ریزش بورس‌ها در جهان

بیشتر شاخص های مهم بورسی در جهان ریزش کردند.

ریزش بورس‌های جهانی چقدر به ثروتمندان ضرر زد؟

جف بزوس و بیل گیتس بیش از ۶ میلیارد دلار از ثروتش را در یک روز از دست دادند.

همزمان با ریزش شدید شاخص های بورسی در جهان، ثروتمندان جهان شاهد کاهش چشمگیر ثروت خود بوده اند. آن طور که محاسبات شاخص ثروتمندان بلومبرگ نشان می دهد به دنبال سقوط شدید شاخص های بورسی در روز بیست و هشتم اکتبر، جف بزوس، بنیان گذار و مدیرعامل آمازون و ثروتمندترین فرد جهان در مجموع ۶.۷۶ میلیارد دلار از ثروت خود را از دست داده است.

به نقل از ایسنا، این کاهش ثروت تنها محدود به بزوس نبوده و بیل گیتس- بنیان گذار مایکروسافت نیز متحمل خسارت ۲.۳ میلیارد دلاری شده است. ثروت ایلان ماسک- بنیان گذار خوروسازی تسلا و گروه فضایی اسپیس ایکس ۴.۲۴ میلیارد دلار و ثروت مارک زاکربرگ- بنیان گذار فیس بوک ۵.۷۵ میلیارد دلار ریزش داشته است.

تمامی افراد دیگر حاضر در فهرست ۱۰ ثروتمند نخست جهان یعنی برنارد آرنو، موکاش آمبانی، وارن بافت، استیو بالمر، لری پیج و سرگی برین نیز به دنبال سقوط سنگین شاخص های بورسی در روز گذشته متحمل خسارت های میلیارد دلاری شده اند. ریزش نمادهای بورسی به ویژه در بین نمادهای بزرگ قابل توجه بوده است.

سقوط شاخص داوجونز اینداستریال اوریج که مهم ترین شاخص بورس نیویورک نیز محسوب می شود از همه سنگین تر بوده و این شاخص بدترین عملکرد روزانه خود را از ماه ژوییه به ثبت رساند. به گفته کارشناسان، صعود مجدد آمار مبتلایان به کرونا در سراسر جهان و احتمال بازگشت قرنطینه های سختگیرانه و همچنین سردرگمی بازارها از برنده انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که قرار است سوم نوامبر برگزار شود در ثبت این عملکرد بد موثر بوده اند.

علاوه بر بورس آمریکا، دیگر بورس های مهم جهان در اروپا، آسیا و اقیانوسیه نیز شاهد ریزش های سنگینی بودند و این مساله باعث شد میلیاردرهای آسیایی و اروپایی نیز با کاهش قابل توجه ثروت خود مواجه شوند.

بانک مرکزی؛ متهم ردیف اول ریزش بورس

عوامل مختلفی برای سقوط سال گذشته شاخص بورس نام برده می‌شود و گروهی از کارشناسان عوامل پولی را علت اصلی سقوط بورس می‌دانند.

بعد از رشد شتابان شاخص بورس در ۵ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ و تشویق‌های مکرر مسئولین از جمله شخص رئیس محترم جمهور، رئیس بانک مرکزی، وزیر اقتصاد برای حضور مردم در بورس و جذب سرمایه‌های خرد و کلان مردمی به بازار سرمایه، به ناگاه از اواخر مرداد سال ۱۳۹۹ عوامل مختلفی دست به دست هم داد تا شاخص را با افتی حدود ۵۰ درصدی و بسیاری از سبدهای سرمایه گذاری مردم را با ضررهای ۶۰ الی ۸۰ درصدی مواجه کند.

بورس چرا سقوط کرد؟

از عوامل مختلفی برای افت شاخص بورس نام برده می‌شود. برخی عدم شفافیت تراکنش‌های حقوقی‌های بزرگ بازار و فقدان رگولاتوری سازمان بورس بر این تراکنش‌ها و رفتارهای حقوقی‌های بزرگ، یا عرضه‌های بدون برنامه ریزی سهام عدالت در بازار و در ادامه عدم نظارت بر چگونگی فروش این سهام مردم توسط بانک‌ها و کارگزاری‌ها در بازار را علت ریزش بورس می‌دانند و برخی دیگر نیز مانند آنچه در دومین مناظره میان نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گذشت، دلایل سیاسی نظیر اختلاف میان وزارت اقتصاد و وزارت نفت را علت سقوط بورس معرفی می‌کنند.

اما گروهی دیگر از کارشناسان علت‌ها و عوامل پولی را علت اصلی سقوط بورس می‌دانند و آدرس درست ریزش شاخص بازار سهام را میرداماد و سیاستهای پولی بانک مرکزی در حمایت بیجا از مؤسسات اعتباری و نیز عدم حمایت بانک مرکزی از صندوق توسعه بازار، معرفی می‌کنند. موضوعی که وزیر اقتصاد نیز اخیراً به آن اشاره کرد و گفت: «سوء مدیریت در مدیریت نرخ بهره بین بانکی در سال گذشته باعث ریزش بازار سهام شد. اگر نوسانات نرخ بهره بین بانکی با سو مدیریت مواجه نمی‌شد، چشم انداز مثبت روند رو به رشد بازار سهام به گونه‌ای بود که می‌توانستیم حتی به بانک مرکزی در هدایت نقدینگی کمک کنیم، چنانچه در مهر و آبان این اتفاق افتاد.»

به گفته دژپسند، «بانک مرکزی برخی مؤسسات اعتباری مشکل‌دار را که زیر نظر گرفته بود، در اسفندماه برای حل مشکل آن مؤسسه، ۱۱ هزار میلیارد تومان اوراق (آن) را خریداری کرد تا مشکلش حل شود اما همین بانک مرکزی حاضر نبود کمتر از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای حل مشکل بورس ارز صندوق توسعه را خریداری کند».

در واقع مبتنی بر ادعای وزیر اقتصاد، خرید نابجای اوراق مؤسسات اعتباری مشکل دار توسط بانک مرکزی و به تبع آن تزریق بی رویه ذخایر توسط بانک مرکزی به این مؤسسات باعث ایجاد مازاد ذخایر در بازار بین بانکی شد و همین مهمترین علت هجوم غیر طبیعی سرمایه‌ها به سمت بازار سهام است.

علاوه بر این ادعای وزیر اقتصاد لازم است به این نکته مهم هم اشاره شود که کاهش نرخ ذخیره قانونی و تغییر ناگهانی قواعد محاسبه و نگهداشت سپرده قانونی بانک‌ها توسط بانک مرکزی با وجود کاهش تقاضای اعتبار ناشی از همه گیری ویروس کرونا، خود به عنوان یکی دیگر از مهمترین عوامل ایجاد مازاد ذخایر در بازار بین بانکی و به دنبال آن کاهش غیرطبیعی نرخ بهره بین بانکی نام برده می‌شود.

سوم خرداد ماه ۱۳۹۹ در شرایطی که بورس به صورت شتابان به رشد خود که از ابتدای سال شروع شده بود، ادامه می‌داد که در کمال تعجب به ناگاه بخشنامه‌ای از جانب بانک مرکزی به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری ابلاغ شد که در آن تأکید شده بود دوره نگهداری سپرده قانونی به ۱۴ روز و نیز امکان استفاده از ۳۰ درصد سپرده قانونی بانک‌ها در حساب‌های جاری شأن فراهم شود. در حالیکه بازار بین بانکی غرق در وفور ذخایر بود، نرخ بهره بین بانکی به شدت سقوط کرده بود و تقاضای اعتبار و تمایل به تسهیلات گیری به دلیل همه گیری کرونا در کمترین مقدار ممکن بود، بنابراین با این بخشنامه ناگهانی و تعجب برانگیز سقوط نرخ بهره بین بانکی شتاب بیشتری گرفت.

همان گونه که پیشتر هم رفتار غلط پولی بانک مرکزی در بهره گیری از ابزارهای سیاستهای پولی در سال ۱۳۹۹ به عنوان محتمل‌ترین سناریو در بیان علل جهش غیرعادی و به دنبال آن ریزش ناگهانی شاخص بازار سهام توسط اهالی بازار طرح می‌شد، آمار هم نشان می‌دهد در آن ایام تزریق بی رویه ذخایر توسط بانک مرکزی چه به علت تبدیل ارزهای صندوق توسعه ملی به ریال بوده باشد، چه ناشی از اقدام مستقل بانک مرکزی برای حمایت از مؤسسات اعتباری مشکل دار و چه به هر علت دیگری از جمله کاهش نرخ ذخیره قانونی توسط بانک مرکزی، در دستور کار ریاست کل بانک مرکزی قرار گرفت و منجر به کاهش ناگهانی نرخ بهره بین بانکی شد.

البته همتی، رئیس کل سابق بانک مرکزی معتقد است عدم همکاری وزارت اقتصاد در انتشار به موقع اوراق بدهی جهت پاسخ دهی به مازاد ذخایر و به تبع آن جلوگیری از کاهش غیرعادی نرخ بهره بین بانکی علت اصلی جهش و سپس سقوط غیرعادی بورس است.

لازم به توضیح است که کاهش نرخ بهره بین بانکی مهمترین سیگنال برای اهالی بازار و سرمایه گذاران بازار پول و بازار سرمایه محسوب می‌شود که سرمایه گذاران بزرگ را کمک می‌کند تا مبتنی بر آن بتوانند از سیاستها و وضعیت اعتباری بازار پول کشور مطلع شوند. زمانیکه نرخ بهره بین بانکی کاهش می‌یابد (همانند آنگونه که در نیمه اول سال ۱۳۹۹ رخ داد و به عددهای بسیاری نازلی در حدود ۸ درصد رسید) در واقع بانک مرکزی به سرمایه گذاران اینگونه القا می‌کند که قرار است نرخ سود سپرده‌ها سیر نزولی را طی کند بنابراین بانک‌ها گزینه خوبی برای سرمایه گذاری نیستند و به این ترتیب نقدینگی را به سمت بازارهای موازی از جمله بازار سرمایه هدایت می‌کند. و بالعکس زمانیکه نرخ بهره بین بانکی افزایش می‌یابد (همانند آنگونه که در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ رخ داد و به عددهای بالای ۲۰ درصد رسید) در واقع بانک مرکزی به دنبال القای این سیگنال به سرمایه‌های کلان است که هدایت نقدینگی به سمت بانک‌ها با بازدهی قابل توجهی مواجه خواهد شد، فلذا باعث کوچ ریزش بورس‌ها در جهان نقدینگی از بازار سرمایه و به تبع آن ریزش این بازار خواهد شد.

سه دلیل کاهش نرخ بهره بین بانکی

به طور کلی ۴ علت برای کاهش ناگهانی نرخ بهره بین بانکی، به دنبال آن تبدیل شبه پول به پول در نظام بانکی، سپس گسیل آن به بازار سهام و در نتیجه رشد جهشی و غیرطبیعی بورس و جذب سرمایه‌های خرد مردم به این بازار ذکر می‌شود که عبارتند از:

۱. تزریق ذخایر توسط بانک مرکزی به برخی مؤسسات اعتباری مشکل دار

۲. تبدیل بخشهایی از ارزهای بلوکه شده صندوق توسعه ملی به ریال توسط بانک مرکزی

۳. کاهش نرخ ذخایر قانونی توسط بانک مرکزی با وجود کاهش تقاضای اعتبار

۴. تغییر ناگهانی قواعد محاسبه و نگهداشت سپرده قانونی بانک‌ها توسط بانک مرکزی

بنابر این می‌توان گفت که بازی چالش برانگیز بانک مرکزی با نرخ بهره در طول سال ۱۳۹۹ علت ریشه‌ای و اولیه جهش غیر طبیعی و به دنبال آن سقوط ناگهانی بورس است که سایر عوامل مانند اختلافات میان وزیر اقتصاد و وزیر نفت نسبت به عرضه ETF ها و نظارت غیرکارآمد سازمان بورس بر رفتار حقوقی‌ها و سایر عوامل همگی علل ثانویه ای بودند که اگر متغیرها و ابزارهای پولی توسط بانک مرکزی به درستی مدیریت و کنترل می‌شد، این عوامل ثانویه امکان اثرگذاری به حدی که منجر به سقوط بورس شوند را نداشتند.

گلایه‌هایی که مردم و سهامداران خرد از سیاستگذار پولی کشور یعنی همتی، ریاست کل بانک مرکزی در نیمه اول سال ۱۳۹۹ داشتند این بود که نمی‌بایست اولاً با اتخاذ چنین رفتار غیرمسئولانه ای در کاهش ناگهانی نرخ بهره بین بانکی که از ابتدا مشخص بود ناپایدار است، ثانیاً با تغییرات ناگهانی و تعجب برانگیز در قواعد سپرده‌های قانونی بانک‌ها در حالیکه با کاهش تقاضای اعتبار ناشی از همه گیری کرونا مواجه بودیم، سرمایه‌های مردمی را به سمت بازار سهام جذب می‌کرد در حالیکه ریاست وقت بانک مرکزی معتقد به وجود حباب در بورس بود، و سپس با افزایش ناگهانی نرخ بهره بین بانکی با ابزارهای مستقیم پولی مثل افزایش کف کانال نرخ بهره، بورس با ریزش مداوم مواجه شود و به تبع آن بخش زیادی از این سرمایه‌های مردمی از بین برود.

ریزش بورس‌ها در جهان

بیشتر شاخص های مهم بورسی در جهان ریزش کردند.

به گزارش اینتیتر به نقل از ایسنا، قیمت نفت در بازارهای جهانی کماکان یک عامل نگران کننده برای فعالان ریزش بورس‌ها در جهان بورسی باقی مانده است. نفت که در اوایل امسال حتی به قیمت منفی نیز رسیده بود اکنون و با احیای تقاضا مدت‌هاست که در سطح بالای ۶۰ دلاری قرار دارد و همین مساله باعث افزایش قیمت بنزین، افزایش شدید تورم در بخش انرژی و به تبع آن افزایش تورم کشورهای مختلف شده است. جو بایدن- رئیس جمهور آمریکا- برای کاهش قیمت ها دستور عرضه ذخایر استراتژیک نفتی این کشور در بازار را داده است.

وضعیت تورم نسبت به ماه‌های قبل نه تنها بهتر نشده که حالا با اوج گیری قیمت انرژی و مسکن و همچنین نقدینگی موجود روز به روز شرایط وخیم تری را تجربه می‌کند. نرخ تورم سومین اقتصاد اروپا در ۱۲ ماه منتهی به اکتبر با ۰.۴ درصد افزایش نسبت به دوره مشابه منتهی به ماه قبل به سطح ۲.۶ درصد رسید. این نرخ تورم که ۰.۲ درصد بیشتر از نرخ مورد انتظار قبلی و بالاترین سطح تورمی ثبت شده در فرانسه در ۱۳ سال اخیر بوده ریزش بورس‌ها در جهان است.

مدیران بانکی سعی دارند بازارها را آرام نگه دارند اما به وخیم بودن اوضاع نیز اشاره دارند. رافائل بوستیک- مدیر دفتر منطقه ای فدرال رزرو در آتلانتا- گفته نرخ بهره‌ می‌تواند تا پیش از پایان یافتن سال جاری میلادی افزایش پیدا کنند. جان ویلیامز- مدیر دفتر منطقه ای نیویورک- گفته نرخ تورم در سطحی قرار دارد که مقابله با آن نیازمند زمان و حوصله خواهد بود. گری رایس- سخنگوی صندوق بین المللی پول- نیز در رابطه با افزایش تورم گفت تورم بالا، کوتاه مدت نخواهد بود.

با شیوع گسترده کرونا در انگلیس که منجر به توقف بخش بزرگی از فعالیتهای اقتصادی شده، نرخ تورم سالانه این کشور تا پایان اکتبر با ۰.۸ درصد افزایش نسبت به ماه قبل به ۴.۲ درصد رسید. این تورم بالاترین نرخ تورم انگلیس در ۱۰ سال اخیر محسوب می‌شود و بیش از همه در نتیجه افزایش کم سابقه انرژی رقم خورده است. این تورم ۰.۴ درصد از چیزی که پیشتر نیز انتظارش می رفت بیشتر بوده است و کار بانک مرکزی انگلیس را نسبت به قبل دشوارتر خواهد ساخت.

از سوی دیگر اما رشد اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سطح بالایی باقی مانده است. مرکز آمار اتحادیه اروپا گزارش اولیه خود از رشد اقتصادی کشورهای اروپایی در سومین فصل سال ۲۰۲۱ را منتشر کرد که بر این اساس متوسط رشد اقتصادی ۱۹ کشور عضو منطقه یورو و ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به ترتیب ۲.۲ درصد و ۲.۱ درصد بوده است. این رشد در مقایسه با رشد سه ماهه قبل در منطقه یورو ۰.۱ درصد و در اتحادیه اروپا ۰.۲ درصد افزایش پیدا کرده است.

با وجود پیشرفت واکسیناسیون، رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای جهان در سطح ناامیدکننده ای باقی مانده است. رشد منفی اقتصادی سومین اقتصاد بزرگ جهان همان گونه که پیشتر نیز انتظار می رفت، از سر گرفته شد و پس از یک رشد فصلی مثبت، رشد اقتصادی ژاپن به منفی سه درصد رسید. این رشد که ۰.ریزش بورس‌ها در جهان ۸ درصد کمتر از رشد پیش بینی شده قبلی توسط کارشناسان و ۳.۴ درصد کمتر از رشد دوره مشابه قبل است، بیش از همه به دلیل رشد منفی ۵.۵ درصدی مخارج سرمایه ای رقم خورد.

در هشداری آشکار برای اقتصاد آمریکا، شاخص خوش بینی به اقتصاد این کشور تا پایان ماه اکتبر ریزش بورس‌ها در جهان به ۶۶.۸ واحد رسیده که این رقم ۴.۹ درصد کمتر از رقم ثبت شده در ماه قبل است. با توجه به این روند انتظار می رود ورود جریان سرمایه‌های جدید به بخش‌های مختلف اقتصادی آمریکا کندتر شده و دولت مجبور شود به طور مستقیم نقدینگی بیشتری به بازارها تزریق کند. کار بررسی لایحه پیشنهادی دولت برای تخصیص یک تریلیون دلار اعتبار در مجلس سنا به زودی آغاز می شود.

مرکز آمار انگلیس در گزارشی اعلام کرد که در نتیجه کاهش محدودیت های کرونایی و پیشرفت در روند واکسیناسیون، اقتصاد این کشور در ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر ۶.۶ درصد رشد کرده که این عملکرد اگر چه ۱۶.۹ درصد کمتر از رشد ثبت شده بازه منتهی به سه ماه قبل بوده اما این رشد اقتصادی یکی از بهترین ارقام رشد ثبت شده امسال انگلیس بوده است. رشد اقتصادی سه ماهه دوم سال انگلیس بالای ۲۰ درصد بود که بهترین رشد فصلی تاریخ معاصر این کشور محسوب می شود.

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی تاکنون بیش از ۲۵۸ میلیون و ۷۵۷ هزار و ۶۱ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین پنج میلیون و ۱۷۹ هزار و ۶۵۴ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۷۹۵ هزار و ۱۷ نفر، برزیل با ۶۱۲ هزار و ۸۴۲ نفر، هند با ۴۶۶ هزار و ۱۴۷ نفر، مکزیک با ۲۹۲ هزار و ۵۲۴ نفر و روسیه با ۲۶۶ هزار و ۵۷۹ نفر بوده است. (به‌روزرسانی تا ساعت ۱۲ ظهر به وقت گرینویچ)

دن اسپایسر – تحلیلگر بازار سرمایه در موسسه ای ان زد – گفت: سه ماهه ریزش بورس‌ها در جهان سوم سال دارای جنبه های مثبت و جنبه های منفی بود و ما شاهد بودیم شرکت‌های بزرگ شاخص اس اند پی ۵۰۰ یک رشد متوسط ۱۳ درصدی را در درآمد خود به نسبت فصل قبل ثبت کردند. از طرف دیگر ریسک‌های موجود بر سر راه بازار از جمله تورم و اخلال در زنجیره تامین طی این مدت نه تنها کمتر نشده اند بلکه بیشتر هم شده اند.

بورس آمریکا

در وال استریت بیشتر شاخص‌ها نزولی بودند؛ تا جایی که دو شاخص از سه شاخص اصلی بورسی در سطح پایین تری از روز قبل خود بسته شدند.

شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۰.۳۳ درصد افزایش نسبت به روز قبل و در سطح ۳۵ هزار و ۷۳۷.۹۰ واحد بسته شد.

شاخص «اس اند پی ۵۰۰» با ۰.۱۳ درصد کاهش تا سطح ۴۶۶۸.۴۵ واحدی پایین رفت و دیگر شاخص مهم بورسی آمریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ۱.۳۱ درصد کاهش در سطح ۱۵ هزار و ۶۴۷.۲۷ واحدی بسته شد.

بورس‌های اروپایی

در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص “فوتسی ۱۰۰” بورس لندن با ۰.۱۵ درصد افزایش نسبت به روز قبل و در سطح ۷۲۶۶.۶۹ واحد بسته شد.

شاخص “دکس ۳۰” بورس فرانکفورت در آلمان با ریزش ۱.۱۱ درصدی و ایستادن در سطح ۱۵ هزار و ۹۳۷.۰۱ واحدی به کار خود خاتمه داد و شاخص “کک ۴۰” بورس پاریس با عقبگرد ۰.۸۵ درصدی در سطح ۷۰۴۴.۶۲ واحد بسته شد. در مادرید شاخص “ایبکس ۳۵” ۰.۰۷ درصد پایین رفت و به ۸۸۱۵.۱۰ واحد رسید.

بورس‌های آسیایی

در معاملات بورس‌های آسیا، شاخص‌ها عملکرد مختلفی داشتند؛ تا جایی که شاخص “نیک کی ۲۲۵” بورس توکیو ژاپن با صعود ۰.۰۹ درصدی تا سطح ۲۹ هزار و ۷۷۴.۱۱ واحدی بالا رفت. شاخص “هانگ سنگ” بورس هنگ‌کنگ ۱.۲۰ درصد پایین رفت و در سطح ۲۴ هزار و ۶۵۱.۵۸ واحد بسته شد.

در چین شاخص “شانگهای کامپوزیت” صعود ۰.۰۲ درصدی را تجربه کرد و در سطح ۴۹۱۳.۳۵ واحد بسته شد. در استرالیا شاخص “اس اند پی اس اند ایکس ۲۰۰” بورس سیدنی با ۰.۷۸ درصد افزایش و ایستادن در سطح ۷۴۱۰.۵۷ واحدی به کار خود خاتمه داد.

در بین دیگر شاخص‌های مهم آسیایی، شاخص ” تاپیکس” ژاپن نزولی بود. (معیار محاسبه تغییرات قیمتی، ساعت پایانی معاملات روزانه بورس نیویورک بوده است.)

نفت

در بازار طلای سیاه روند قیمت‌ها صعودی بود. هر بشکه نفت “وست تگزاس اینتر مدیت” با ۱.۳۵ درصد افزایش به ۷۸.۶۵ دلار رسید و نفت خام برنت دریای شمال با صعود ۱.۱۲ درصدی به ازای ۸۲.۳۵ دلار در هر بشکه مبادله شد.

طلا و نقره

همچنین در بازار فلزات گران‌بها، بهای هر اونس طلا با کاهش ۰.۷۲ درصدی نسبت به روز قبل در سطح ۱۷۸۹.۳۵ دلار معامله شد. هر اونس نقره با کاهش ۲.۲۵ درصدی به ازای ۲۳.۵۷ دلار مبادله شد.

ریزش بورس‌های جهانی

بیشتر شاخص‌های مهم بورسی جهان با ریزش سنگین مواجه شدند.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو به نقل از بلومبرگ، بسیاری از کشورهای جهان در نتیجه شیوع کروان با افزایش شدید میزان بدهی های خود مواجه شده اند به گونه ای که طبق اعلام موسسه مالی بین الملل از زمان شیوع این ویروس تاکنون بدهی های جهان ۲۴ ترلیون دیگر افزایش یافته و به ۲۸۱ تریلیون دلار رسیده است. نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی جهان نیز طی این مدت به ۳۵۵ درصد رسیده است. به گفته این موسسه روند افزایش بدهی های جهانی امسال هم ادامه خواهد یافت و افزایش ۱۰ تریلیون دلاری بدهی جهانی برای جهان پیش بینی شده است.

همان طور که انتظار می رفت، تعطیلی گسترده کسب و کارها و محدودیت های رفت و آمدی در اروپا باعث کاهش شدید رشد اقتصادی پس از رکوردشکنی در فصل قبل بود. مرکز آمار اتحادیه اروپا گزارش نهایی خود از رشد اقتصادی کشورهای اروپایی در چهارمین فصل سال ۲۰۲۰ را منتشر کرد که بر این اساس متوسط رشد اقتصادی ۱۹ کشور عضو منطقه یورو و ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به ترتیب منفی ۰.۶ درصد و منفی ۰.۴ درصد بوده است که این رشد در مقایسه با متوسط رشد سه ماهه قبل در منطقه یورو ۱۳ درصد و در سطح اتحادیه اروپا ۱۲.۱ درصد کاهش پیدا کرده است.

جو بایدن و شی جین پینگ- روسای جمهور آمریکا و چین- برای نخستین بار با یکدیگر به صورت تلفنی گفتگو کرده اند که این مساله باعث افزایش امید معامله گران نسبت به کاهش تنش ها بین دو اقتصاد نخست جهان شده است. انتظار می رود روابط دو کشور نسبت به دوران ریاست جمهوری ترامپ بهتر شود اما بعید است که دو کشور به یک سطح عادی از روابط برسند. مقامات جمهوری خواه در کنگره و سنا با انتقاد از بایدن، او را به کوتاهی در برابر چین متهم کرده اند و از وی خواسته اند تا رویکرد سخت تری را نسبت به پکن اتخاذ کند.

طبق گزارش جدید کمیسیون اروپا، متوسط رشد اقتصادی ۱۹ کشور عضو منطقه یورو ۳.۸ درصد خواهد بود که نسبت به برآورد قبلی ۰.۸ درصد بیشتر است اما رشد اقتصادی اتحادیه اروپا به جای ۳.۹ درصد قبلی، ۳.۷ درصد پیش بینی شده است. اتحادیه اروپا انتظار دارد تا سال ۲۰۲۲ سطح اقتصاد این اتحادیه به زمان قبل از کرونا باز گردد اما روند احیای اقتصاد در برخی از کشورها طولانی تر خواهد بود. پیش بینی شده که محدودیت ها تا ماه مارس ادامه پیدا خواهد کرد.

جروم پاول- رییس بانک مرکزی آمریکا با تاکید بر اهمیت حفظ سیاست های مالی کنونی گفته است که بازار کار در وضعیت شکننده ای قرار دارد و باید تا رسیدن به وضعیت تعادل به ریزش بورس‌ها در جهان حمایت از آن ادامه داد. وی که در جمع اعضای کلوب اقتصادی نیویورک حاضر شده بود هشدار داد رسیدن به حالت اشتغال کامل اصلا کار راحتی نخواهد بود و نیازمند آن است که اقدامات بیشتری چه در حوزه سیاست گذاری و چه در حوزه میدانی صورت گیرد. پاول همچنین نگرانی ها از افزایش شدید تورم با ادامه روند کنونی را منطقی دانست اما وعده داد که فدرال رزرو با تمام توان تلاش کند اوضاع را مدیریت کند.

در شرایطی که بانک مرکزی آمریکا رسیدن به تورم بالای دو درصد را هدف گذاری کرده اما با وجود تزریق نقدینگی گسترده به بازارها، شتاب افزایش قیمت ها طبق انتظارات پیش نرفته به گونه ای که متوسط نرخ تورم بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در ۱۲ ماه منتهی به ژانویه بدون تغییر نسبت به دوره مشابه منتهی به ماه قبل به سطح ۱.۴ درصد رسید که این نرخ تورم ۰.۱ درصد کمتر از نرخ مورد انتظار قبلی و بالاترین سطح تورمی ثبت شده در آمریکا در چهار ماهه اخیر بوده است. بیشتر تحلیلگران بر این باورند که بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره را در محدوده فعلی باقی نگه خواهد داشت.

صورت های مالی منتشر شده بسیاری از شرکت های بزرگ حاکی از آن است که میزان سودها به تدریج رو به افزایش و تقاضا تا حدی احیا شده است. با وجود افت سنگین سرمایه گذاری های جدید انتظار می رود تا پایان امسال سطح فعالیت های اقتصادی تا حد زیادی به میزان قبل از آغاز کرونا بازگردد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی منشا ویروس کرونا به احتمال زیاد یک حیوان بوده است و فرضیات ساخت این ویروس در آزمایشگاه خیلی محتمل نیست مساله ای که می تواند زنگ هشداری برای شیوع ویروس های دیگری از این دست و از یک حیوان دیگر به انسان ها باشد.

تاکنون بیش از ۱۱۰ میلیون و ۲۲۳ هزار و ۶۱۲ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین دو میلیون و ۴۳۴ هزار و ۵۶۱ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۵۰۰ هزار و ۳۶۷ نفر، برزیل با ۲۴۰ هزار و ۹۸۳ نفر، مکزیک با ۱۷۵ هزار و ۹۸۶ نفر، هند با ۱۵۶ هزار و ۳۸ نفر و انگلیس با ۱۱۸ هزار و ۹۳۳ نفر بوده است.

آرتور هوگان- تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در موسسه نشنال سکیوریتیز کورپوریشن – گفت: اکنون زمان آن رسیده است که توجه معامله گران و فعالان بازار به شاخص های بنیادی جلب شود. اخبار مربوط به ویروس امیدوارکننده تر از قبل هستند اگرچه هنوز تا خلاصی از آن فاصله زیادی داریم اما می توانیم ردپای بهبود تدریجی در بخش های مختلف مشاهده کنیم. با توجه به حضور خوب و نیرومند سیاست گذاران پولی، بازارها کمتر نسبت به کافی نبودن سیاست های پولی و مالی برای حمایت از رشد اقتصادی نگران اند.

بورس آمریکا

در وال استریت، بیشتر شاخص‌ها نزولی بودند تا جایی که دو شاخص از سه شاخص اصلی بورسی در سطح پایین تری از روز قبل خود بسته شدند. شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۰.۰۴ درصد صعود نسبت به روز قبل و در سطح ۳۱ هزار و ۵۳۴.۴۸ واحد بسته شد.

شاخص «اس اند پی ۵۰۰» با ۰.۲۹ درصد کاهش تا سطح ۳۹۲۱.۱۲ واحدی پایین رفت و دیگر شاخص مهم بورسی آمریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ۰.۹۲ درصد کاهش در سطح ۱۳ هزار و ۹۱۸.۴۵ واحدی بسته شد.

بورس‌های اروپایی

در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص “فوتسی ۱۰۰” بورس لندن با ۰.۵۶ درصد کاهش نسبت به روز قبل و در سطح ۶۷۱۰.۹۰ واحد بسته شد. شاخص “دکس ۳۰” بورس فرانکفورت در آلمان با افت ۱.۱ درصدی و ایستادن در سطح ۱۳ هزار و ۹۰۹.۲۷ واحدی به کار خود خاتمه داد و شاخص “کک ۴۰” بورس پاریس با عقبگرد ۰.۳۶ درصدی در سطح ۵۷۶۵.۸۴ واحد بسته شد. در مادرید شاخص “ایبکس ۳۵” ۰.۳۸ درصد پایین رفت و به ۸۱۲۲.۷۰ واحد رسید.

بورس‌های آسیایی

در معاملات بورس‌های آسیا، شاخص‌ها عملکرد مختلفی داشتند؛ تا جایی که شاخص “نیک کی ۲۲۵” بورس توکیو ژاپن با ریزش ۰.۵۸ درصدی تا سطح ۳۰ هزار و ۲۹۲.۱۹ واحدی پایین رفت. شاخص “هانگ سنگ” بورس هنگ کنگ ۱.۱ درصد بالا رفت و در سطح ۳۱ هزار و ۸۴.۹۴ واحد بسته شد. در چین شاخص “شانگهای کامپوزیت” افزایش ۲.۱۴ درصدی را تجربه کرد و در سطح ۵۸۰۷.۷۲ واحد بسته شد.

در استرالیا شاخص “اس اند پی اس اند ایکس ۲۰۰” بورس سیدنی با ۰.۴۶ درصد صعود و ایستادن در سطح ۶۸۸۵.۲۲ واحدی به کار خود خاتمه داد. در بین دیگر شاخص‌های مهم آسیایی، شاخص ” تاپیکس” ژاپن صعودی بود. (معیار محاسبه تغییرات قیمتی، ساعت پایانی معاملات روزانه بورس نیویورک بوده است)

در بازار طلای سیاه روند قیمت‌ها کاهشی بود. هر بشکه نفت “وست تگزاس اینتر مدیت” با ۱.۰۵ درصد صعود به ۶۰.۸۰ دلار رسید و نفت خام برنت دریای شمال با ریزش ۱.۲۶ درصدی به ازای ۶۱.۴۵ دلار در هر بشکه مبادله شد.

طلا و نقره

همچنین در بازار فلزات گران‌بها، بهای هر اونس طلا با افت ۰.۸۲ درصدی نسبت به روز قبل در سطح ۱۷۷۵.۳۲ دلار معامله شد. هر اونس نقره با افت ۰.۰۹ درصدی به ازای ۲۷.۳۲ دلار مبادله شد.

ریزش بورس های جهانی/پای ارزهای دیجیتال در میان است؟
همزمان با ریزش کم سابقه ارزهای دیجیتالی، شاخص های مهم بورسی در جهان هم به رنگ قرمز درآمدند. برخی معامله گران از ترس سرایت وضعیت بازار رمزارزها به بازارهای بورسی و برخی نیز با هدف تامین مالی برای خرید ارزهای دیجیتالی در نرخ هایی که به عقیده ریزش بورس‌ها در جهان آن ها کف قیمتی است، اقدام به فروش سهام خود کردند.

به نقل از ایسنا، بلومبرگ اعلام کرد، بیشتر شاخص های مهم بورسی جهانی ریزش کردند.

همزمان با ریزش کم سابقه ارزهای دیجیتالی، شاخص های مهم بورسی در جهان هم به رنگ قرمز درآمدند. برخی معامله گران از ترس سرایت وضعیت بازار رمزارزها به بازارهای بورسی و برخی نیز با هدف تامین مالی برای خرید ارزهای دیجیتالی در نرخ هایی که به عقیده آن ها کف قیمتی است، اقدام به فروش سهام خود کردند. افراد مشهور نیز از قافله خرید جا نماندند تا جایی که جاستین سان- مدیر پروژه ارز دیجیتالی ترون- اعلام کرد حدود ۱۲۰ میلیون دلار بیتکوین خریداری کرده است.

رابرت کاپلان- مدیر دفتر منطقه ای بانک مرکزی آمریکا در دالاس- گفته است به شخصه انتظار ندارد زودتر از سال آینده نرخ بهره فعلی تغییر پیدا کند و تصمیم بر حفظ رویکرد فعلی است. به عقیده بسیاری از فعالان بازارهای مالی، فدرال رزرو می خواهد پیش از مقابله با افزایش قیمت ها، مساله رشد اقتصادی و اشتغال زایی را حل کند و به همین دلیل هم تصمیم گرفته است به طور موقت میدان را برای تاخت و تاز تورم باز گذارد.

اقتصادهای بزرگ دنیا کماکان تحت تاثیر کرونا عملکرد بدی دارند: مرکز آمار انگلیس در گزارشی اعلام کرد اقتصاد این کشور در سه ماهه منتهی به مارس به میزان ۱.۵ درصد کوچک شده است که این عملکرد ۰.۴ درصد کمتر از رشد ثبت شده بازه منتهی به ماه قبل بوده است. سال قبل پنجمین اقتصاد بزرگ جهان ۱۰ درصد کوچک شده بود که بدترین عملکرد اقتصاد این کشور طی سه قرن اخیر بوده است. با کاهش محدودیت های کرونایی امید می رود رشد اقتصادی در فصل بعد مجددا به محدوده مثبت برگردد.

داده های جدید منتشر شده از بخش خرده فروشی آمریکا نشان می دهد که در ماه آوریل رشد این بخش کلیدی اقتصاد امریکا به صفر رسیده که این رشد یک درصد کمتر از رشد مورد انتظار قبلی بوده است. از آنجایی که بخش خرده فروشی تقریبا دو سوم کل بار رشد اقتصادی آمریکا را روی دوش می کشد، آمار ضعیف ماه آوریل می تواند یک نشانه هشدار آشکار از کند شدن بیش از پیش شتاب رشد اقتصادی این کشور باشد. انتظار می رود اقتصاد آمریکا امسال حدود هشت درصد رشد کند.

در نخستین هفته از ماه می شمار متقاضیان دریافت مزایای بیکاری در آمریکا با کاهش ۳۴ هزارنفری به ۴۷۳ هزار نفر رسیده که کمی فعالان بازار را نسبت به بهتر شدن وضعیت، حداقل در بازار کار امیدوار کرده است. این کاهش در حالی ثبت شد که انتظار می رود روند متقاضیان صعودی باشد و به ۴۹۰ هزار نفر برسد. بیشترین کاهش در شمار متقاضیان در ایالت های نیویورک، میشیگان، ورمونت و فلوریدا به ثبت رسیده است. از طرف دیگر اما در جورجیا، واشنگتن و ایلینوی روند صعودی حفظ شده است.

اگرچه معامله گران انتظار افزایش قابل توجه نرخ تورم آمریکا را داشتند اما اینکه متوسط نرخ تورم بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در ۱۲ ماه منتهی به آوریل با ۱.۶ درصد افزایش نسبت به دوره مشابه منتهی به ماه قبل به سطح ۴.۲ درصد رسیده، برای بسیاری از فعالان شوکه آور بوده است به ویژه آنکه جروم پاول- رییس بانک مرکزی آمریکا- پیشتر وعده داده بود نرخ تورم در سطح معقولی از محدوده دو درصدی عبور کند. این نرخ تورم بالاترین سطح تورمی ثبت شده در آمریکا در ۱۳ سال اخیر بوده است.

نگرانی از مسیر آینده نرخ تورم معامله گران را در بازارهای مالی به وحشت انداخته است. نرخ تورم در بسیاری از مناطق از جمله در آمریکا، آلمان و برخی از کشورهای اروپایی دیگر از سطح هدفگذاری شده عبور کرده و دست بانک های مرکزی برای اتخاذ رویکرد انقباضی به دلیل ضرورت تداوم حمایت ها از بخش های اقتصادی در برابر پیامدهای کرونایی بسته است و این مساله در صورت وخیم تر شدن می تواند خود منجر به پیدایش یک بحران جدید در جهان شود.

امیدواری ها به ثبت ارقام بالای رشد اقتصادی پس از برنامه های واکسیناسیون سراسری کماکان در سطح بالایی باقی مانده است. یک نظرسنجی جدید از اقتصاددانان نشان می دهد که میانگین رشد اقتصادی مورد انتظار آن ها برای آمریکا در سال جاری ۷.۶ درصد است که در صورت تحقق، بالاترین رشد ثبت شده سالانه این کشور طی ریزش بورس‌ها در جهان ۷۰ سال اخیر خواهد بود. از طرف دیگر اوضاع برای چین احتمالا از این هم بهتر خواهد بود و رشد اقتصادی این کشور حدود هشت درصد پیش بینی می شود.

تاکنون بیش از ۱۶۵ میلیون و ۳۴۳ هزار و ۴۶۱ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین سه میلیون و ۴۲۶ هزار و ۲۳۸ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۶۰۱ هزار و ۴۷۳ نفر، برزیل با ۴۳۹ هزار و ۳۷۹ نفر، هند با ۲۸۷ هزار و ۱۰۱ نفر، مکزیک با ۲۲۰ هزار و ۷۴۶ نفر و انگلیس با ۱۲۷ هزار و ۶۹۴ نفر بوده است.

جوزف اشتلوتسفوتز - کارشناس ارشد سرمایه گذاری در موسسه اوپنهایمر اینوستمنتز - گفت: کم کم در حال بازگشت به سطح اقتصادی قبل از آغاز کرونا هستیم و این یک پیشرفت بزرگ و نشانه ای دلگرم کننده در غلبه بر یکی از جدی ترین بحران های مالی معاصر است. در نیمه دوم امسال مطمینا اخبار بهتر بیشتری خواهیم داشت اما قطعا روزهای پرنوسان بازارهای مالی تکرار خواهد شد چرا که هنوز هیچ کس نسبت به اینکه بحران به طور کامل پشت سر گذاشته شده است اطمینان ندارد.

بورس آمریکا

در وال استریت همه شاخص ها نزولی بودند؛ تا جایی که هر سه شاخص اصلی بورسی در سطح پایین تری از روز قبل خود بسته شدند.

شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۰.۹۱ درصد ریزش نسبت به روز قبل و در سطح ۳۳ هزار و ۷۴۹.۴۲ واحد بسته شد. شاخص «اس اند پی ۵۰۰» با ۰.۹۹ درصد کاهش تا سطح ۴۰۸۷.۰۷ واحدی پایین رفت و دیگر شاخص مهم بورسی آمریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ۰.۳۹ درصد کاهش در سطح ۱۳ هزار و ۲۵۱.۹۳ واحدی بسته شد.

بورس‌های اروپایی

در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص "فوتسی ۱۰۰" بورس لندن با ۱.۱۹ درصد ریزش نسبت به روز قبل و در سطح ۶۹۵۰.۲۰ واحد بسته شد. شاخص "دکس ۳۰" بورس فرانکفورت در آلمان با کاهش ۱.۷۷ درصدی و ایستادن در سطح ۱۵ هزار و ۱۱۳.۵۶ واحدی به کار خود خاتمه داد و شاخص "کک ۴۰" بورس پاریس با عقبگرد ۱.۴۳ درصدی در سطح ۶۲۶۲.۵۵ واحد بسته شد. در مادرید شاخص "ایبکس ۳۵" ۱.۲۳ درصد پایین رفت و به ۹۰۷۰.۷۰ واحد رسید.