بورس اوراق بهادار چیست؟ راهنمای معامله اوراق بهادار
انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحوه معامله بورس اوراق بهادار این مطلب را مطالعه کنید.
بازار بورس اوراق بهادار یک بازار قانون‌مند و ساختاریافته است که در آن، سهام شرکت‌ها و اوراق اسناد مشارکت عرضه می‌شود. این بازار یکی از بهترین بازارهای سرمایه‌گذاری است که در صورت شناخت و تسلط کامل به آن می‌توان معاملات پرسودی را انجام داد.
بازار بورس اوراق بهادار یا به اختصار بازار بورس، به بازار اول اصلی و اول فرعی و بازار دوم تقسیم می شود و شرکت ها بر اساس شرایط و قوانین می توانند در هریک از بازار های بورس پذیرش شوند و نماد آنها مورد معامله قرارگیرد. البته پذیرش در این بازار نیازمند کسب تأییدیه ای است که پس از بررسی های گوناگون و نسبتاً دشواری صورت می گیرد. بسیاری از شرکت ها موفق به کسب مجوز پذیرش در این بازار نمی شوند و نمی توانند به بازار بورس وارد شوند. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها، برای ورود به دیگر بازار ها اقدام می کنند. در این بخش با بازار بورس اوراق بهادار ایران و همین‌طور نحوه معامله در این بازار آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
بورس اوراق بهادار چیست؟
در بازار بورس اوراق بهادار می‌توان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا اسناد مالی باارزش کرد. دلیل تأسیس این بازار، جلوگیری از خسارت‌های سنگین سرمایه‌گذاران بود. در گذشته، تمام ضررهای مالی متوجه خود سرمایه‌گذار می‌شد که این موضوع، احتمال ورشکستگی کامل را به دنبال داشت و جبران آن بسیار مشکل بود به همین خاطر بسیاری از کشورهای جهان به منظور حمایت از سرمایه‌گذاران، بازار بورس اوراق بهادار را تأسیس کردند.
این بازار تحت عنوان شرکت سهامی عام در حال اداره شدن است و در آن، شرکتهای سهامی مختلف حضور یافته‌اند. این شرکت‌ها، مجاز به فروش اوراق مشارکت و سهام خود بوده و می‌توانند طبق ضوابط تعیین‌شده سرمایه‌گذاران بی‌شماری را جذب کنند. بنابراین با تقویت این بازار می‌توان رونق اقتصادی در کشور ایجاد کرده و سرمایه خود را چندین برابر کرد که البته لازمه این موارد تسلط کافی به قوانین و ضوابط تعیین‌شده از سوی سازمان بورس است که ما این قوانین بورسی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.
تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران
اولین گام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1315 برداشته شد. در آن برهه زمانی، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود شرایط اقتصادی و بانکداری کشور استخدام شدند که دولت از بین این کارشناسان خبره، شخصی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مأمور راه‌اندازی بورس ایران کرد. این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را موردبررسی قرار داد اما با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی بزرگ به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلف اقتصادی و امنیتی مواجه شد. در سال 1333 نیز مجدد کارگروهی جهت راه‌اندازی بورس تشکیل شد که متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بود. آنها بعد از 12 سال تلاش و تحقیق در سال 1345 موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس کاربرد اوراق سلف بورس در اردیبهشت همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در 15 بهمن 1346 با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد. همچنین این سند قابلیت خرید و فروش داشته و از آن جهت انتقال دارایی استفاده می‌کنند. سازمانی که این اوراق را صادر می‌کند نهاد صادرکننده اوراق است و کارگزاری‌ها نیز با این نهاد در ارتباط بوده و اوراق‌های مختلف را برای متقاضیان خریداری می‌کنند. همچنین اوراق بهادار در انواع مختلف صادر شده و هر یک از آنها شرایط ویژه‌ای دارند.
انواع اوراق بهادار
از انواع اوراق بهادار می‌توان به اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه اشاره کرد. البته این اوراق‌های بهادار نیز دارای زیرمجموعه جداگانه‌ای هستند که در قسمت زیر یکایک آنها را توضیح داده‌ایم:
اوراق بهادار صاحبان سهام
اولین اوراقی که به بررسی آن می‌پردازیم اوراق بهادار صاحبان سهام است. این اوراق یکی از رایج‌ترین اوراق‌های بهادار است که بیشتر سرمایه‌گذاران از آن جهت سودآوری استفاده می‌کنند. تمام شرکت‌هایی که مجوز حضور در بورس ایران را به دست می‌آورند باید مرحله ارزشگذاری را طی کنند. در واقع، سازمان بورس بر اساس پارامترهای تعیین‌شده اقدام به ارزشگذاری شرکت و سهام آن می‌کند و ارزش اسمی برگه سهام اوراق بهادار آن شرکت را مشخص می‌کند. شرکت نیز قسمتی از برگه‌های اوراق بهادار یا سهام خود را در بازار بورس ارائه کرده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید این اوراق در کسب‌وکار آن مرکز سهیم شوند.
خریداران این نوع اوراق بهادار، علاوه بر اینکه از افزایش قیمت آن سود می‌برند از امتیازات ویژه‌ای نیز بهره‌مند می‌شوند. برای مثال شرکت در سال مالی، سود به دست‌آمده از فعالیت‌های خود را بین دارندگان برگه‌های اوراق بهادار تقسیم کرده و طبیعتاً فردی که سهام بیشتری را خریداری کرده باشد، سود بیشتری هم به حسابش واریز می‌شود.
اوراق بهادار بدهی
اوراق بهادار بدهی مخصوص شرکت‌هایی انتشار می‌یابد که نتوانسته‌اند سرمایه موردنظر کسب‌وکار خود را تأمین کنند و به نوعی مابقی سرمایه را کاربرد اوراق سلف از سرمایه‌گذاران فعال در بورس قرض می‌گیرند. این اوراق این‌گونه است که شرکت متقاضی بابت دریافت مبلغی از خریدار در بازه‌های زمانی مشخص، مبلغ توافق شده از قبل را به حساب خریدار واریز می‌کند و در وقت سررسید نیز کل مبلغی را که در ابتدا از خریدار دریافت کرده بود مجدد به او بازمی‌گرداند. بنابراین خریدار، مالک سهام نیست و تنها سود نقدی دریافت می‌کند.
ریسک این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار بسیار پایین بوده و این معامله کاملاً به نفع دو طرف است؛ زیرا خریدار علاوه بر دریافت اصل پول خود به صورت مرتب، مبالغی را دریافت می‌کند و شرکت‌ها نیز به جای دریافت وام‌های بانکی که دریافت آنها بسیار سخت و زمان‌بر است، از این نوع اوراق استفاده می‌کنند. همچنین برخلاف اوراق‌های دیگر که امکان دریافت نکردن سود وجود دارد در این اوراق دریافت سود حتمی است.
این اوراق با توجه به نوع شرکتی که آن را صادر کرده است به انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق استصناع، سهام امتیاز، اوراق بهادار وثیقه‌ای، گواهی سپرده، اوراق مرابحه و اوراق سلف موازی استاندارد تقسیم می‌شود.
اوراق بهادار مشتقه
اوراق بهادار مشتقه، اوراقی است که در بازار بورس و حتی خارج از آن کارایی دارد. این اوراق مانند اوراق صاحبان سهام، ارزش مادی ندارد و ارزش آن به کالای فیزیکی خریداری شده بستگی دارد. این اوراق بهادار به منظور خرید کالاهای فیزیکی مختلف عرضه می‌شود و پشتوانه آن محصولاتی مانند سکه، زعفران و ارز است. البته برآورد ارزش اوراق مشتقه به کالا محدود نمی‌شود و سهام‌های بورسی، سودهای بهره و داراییهای موجود در بورس نیز می‌توانند ارزش اوراق مشتقه را تعیین کنند. این اوراق بهادار هم 4 زیرمجموعه دارد که عبارت‌اند از قراردادهای سلف، معاوضه، آتی و اختیار معامله که همگی آنها قابل معامله در بازارهای بین‌المللی هستند.
تفاوت اوراق بهادار با اوراق مشارکت
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اوراق بهادار همان اوراق مشارکت است که این تصور کاملاً اشتباه است. اوراق بهادار همان‌طور که اشاره شد مدل‌های مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از انواع آن است. درواقع، اوراق مشارکت یکی از زیرمجموعه‌های اوراق بهادار بدهی است و کارکرد آن نیز این‌گونه است که خریدار، هم در قیمت اوراق و هم در سود مشارکت سهیم می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
اهداف بازار بورس اوراق بهادار
از اهداف بازار بورس اوراق بهادار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه بازار به کمک شیوه‌های نوین و فناوری‌های روز و فکر شده
- تأمین مالی شرکتهای ایرانی به کمک گردش سرمایه
- کنترل بازار و شفاف‌سازی قیمت محصولات اساسی
- تشویق سرمایه‌گذاران به حضور در بازار سرمایه
- کاهش نرخ بیکاری و استفاده از سرمایه‌های انسانی
- انجام معاملات قانونی با کم‌ترین ریسک
- دسترسی راحت‌تر به شرکتهای تولیدی
- همکاری بهتر عرضه‌کنندگان و خریداران با یکدیگر
شرایط خرید بورس اوراق بهادار
در این قسمت به بررسی شرایط خرید بورس اوراق بهادار ایران پرداخته‌ایم. با خرید اوراق بهادار می‌توانید سرمایه خود را افزایش داده و آن را در یک محیط امن و قانونی نگهداری کنید. مراحل خرید اوراق بهادار به ترتیب زیر است:
مرحله اول) رجوع به یکی از کارگزاری‌های معتبر
اولین مرحله برای خرید اوراق بهادار این است که عضو یک کارگزاری شوید و اطلاعات هویتی شما برای سازمان بورس و مراکز نظارتی ارسال شود که این کار توسط کارگزاری‌های سراسر کشور صورت می‌گیرد. بنابراین گام نخست این است که به عضویت یک کارگزاری معتبر درآیید.
مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام
این سامانه به منظور مبارزه با پول‌شویی راه‌اندازی شده است و همه افراد حقیقی و حقوقی متقاضی باید در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند و به نوعی احراز هویت شوند. بنابراین بدون ثبت‌نام در این سامانه اجازه حضور در بازار بورس را به دست نمی‌آورید. بعد از اینکه مدارک خود را که شامل کپی کارت ملی و شناسنامه است به کارگزاری تحویل دادید و در سامانه سجام نیز ثبت‌نام کردید، یک کد بورسی برای شما ارسال می‌شود. البته این کد بلافاصله صادر نمی‌شود و معمولاً چند روز زمان می‌برد تا به ایمیل شما ارسال شود. همچنین همزمان با کد بورسی یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال خواهد شد که از طریق آن می‌توانید معاملات اوراق بهادار را انجام دهید. بنابراین با استفاده از کد آنلاین می‌توانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. ضمن اینکه، باید 1 ماه از ارسال کد بورسی بگذرد و سپس به دادوستد بپردازید.
مرحله سوم) پرداخت مبلغ به حساب معاملاتی
در این مرحله، مبلغی را که جهت سرمایه‌گذاری و خرید اوراق در نظر گرفته‌اید باید به حساب معاملاتی خود انتقال دهید. این حساب نزد کارگزار محفوظ بوده و درواقع، کارگزار رابط بین شما و فروشنده است.
مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار
در این مرحله که آخرین مرحله است می‌توانید وارد سامانه شوید و سهام‌هایی که مایل به خرید آنها هستید را انتخاب کنید. بعد از انتخاب سهام، کارگزار سفارش شما را بررسی کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس انتقال می‌دهد و در نهایت آن سهام متعلق به شما می‌شود.
نحوه خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی
خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی نیز امکان‌پذیر است. در این شیوه، خریداران به صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبد گردان‌ها اقدام به خرید اوراق بهادار می‌کنند. بنابراین سرمایه‌گذاران با در اختیار گذاشتن سرمایه خود نزد صندوق سرمایه‌گذاری می‌توانند خرید اوراق بهادار را انجام دهند و دیگر به کد بورسی نیاز ندارند. در صورتی هم که خود فرد بخواهد مراحل خرید اوراق را انجام دهد بایستی کد بورسی داشته باشد.
میزان کارمزد خرید اوراق بهادار
میزان کارمزد خرید اوراق بهادار برابر است با 1/5 درصد از کل مبلغ تبادل شده بین خریدار و فروشنده که این مبلغ به دلیل پیگیری کارهای مربوط و ارتباط با سازمان بورس در اختیار کارگزار قرار می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری و معامله اوراق بهادار
اوراق بهادار بیانگر بنگاهی است که در آن، از شرکتهای تولیدی گرفته تا سایر نهادهای تجاری به دنبال جذب سرمایه هستند و در طرف مقابل نیز عموم مردم قرار دارند که به دنبال افزایش سرمایه خود در یک محیط قانون‌مند هستند. بنابراین معامله اوراق بهادار، هر دو طرف را به هدف تعیین‌شده و مقصود خود می‌رساند. ضمن اینکه، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار در حال جایگزین شدن وام‌های بانکی است و بسیاری از سرمایه‌گذاران، اولویت خود را این بازار قرار داده‌اند. یکی از دلایل جذب شدن سرمایه‌گذاران در بازار بورس اوراق بهادار این است که این بازار تنوع بالایی داشته و در حوزه‌های مختلف آن می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری کرد.
کلام آخر اینکه پیش از وارد شدن به این بازار باید با قوانین، شرایط و تکنیک‌های مختلف آن آشنا شوید تا هنگام انجام معامله به انتخاب‌های درستی دست بزنید. ما در کارگزاری سرمایه و دانش در تلاش هستیم تا شما عزیزان را با صفر تا صد بورس آشنا کنیم و درنهایت با یک دانش و آگاهی کامل در این بازار حضور یابید.
ادامه آموزش مجازی در همدان/ دانشگاه‌ها ۲ هفته تعطیل شدند
ایسنا/همدان رئیس کمیسیون دانشجویی و خوابگاه‌های استان همدان از عدم برگزاری کلاس‌های حضوری دانشگاه‌های استان به مدت دو هفته خبر داد.
مسلم مخفی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بنابراین بود که کلاس‌های دانشگاه‌های استان به صورت حضوری از ابتدای مهر، بازگشایی شود اما با توجه به استدلال اعضای کمیسیون دانشجویی که روز گذشته (سه‌شنبه ۲۹ شهریورماه) برگزار شد تصمیم گرفتیم که کلاس‌های آموزشی تا دو هفته در تمام دانشگاه‌های استان به صورت مجازی باشد.
مخفی تصریح کرد: نمایندگان دانشگاه‌ها با اشاره به تعطیلاتی که در هفته ابتدایی مهرماه است گفتند که شرایط تشکیل کلاس‌ها وجود ندارد و ناهماهنگی به وجود می‌آید.
وی ادامه داد: دانشگاه‌ها فرصتی دو هفته‌ای خواستند تا شرایط بازگشایی دانشگاه از نظر تجهیز خوابگاه‌ها و راه‌اندازی سلف دانشگاه را فراهم کنند.
رئیس کمیسیون دانشجویی استانداری همدان خاطرنشان کرد: با توجه به تنش آبی در همدان، تامین آب هم از معضلاتی است که در راه بازگشایی دانشگاه‌ها وجود دارد و دانشگاه‌ها در تلاش هستند که تمهیدات لازم را فراهم کنند.
کاربرد اوراق سلف
· آیا برای ساخت دارایی‌هایی همچون ساختمان و یا کالا به پول نیاز دارید؟
· آیا درصدد تامین مالی برای انجام عملیات ساختمانی خود می‌باشید؟
· آیا برای تأمین مالی از سیستم بانکی با محدودیت روبرو شدهاید؟
راهکار حل مشکل شما: شما می‌توانید با خدمات مشاوره تأمین سرمایه بانک مسکن از طریق انتشار اوراق استصناع (سفارش ساخت) به اهداف خود دست یابید.
اوراق استصناع چیست؟
اوراق استصناع یکی از ابزارهای تأمین مالی مبتنی بر بدهی است. سه نکته مهم در خصوص این اوراق وجود دارد که آن را از سایر ابزارهای تامین مالی متمایز می‌کند. اول اینکه در این اوراق به طور معمول کالای مورد نظر (موضوع استصناع) موجود نیست و سازنده در آینده آن را ساخته و تحویل می‌دهد. دوم اینکه تهیة مواد اوّلیه و لوازم کار به عهدة سازنده است. سوم اینکه به‌طور معمول در زمان انعقاد قرارداد کل مبلغ قرارداد پرداخت نمی‌شود، بلکه بخشی از آن به عنوان پیش پرداخت داده می‌شود بخش دیگر به صورت دفعی یا تدریجی تا زمان تحویل کالا پرداخت می‌شود.
مزایا و ویژگی های اوراق استصناع چیست؟
v عمر اوراق استصناع نمی‌تواند بیش از 80 درصد از مجموع دورۀ ساخت و عمر اقتصادی پیش‌بینی شده برای دارایی مورد نظر باشد.
v اقساط سود، طی عمر اوراق تا سررسید به دارندگان اوراق پرداخت می‌شود و دوره پرداخت سود میتواند به صورت ماهانه، سه ماهه و یا شش ماهه و بدون دوره تنفس باشد.
v اصل بدهی در انتهای دوره به صورت یکجا به دارندگان اورق بازپرداخت می‌شود.
v چنانچه شرکت متقاضی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس باشد، سهام آن شرکت میتواند به عنوان وثیقه کاربرد اوراق سلف پذیرفته شود.
v شما می‌توانید اصل و سود اوراق را نیز یکجا و در انتهای دوره به سرمایه‌گذاران پرداخت نمایید.
متقاضی دریافت این خدمت باید چه شرایطی داشته باشد؟
v میتواند شرکت سهامی، تعاونی و نهادهای عمومی غیر دولتی باشد.
v اظهارنظر بازرس و حسابرس شرکت در خصوص صورتهای مالی دو سال اخیر آن مردود یا عدم اظهارنظر نباشد.
v مجموع جریان نقدی حاصل از عملیات آن در دو سال مالی اخیر مثبت باشد.
v حداکثر نسبت مجموع بدهیها به داراییهای آن 90 درصد باشد.
هر نوع دارایی که امکان ساخت و تحویل آن در دوره زمانی مورد نظر متقاضی وجود داشته باشد، میتواند به عنوان دارایی پشتوانه اوراق استصناع قرار گیرد.
شرایط داراییهای مورد قبول به عنوان پشتوانه تأمین مالی اوراق استصناع چیست؟
v هر نوع دارایی که امکان ساخت و تحویل آن در دوره زمانی مورد نظر متقاضی انتشار اوراق، وجود داشته باشد.
v دارایی‌هایی که به مقادیر زیاد و به طور مستمر در کوتاه‌مدت تولید می‌شود، نمی‌تواند مبنای انتشار اوراق قرار گیرد.
v هیچگونه محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی برای انتقال دارایی، منافع و حقوق ناشی از آن وجود نداشته و امکان واگذاری به غیر را داشته باشد.
v از زمان شروع ساخت تا پایان سررسید اوراق، دارایی باید از پوشش بیمه‌ای مناسب و کافی از جمله بیمه مسئولیت مدنی و بیمه تمام خطر پروژه برخوردار باشد.
v تمامی مجوزهای قانونی لازم برای ساخت آن از مراجع ذیربط اخذ شده باشد.
تأمین سرمایه بانک مسکن چه خدماتی را در این زمینه به شما ارائه می‌نماید:
تأمین سرمایه بانک مسکن به‌عنوان نهاد مالی تأثیرگذار و نوآور، دارای تجارب موفق در زمینه انتشار انواع اوراق بهادارمیباشد. در صورت انتخاب تأمین سرمایه بانک مسکن، این شرکت در تمام مسیر از ابتدا تا انتهای دوره تامین مالی کلیه امور زیر را به نمایندگی از شما به انجام خواهد رساند:
v v پذیرش سمت مشاور عرضه اوراق و ارائه خدمات مشاوره، تهیه گزارش توجیهی و اخذ مجوزهای مربوطه
v پذیرش سمت تعهد پذیره‌نویس( تأمین منابع مالی مورد نیاز شما از بازار سرمایه)
v پذیرش سمت بازارگردان(تسهیل معاملات اوراق در بازار سرمایه)
v مذاکره با کارشناسان رسمی دادگستری و اخذ گزارش ارزشگذاری دارایی‌ها
v انجام امور به نمایندگی از متقاضی در نهادهای ناظر
v مذاکره با نهادهای مالی حائز شرایط به منظور تعیین ضامن و عامل فروش
v قبولی سمت‌های متعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق
v تغییر حسابرس و اخذ گزارش حسابرسی از حسابرسان معتمد سازمان (در صورت لزوم)
دیدگاه شما