رشدها را به لحاظ زمانی، دچار کندی و فرسایش می کند و بازار را از حالت عادی خود خارج می کند، چراکه اگر دامنه نوسان محدود نبود در شرایطی مانند سال های گذشته، بازار سهام بعد از یک رشد شدید و معامله شدن بالاتر از ارزش ذاتی، بسیار زودتر اصلاح خود را به پایان می رساند، زیرا بعد از رشد شدید بازار، این افت طبیعی است، اما دامنه نوسان، اختلالی در این مقطع ایجاد می کند که به جای اینکه اجازه بدهد بازار در عرض چند روز و نهایتا چند ماه به تعادل برسد؛ رسیدن به تعادل به شدت به تاخیر می افتد و ممکن است این اصلاحات بعضا تا سال ها ادامه داشته باشد. نهایتا این دامنه نوسان، با به تاخیر افتادن تعادل طبیعی بازار بستر شکل گیری تعادلی را فراهم می کند که به مراتب تعادلی بدتر است. به عبارتی، تاخیر زمانی باعث می شود سهامداران در بازار سهام، خسته و دلسرد شده و حتی در شرایطی که سهام آنها به شرایط ارزنده ای رسیده و به اصطلاح حباب هم تخلیه شده، به دلیل خستگی و ناامیدی از بازار اقدام به فروش سهام خود کنند.

البته این موضوع، احتمال اینکه با برداشته شدن یک باره دامنه نوسان مجددا مخاطراتی در روند معاملات ایجاد شود را رد نمی کند، چراکه اگر دامنه نوسان بورس به یک باره برداشته شود؛ سهامداران با رفتار هیجانی، در کمترین زمان دچار ضررهای سنگین می شوند.

از طرفی در کنار افزایش نسبی دامنه نوسان، معاملات فرابورس در روز گذشته میزبان رویداد جدیدی بود که در پی آن ساعت معاملات در بازار یادشده با افزایش ۳۰ دقیقه ای تا ساعت۱۳ ادامه یافت. بسیاری از فعالان بازار این تغییر را کارآ می دانند اما در مقابل عده ای بر این باور هستند که این تغییر باید در سازوکار معاملات بورس تهران نیز به کار گرفته می شد تا بتوان آن را اتفاقی مثبت تلقی کرد، چراکه تغییرات محدود اعمال شده نمی تواند تغییر چشمگیری در بهبود روند معاملات و بالطبع در جلب اعتماد عمومی سهامداران ایجاد کند.

بورس در دولت جدید

شاخص‌کل بورس تهران درحالی اولین روز معاملات پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری را با روندی مثبت آغاز کرد و با رشد ۲۵/ ۱درصدی نماگر اصلی بازار، فرش سبز بازار به رئیس‌جمهور جدید خوشامد گفت که روند مثبت مزبور طی یک هفته اخیر نیز دنبال شد. به‌طوری‌که رشد شاخص کل بورس در تمامی روزهای هفته، بازدهی ۷/ ۵ درصدی را برای این بازار به همراه داشت.
بورس تهران چند وقتی است که به دلایل متعدد در فضای رکودی به سر می‌برد و در غالب سهم‌ها تعداد فروشندگان بیشتر از خریداران است. با توجه به استقبال گسترده مردم از بازار سرمایه در سال گذشته، وضعیت بورس اکنون به یک دغدغه همگانی تبدیل شده تا آنجا که اکثر نامزدهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری وعده‌هایی جهت بهبود آن می‌دادند. اکنون شاخص در کانال یک میلیون و دویست هزار است و ارزش معاملات نیز نسبت به ابتدای سال در وضعیت بهتری قرار دارد. می‌توان گفت ابهاماتی که در سال ۱۴۰۰ وجود داشت همچون انتخابات و روند مذاکرات، مهم‌ترین عامل این وضعیت ناخوشایند در بازار سرمایه بود. همه سهامداران منتظر بودند که بعد از به قطعیت رسیدن این مسائل برای سرمایه خود تصمیم بگیرند. پس از اعلام نتایج انتخابات تا حدودی از ابهامات و فضای نااطمینانی پیش‌رو کاسته شد و در مجموع رفتار بازار سرمایه و سهامداران همانند د‌وره‌های گذشته پس از اعلام رئیس‌جمهور منتخب با فضایی مثبت همراه شد. حال بعد از تعیین تکلیف نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری، انتظارات فعالان بازار سرمایه درباره رویکرد دولت سیزدهم به بورس و سیاست‌های دولت جدید نسبت به بازار سرمایه بالا گرفته است. در این میان پرسش اساسی فعالان اقتصادی و به‌خصوص فعالان بازار سرمایه این است که آیا دولت جدید خواهد توانست نابهنجاری‌های اقتصاد کشور را مرتفع کرده و اقتصاد کشور را به مدار تعادل تغییر مسیر دهد؟ فعالان بازار تاکید دارند که تلاش‌های مقطعی دولت‌ها طی ۳‌دهه گذشته برای بهبود وضعیت اقتصادی و اتخاذ سیاست‌های پولی و مالی به‌دلایل مختلف ناپایدار و ناکام مانده است و حال یکی از مهم‌ترین مجراهای اصلی بازگشت اقتصاد

به‌ دوران شکوفایی و رشد، تمرکز در مسیر صحیح و هدایت نقدینگی به بازار در راستای تحقق تولید است و آن نیز بازاری نیست جز بازار سرمایه. در این راستا کارشناسان بازار سرمایه اهتمام در ایجاد استقلال سازمان بورس، اصلاح قانون بازار اوراق بهادار با محوریت تصدی مسوولیت بخش‌خصوصی در شورای‌عالی بورس، محدودیت در امکان جابه‌جایی رئیس و اعضای هیات‌مدیره سازمان بورس، اصلاح یا تغییر ترکیب شورای‌عالی بورس، اجرای اصل ۴۴ قانون‌اساسی، کاهش تصدی‌گری و مدیریت دولت بر بنگاه‌های اقتصادی، الزام به افزایش سهام شناور آزاد کلیه شرکت‌ها، حذف تدریجی دامنه نوسان قیمت در بازار سهام، کاهش دخالت دستوری در امور شرکت‌های بورسی و تحمیل قیمت بدون توجه به مکانیزم عرضه و تقاضای بازار را از جمله مهم‌ترین درخواست‌های خود از رئیس‌جمهور منتخب عنوان و تاکیدکردند که در صورت انجام این موارد نیز نمی‌توان رشدی مانند سال گذشته از بورس تهران متصور بود و سهامداران باید انتظارات معقولی از رشد بازار سهام در محدوده تورم پیش‌بینی شده داشته باشند.

دسته بندی ها	بازرگانی

لغو پاسخ

با ما در تماس باشید!

شرکت آرین نور پارس با سال ها تجربه درزمینه ابزار دقیق و روشنایی از بزرگترین و معتبرترین مراکز عرضه ی لوازم برقی به شمار می رود.این شرکت هر ساله با بررسی علمی بازار در جهت به روز رسانی محصولات خود تلاش می نماید .

افت شاخص بورس جبران شد!

شاخص کل بورس اوراق‌بهادار تهران دیروز با افزایش ۱۶/ ۰درصدی به استقبال خرداد‌ماه رفت تا بخشی از افت سنگین ۲ روز کاری قبل از آن در بازار سهام جبران شود. تغییرات قیمتی رخ داده در جریان داد و ستد‌های روز یک شنبه تا حدی زمینه برای بازگشت سهام شرکت‌ها به مدار تعادل را فراهم کرد و نماگر اصلی توانست تا سطح یک‌میلیون و ۵۸۲‌هزار پیش روی کند. ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم)، اما در این روز معاملاتی کاهشی بود و به رقم ۳‌هزارو ۴۸۹ میلیارد‌تومان رسید. با اینکه همچنان سایه تردید در پروسه خرید و فروش سهام موج می‌زند، اما برخی سرمایه گذاران پس از اصلاح سنگین چند روز گذشته موقعیت کنونی بورس تهران و فرابورس ایران را مطلوب ارزیابی می‌کنند و معتقدند که در حال‌حاضر به‌طور مجدد زمینه برای صعود شاخص‌های سهامی مناسب است، با این‌حال به‌نظر می‌رسد که افزایش ارتفاع دماسنج تالار شیشه‌ای در حالی می‌تواند تداوم پیدا کند که چشم انداز تورمی نیز در محاسبات سرمایه گذاران وزن بگیرد. دولت سیزدهم نخستین گام‌های اصلاحات اقتصادی را با افزایش یارانه نقدی به جامعه هدف برداشت؛ اقدامی که قیمت کالا‌های اساسی را نیز با تعدیلات مثبتی همراه کرد. این مهم در شرایطی که مذاکرات احیای برجام در سکوت خبری به‌سر می‌برد و هنوز نمی‌توان درخصوص آینده گفتگو‌ها و احیای برجام به روشنی سخن گفت، سبب تقویت انتظارات تورمی در جامعه شد.در چنین شرایطی به دلیل اینکه جزئیات تصمیم‌های اقتصادی پیش رو در کابینه دولت در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است به باور برخی از فعالان اقتصادی نگهداری ریال می‌تواند به مثابه ریسک درنظر گرفته شود، از این‌رو برخی می‌پندارند در سایه این ابهامات، بورس می‌تواند بار دیگر به مأمن سرمایه‌های گریزان از تورم تبدیل شد. البته نباید فراموش کرد که بازار سرمایه نیز با چالش‌های جدی به‌خصوص در شرایط فعلی که در آستانه فصل گرما نیز قرار گرفته ایم، مواجه است. تشدید گرما و شروع احتمالی خاموشی‌ها و قطع برق، صنایع بورسی را تهدید می‌کند. بروز چالش‌های جدید و در مواردی خارج‌شدن دستگاه‌ها از مدار تولید به‌رغم کاهش سودآوری اغلب صنایع بورسی و فرابورسی می‌تواند موجبات فرار سرمایه از بخش مولد و ورود آن به بخش غیرمولد را فراهم کند.به‌نظر می‌رسد دولت پیش از اتخاذ تصمیمات سخت همانند وعده‌های آغاز به‌کار خود، درصورتی‌که همچنان رونق بورس جزو اولویت‌های نخست قرار دارد گام‌هایی را باید در راستای حذف ریسک‌های بزرگ بازار بردارد. در برخی از گزارش‌های فصلی مربوط به زمستان ۱۴۰۰ که اخیرا روانه سامانه کدال شده است، اثرات قطعی گاز در صورت‌های مالی به وضوح نمایان است، بنابراین تامین گاز هم می‌تواند در اولویت دولت برای ورود سرمایه‌های سرگردان به بازار سهام که می‌تواند نقشی مولد در اقتصاد داشته باشد، قرار گیرد.جامعه تقریبا ۵۰‌میلیون نفری بازار سرمایه کشور به‌رغم درگیری با موضوعاتی از قبیل تحریم و تبعات فراگیر ناشی از آ ن در شرایط فعلی با چالش‌هایی همراه هستند که دولت می‌تواند در راستای حذف آن گام‌های مثمرثمری بردارد.در بازار روز گذشته صنعت پالایش کشور که در جریان ریزش‌های اخیر تا حدودی یکه تاز بود و انتشار صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده آن‌ها واکنش منفی سرمایه گذاران را به‌همراه داشت، شاهد فروکش تب تند عرضه از سوی سهامداران بود و حتی برخی از نماد‌های معاملاتی آن به محدوده سبز رنگ بازار بازگشتند. صنایع بزرگ و غالبا صادرات‌محور نیز هر چند در بازار‌های جهانی چشم انداز صعود جدی متصور نیستند، اما در بازار روز یکشنبه نشانه‌هایی از تعادل را به نمایش گذاشتند.در این میان نگاهی به وضعیت خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در یکم خرداد‌ماه نشان داد که گروه‌های فلزات اساسی و بانک‌ها به ترتیب هرکدام با بیش از ۷۰ و ۵۰ میلیارد‌تومان جابه جایی در صدر خالص فروش حقیقی‌ها جای داشتند، در مقابل نیز صنایعی نظیر حمل و نقل و دستگاه‌های برقی بیشترین خالص خرید سهامداران خرد را به خود اختصاص دادند. در مجموع دادوستد‌های دیروز بورس تهران سهامی به ارزش ۲۹۱ میلیارد‌تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله گران نهادی این بازار منتقل شد. بورس یکشنبه از دریچه آمار در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با افزایش ۱۶/ ۰‌درصدی همراه شد، از ۳۲۱نماد معامله‌شده، قیمت پایانی ۱۶۷ سهم (۵۲ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۴۳ سهم (۴۵ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۳۰نماد (۹ درصد) صف خریدی به ارزش ۴۰۴ میلیارد‌تومان را تشکیل دادند، اما در مقابل شاهد شکل گیری صف‌فروش در ۳ نماد بورسی (یک درصد) به ارزش ۳ میلیارد‌تومان بودیم. در فرابورس ایران، اما در روزی که آیفکس رشد ۱۳/ ۰‌درصدی را ثبت کرد، ۱۴۱ نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۷۸ سهم (۵۵ درصد) مثبت و ۵۶ سهم (۴۰درصد) منفی بود. در این بازار ۱۷ نماد (۱۲ درصد) صف خریدی به ارزش ۹۳ میلیارد‌تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل گیری صف‌فروش در ۴ نماد فرابورسی (۳درصد) به ارزش ۱۴میلیارد‌تومان بودیم. بازار پایه نیز روز یکشنبه میزبان دادوستد ۱۵۱ نماد بود. در این میان ۷۹سهم (۵۲درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۷۰ سهم (۴۶درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۵۹ نماد (۳۹ درصد) صف خریدی به ارزش ۱۳۹ میلیارد‌تومان شکل دادند و صف‌فروش در این بازار به ۳۱ نماد (۲۱ درصد) با ارزشی بالغ ۱۰۰ میلیارد‌تومان اختصاص پیدا کرد.

بازار به مدار اصلی خود بر می‌گردد/ اصلاحات شاخص رو به اتمام است/ ۳۵۰ شرکت صف فروش هیجانی دارند

کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: در حال حاضر 300 تا 350 شرکت به طور هیجانی دارای صف فروش هستند. البته برخی از آنها کماکان به دلیل پر نکردن حجم مبنا، اصلاح قیمتی در آن‌ها صورت نگرفته به درستی صف فروش دارند.

فردین آقابزرگی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره وضعیت بازار سرمایه با توجه به روند صعودی شاخص در روز گذشته اظهار داشت: طبق روند بازار می‌توان گفت اصل و اساس دوره اصلاحات رو به اتمام است.

وی با بیان اینکه در این مدت حدود 500 شرکت بین 30 تا 50 درصد به طور متوسط اصلاح قیمت داشتند، ادامه داد: البته این در حالی است که شاخص کمتر از 25 درصد اصلاح داشته که دلیل آن هم، تمرکز بیش از حد منابع مالی و تجهیز نهادهای مالی و بنگاه‌هایی بوده که برای حمایت از شرکت‌های خود حضور فعال داشتند.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: به دلیل همین اختلاف بین سهام خرد، شاخص هم وزن و شاخص کل همسو با هم اصلاح نداشتند. در حال حاضر 300 تا 350 شرکت به طور هیجانی دارای صف فروش هستند. البته برخی از آنها کماکان به دلیل پر نکردن حجم مبنا، اصلاح قیمتی در آن‌ها صورت نگرفته به درستی صف فروش دارند.

آقابزرگی با بیان اینکه روند نشان می‌دهد بازار به مدار اصلی خود بر می‌گردد، گفت: این به معنای آغاز جریان صعودی به ویژه صعود شارپی تلقی نمی‌شود. به طور قطع هیجان و رشد تقاضا نسبت به چهار ماه اول سال را در بازار نخواهیم داشت اما معتقدم بازار به مدار اصلی تعادل بین عرضه و تقاضا به مرور زمان حرکت خواهد کرد.

وی درباره اثرگذاری انتخابات امریکا در بازار سرمایه کشورمان اظهار داشت: نحوه تاثیرگذاری جریانات سیاسی و اقتصادی در کشورهای قدرتمند اقتصادی مانند امریکا به این نحو است که حتی بیماری رییس جمهور این کشور بر روی قیمت نفت تاثیرگذار است. اثر پر وزن است اما در ارتباط با بازار مالی و بازار سرمایه ایران و اقتصاد کشورمان به دلیل پشت سر گذاشتن حداقل دو دهه محاصره اقتصادی و تحریم‌ها و عدم ارتباطات در سطح بین المللی، کمترین تاثیر اقتصادی را از این فعل و انفعلات خواهیم داشت، مگر شوک روانی بسیار کوتاه مدت.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: معمولا این شوک‌های کوتاه مدت خودساخته هستند اما اینکه بعضا در داخل اینگونه تفسیر و تعبیر می‌کنند که گویی اقتصاد ما منتظر برنده و بازنده شدن جناح خاصی در امریکا است، درست نیست و اساسا ارتباط معقول و منطقی ندارد.

خرس دوم در بورس ۹۹/ گره کور بورس تهران!

یکی از کورترین گره‌های بورس تهران که در شرایط هیجانی چه مثبت و چه منفی، بیشتر خود را نشان می‌دهد، محدودیت دامنه نوسان است. قانونی خودساخته که سبب شد سهام ناتوان از پیداکردن نقطه تعادلی باشند و با تشدید هیجان در صفوف فروشی که روز به روز سنگین‌تر می‌شوند، امیدی به بازگشت روزهای سبز نباشد.

معاملات شنبه با افت ۵/ ۳ درصدی شاخص کل بورس به پایان رسید و نماگر سهام به کمترین سطح از ۲۵ خردادماه نزول کرد تا علاوه‌بر شکستن مرز مقاومتی ۲/ ۱ میلیون واحد، برای دومین بار در سال‌جاری، شاهد تغییر روند بازار و ورود به فاز خرسی باشیم.

ارزش معاملات خرد هم روز شنبه کاهش چشم‌گیری داشت و به کمترین مقدار خود از یک ماه پیش رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد در نیم‌قرن فعالیت بورس تهران، این بازار تنها ۵ فاز نزولی را به خود دیده و تاکنون سابقه تجربه دو دوره خرسی در یک سال وجود نداشته است.

شکسته شدن پی‌در‌پی کف‌های حمایتی، فعال شدن حد ضرر معامله‌گران در بسیاری از نمادها، هراس از تداوم افت قیمت‌ سهام و جو هیجانی ناشی از کاهش نرخ دلار از مهم‌ترین دلایلی است که برای وضعیت این روزهای بورس تهران می‌توان عنوان کرد.

در این میان سیاست‌گذار بورسی نیز با نگاه پوپولیستی خود سبب فرسایشی شدن اصلاح قیمت‌ها شده است. جایی که عزمی برای حذف دامنه نوسان و رسیدن سریع قیمت‌ها به تعادل دیده نمی‌شود.

بورس تهران در یک روز نیمه‌تعطیل بیشترین افت در یک ماه اخیر را تجربه کرد و با کاهش ۵/ ۳ درصدی، ابرکانال ۲/ ۱ میلیون واحد را نیز واگذار کرد و به کمترین سطح از ۲۵خرداد رسید.

فشار فروش در این روز معاملاتی آنچنان زیاد بود که ۹۰ درصد از سهام بورسی، معاملات روزانه خود را با افت قیمت به پایان رساندند که قریب به اتفاق این نمادها با صف‌های سنگین فروش مواجه بودند.

شکسته شدن کف‌های حمایتی، فعال شدن حد ضرر چارتریست در بسیاری از نمادها، هراس از ادامه‌دار بودن افت قیمت‌ها و جو روانی ناشی از کاهش نرخ دلار از مهم‌ترین دلایلی است که برای وضعیت این روزهای بورس تهران می‌توان عنوان کرد.

شاخص کل بورس تهران پس از آنکه افتی سه ماهه را تجربه کرد و بیش از ۴۲ درصد از ارتفاع خود را از دست داد، در دوم آبان به کف یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحد رسید.

پس از آن شاهد بازگشت مجدد این نماگر به مدار صعودی بودیم. به‌طوری که تنها در ۱۴ روز کاری، با رشد بیش از ۲۰ درصدی از کف، بازار سهام تغییر فاز داد و به اصطلاح «گاوی» شد.

این شرایط اما دوام چندانی نداشت و تنها هشت روز دیگر شاهد ثبت ارقام مثبت در کارنامه این بازار بودیم. شاخص تا محدوده یک میلیون و ۵۲۷ هزار واحد پیش رفت اما مجال برای رشد بیشتر نیافت و سهام باز هم کاهشی شدند.

حال پس از گذشت ۲۵ روز بار دیگر بورس تهران وارد فاز خرسی شد. شاید اولین باری باشد که در یک سال شاهد تغییر فاز چندباره بازار سهام هستیم. آخرین بار ۶ شهریور بود که دماسنج اصلی بازار سهام پس از تجربه رشدی پرشتاب و افسارگسیخته در محدوده یک میلیون و ۶۶۲ هزار واحدی وارد فاز خرسی شده بود.

در پاییز سال ۹۷ نیز اتفاقی مشابه رخ داد. در آن سال بورس تهران برای ۵۵ روز معاملاتی (از ۹ مهر تا پایان آذر۹۷) در مسیر کاهشی پیش رفت و سرانجام با ثبت افت ۱۵/ ۲۰ درصدی به فاز خرسی فرو رفت. اما تغییر فاز چندباره در یک سال اتفاقی نادر بود که در اوج هیجانات منفی به وقوع پیوست.

فوبیای ریزش ادامه‌دار سهام

یکی از مسائلی که ماحصل افزایش تعداد بورس‌اولی‌ها در سال جاری است، ترس از صفر شدن قیمت سهام است. فوبیایی که سبب شده رفتارها غیرمنطقی به نظر برسد و معامله‌گران فرار را بر قرار ترجیح دهند. در ادبیات مالی رفتاری به دو اصطلاح «زیان‌گریزی» (loss aversion) و «ریسک‌گریزی» (risk aversion) برخورد می‌کنیم.

ریسک‌گریزی این‌گونه تعریف می‌شود که همواره گزینه‌هایی که سود مطمئنی با ریسک پایین‌تر دارند جذابیت یا مطلوبیت بیشتری به سرمایه‌گذار می‌دهند، اما در زیان‌گریزی احساس سرمایه‌گذار تشریح می‌شود.

افراد عموما در مواجهه با زیان محتاط‌تر بوده و همین امر سبب بروز رفتارهای غیرعقلایی می‌شود. با یک مثال ساده فرض کنید یک سرمایه‌گذار در یک ماه ۱۰۰ میلیون تومان سود کسب کرده است و در ماه بعد به دلیل تغییر روند همان ۱۰۰ میلیون تومان را از دست داده است.

اگر هزینه فرصت این سرمایه‌گذاری را در نظر نگیریم، نباید تغییر در مطلوبیت وی ایجاد شده باشد. اما در واقعیت و بنا به نظرات مالی – رفتاری این سرمایه‌گذار با کاهش مطلوبیت مواجه شده است.

در واقع اثر بالاتر زیان بوده که مطلوبیت فرد را منفی کرده آن نیز در حالی که تغییری در دارایی‌های وی ایجاد نشده است. در چنین شرایطی طبیعی است که سرمایه‌گذاری که در دوره رونق نیز توجه چندانی به تحلیل‌ها نداشت، اکنون در مواجهه با زیان بسیار غیرمنطقی‌تر رفتار کند.

کفی که از دست رفت؛ ضررهایی که فعال شد

افت قیمت سهام در معاملات روز شنبه سبب شد تا نه تنها کف پیشین شاخص کل سهام یعنی یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحد از دست بروند، بلکه این نماگر ابرکانال ۲/ ۱ میلیون واحد را نیز ترک کند. مرزی روانی که پیش‌تر شاخص کل با برخورد به آن تغییر مسیر داده بود، اما روز شنبه این اتفاق نیفتاد و صف‌های سنگین فروش ۵هزار میلیارد تومانی در این روز، احتمال ریزش بیشتری را نیز می‌دهند.

در این میان کف نماگر بورس در مدار تعادل حمایتی (تکنیکال) یک میلیون و ۱۷۰ هزار واحد پیش‌روی فعالان این بازار قرار دارد. پیش از این نیز عنوان شده بود که به دنبال افت قیمت سهام در عموم نمادهای معاملاتی، حد ضرر بسیاری از چارتریست‌ها فعال شده و این دسته از بازیگران دست به ماشه فروش شده‌اند.

حال در صورت از دست رفتن کف بعدی تکنیکال، احتمالا افزایش فشار فروش از سوی این دسته از بورس‌بازان وجود دارد. به ویژه آنکه بخش عمده معامله‌گران این روزها بازار سهام را تازه‌واردانی تشکیل می‌دهند که اغلب نگاهی کوتاه‌مدت داشته و با استفاده از تحلیل‌های نموداری دادوستد می‌کنند.

ریزش دلار تا کجا؟

کاهش ریسک‌های سیستماتیک در سه روز پایانی ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و همزمان با آن اظهارات رئیس‌دولت در خصوص نرخ دلار ۱۵ هزار تومانی در سال آینده تاثیر خود را بر بازار ارز به جا گذاشته است. در این میان روز گذشته اعداد و ارقام حکایت از شکننده بودن مرز ۲۲هزار تومانی داشت. این مهم یکی دیگر از عوامل تشدید‌کننده فشار فروش در بازار سهام است.

جایی که بیش از ۶۰ درصد از شرکت‌های بورسی را کالایی‌هایی تشکیل می‌دهند که بر سودسازی آنها رابطه مستقیمی با نرخ دلار دارد. این در حالی است که برخی کارشناسان ارزشی بازار سهام معتقدند که سهام بزرگ و بنیادی بورس حتی با دلار ۱۷ هزار تومانی نیز با انحراف ۵ تا ۱۰درصدی در همین محدوده قیمتی، ارزنده هستند و روند کاهشی چندانی نخواهند داشت.

کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟

در روزی که شاخص کل بورس تهران بیشترین افت از ۲۵ آذرماه را ثبت کرد، ششمین خروج سنگین حقیقی در تاریخ این بازار رقم خورد. به این ترتیب روز شنبه سهامی به ارزش ۲ هزار و ۶۱ میلیارد تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد بازار به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شد. اما آیا این پول در حال حرکت به دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری است.

نگاهی گذرا به رقبای بازار سهام نشان می‌دهد در حال حاضر هیچ گزینه جذابی پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار ندارد.

دلار و سکه با کاهش ریسک‌های سیستماتیک در حال تخلیه حباب به وجود آمده در ماه‌های گذشته هستند.مسکن و خودرو نیز شرایط مشابهی را تجربه می‌کنند و آمار و ارقام از کاهش قیمت‌ها در این دو بازار حکایت دارد. بازار طلا نیز نه تنها به پول بزرگ نیاز دارد بلکه از جذابیت چندانی نیز برخوردار نیست. تنها گزینه پیش‌رو سرمایه‌گذاری در سپرده‌های پس‌انداز با سودهای کمتر از ۱۰ درصد است.

به نظر می‌رسد پول‌های خارج شده از گردونه معاملات سهام، به‌طور کامل از این بازار پرریسک دل نکنده‌اند و در حال ارزیابی بازار و قیمت‌ها و پیدا کردن نقطه ورود مجدد هستند. در این میان برخی کارگزاری‌ها به‌طور خودکار مانده حساب مشتریان خود را در صندوق زیرمجموعه سرمایه‌گذاری می‌کنند. شاید به این دلیل است که آمارها حکایت از ورود نقدینگی طی روزهای گذشته به صندوق‌های با درآمد ثابت داشته است.

نگرانی پوپولیستی از حذف هیجان‌ساز بورس

به جرات می‌توان گفت یکی از کورترین گره‌های بورس تهران که در شرایط هیجانی چه مثبت و چه منفی، بیشتر خود را نشان می‌دهد، محدودیت دامنه نوسان است. قانونی نماگر بورس در مدار تعادل خودساخته که سبب شد سهام ناتوان از پیداکردن نقطه تعادلی باشند و با تشدید هیجان در صفوف فروشی که روز به روز سنگین‌تر می‌شوند، امیدی به بازگشت روزهای سبز نباشد.

سیاست‌گذار بورسی نیز که از ابتدا و همانند دیگر بخش‌های کشور سیاستی پوپولیستی را در پیش گرفته، با نگرانی از پاسخگویی به سهامداران بابت این محدودیت صف‌ساز، به افزایش زیان نماگر بورس در مدار تعادل در این بازار دامن زده است.

دو روی سکه بازارها

بازار خرسی (Bear market) و بازار گاوی (Bull market)؛ دو واژه‌ای که به گوش همه فعالان بازارهای سرمایه‌گذاری آشنا است. حتی اگر درخصوص معنای واقعی آن اطلاعاتی نداشته باشند. قبل از اینکه به وضعیت بورس تهران و فاصله تا فاز خرسی وارد شویم، لازم است نگاهی کلی به دو اصلاح مزبور داشته باشیم.

بازار خرسی و گاوی چیست؟ چرا از این واژه‌ها در زمان صعود و نزول بازارها استفاده می‌شود؟ بورس نیویورک یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مالی است که در وال‌استریت بنا شده است. چند متر مانده به درب ورودی بورس نیویورک دو مجسمه بزرگ دیده می‌شود. مجسمه برنزی یک گاو بزرگ که در مقابل یک خرس تنومند قرار گرفته است.

مجسمه «گاو» معرف همه سرمایه‌گذارانی است که ریسک‌پذیری زیادی دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد و مجسمه «خرس» نمادی از سرمایه‌گذارانی است که می‌ترسند بازار با افت مواجه شود.

اما چرایی این نام‌گذاری به رفتار دو حیوان مذکور در زمان مبارزه بازمی‌گردد. گاوها هنگام مبارزه و جنگ، با حرکت دادن سر و شاخ خود از پایین به بالا سعی در ضربه زدن به دشمن دارند و به عبارتی حریف خود را به بالا پرت می‌کنند. در خرس اما عکس این موضوع صادق است. خرس‌ها در نبرد، همواره با دستان پرقدرت و ضربات از بالا به پایین دست‌ها، به حریف ضربه زده و آن را شکست می‌دهند.

از این‌رو بازار صعودی به بازار گاوی و بازار نزولی به بازار خرسی معروف است. اما افزایش یا کاهش قیمت‌ها در یک روز یا یک هفته نشان از گاوی یا خرسی بودن آن بازار نیست، بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. بر اساس تعاریف مالی-رفتاری، زمانی که نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود با کاهش بیش از ۲۰ درصدی مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود.