سهام عادی چیست؟

منبع: با مشارکت سایت باشگاه بلاگ | ایرنا مسئولیتی در خصوص محتوای این خبر یا آگهی تبلیغاتی ندارد

سهام ممتاز و انواع آن

در این مقاله قصد داریم تا با سهام ممتاز، انواع آن و ویژگی های این سهام آشنا شویم. این مقاله را تا انتها بخوانید تا با سهام ممتاز آشنایی بیشتری پیدا کنید:

در اصطلاح علم اقتصاد، به شرکت هايي که براي انجام امور تجاري تشکيل مي شوند و سرمايه ي آنها بر اساس تعدادي سهام هم ارزش پايه گذاري شده است، شرکت سهامي گفته مي شود. شرکت هاي سهامي (سهامي خاص يا سهامي عام) در شرايط ويژه مي توانند سهام يا اوراق بهادار منتشر کنند. سهام شرکت سهامي عام، در بازار بورس معامله مي شود. سرمايه ي هر شرکت سهامي، به قسمت هاي مساوي تقسيم بندي مي شود که هر قسمت را يک سهم مي نامند. انتشار سهام در يک دسته بندي کلي بر دو نوع است: سهام عادي (common stock) و سهام ممتاز (Preferred stock).

سهام عادي سندي است که نشان مي دهد صاحب آن مالک بخش معيني از سرمايه ي شرکت است و از سود و مزاياي خاصي بهره مي برد. اما گاهي شرکت به دليل بحران مالي نياز به حمايت اقتصادي دارد يا مي خواهد به سرعت سرمايه ي خود را افزايش بدهد؛ در چنين شرايطي شرکت مي تواند به جاي سهام عادي سهام ممتاز منتشر کند. به دارندگان اين سهام، حق محدود و ثابتي از دارايي شرکت تعلق مي گيرد.
برخي از ويژگي هاي سهام ممتاز با سهام عادي متفاوت است. برخلاف سهام داران عادي، سهام دار ممتاز معمولا حق رأي در مجامع عادي شرکت و مجمع فوق العاده را ندارد، سود پرداختي به آنها ثابت است و در هر شرايطي نسبت به سهام داران عادي (که از لحاظ پرداخت سود تضميني ندارند) در اولويت هستند؛ يعني در پرداخت سود، ابتدا سود سهام ممتاز به طور کامل پرداخت مي شود و سپس پرداخت سود به سهام داران عادي صورت مي گيرد.

در سال هاي پررونق کسب وکار که درآمد شرکت افزايش مي يابد، سود سهام داران عادي نيز افزايش خواهد يافت؛ اما سود سهام داران ممتاز (که داراي نرخ سود ثابت هستند) تغييري نخواهد کرد.

سهام ممتاز، معمولا موعد سررسيد (maturity) ندارد. سود سهام ممتاز، به صورت چهارماهه يا نيم سال پرداخت مي شود و نشان دهنده ي مالکيت بدون حق رأي در يک شرکت است.

در زمان ورشکستگي يا انحلال شرکت، ابتدا بدهي هاي شرکت تسويه مي شود و سپس بايد حقوق صاحبان سهام ممتاز پرداخت شود. باقيمانده ي دارايي ها به سهام داران عادي تعلق خواهد گرفت. در صورتي که شرکت، اوراق قرضه نيز صادر کرده باشد، بايد هنگام پرداخت بدهي هاي خود (قبل از پرداخت سود به سهام داران ممتاز) اين اوراق را نيز تسويه کند، زيرا اوراق قرضه در رده ي بدهي هاي شرکت قرار مي گيرند و از اين رو، نسبت به سهام ممتاز از اولويت بالاتري برخوردار خواهند بود.

ويژگي هاي سهام ممتاز

سهامِ ممتازِ جمع شونده

خريداران سهام معمولا از سهام ممتازي که ويژگي جمع شونده دارد، بيشتر استقبال مي کنند؛ زيرا اين ويژگي مي تواند به سرمايه گذار اطمينان بدهد که سود سهم خود را دريافت خواهد کرد. هر شرکت در زمان بحران مالي، اين حق را دارد که پرداخت سود سهام ممتاز را به تعويق بيندازد. به اين ترتيب، سود سهام ممتاز جمع شونده روي هم انباشته خواهد شد. در نهايت، هنگام پرداخت سود، شرکت حق ندارد تا زماني که تمام مبلغ سود انباشته شده ي سهام ممتاز را به صاحبان آنها پرداخت نکرده است، به سهام داران عادي، سودي بپردازد.

سهام ممتاز قابل بازخريد

شرکت هايي که سهام ممتاز قابل بازخريد را صادر مي کنند، اين حق را دارند که پس از مدت معيني سهام را (معمولا به ارزش اسمي آن) بازخريد کنند. هنگامي که نرخ سود در بازار کاهش مي يابد، شرکت هاي صادرکننده مي توانند سهام ممتاز قابل بازخريد قديمي را (که نرخ سود بالايي دارد) بازخريد کنند و با حذف آن، يک سري سهام ممتاز جديد (با سود فعلي که پايين تر است) منتشر کنند.

سهام ممتاز قابل تبديل

سهام داران ممتاز مي توانند سهام خود را (در صورتي که قابل تبديل است) به سهام عادي با قيمت از پيش تعيين شده تبديل کنند. اگر ارزش بازاري (market price) سهام عادي افزايش بيابد، ارزش ادراک شده ي سهام قابل تبديل افزايش پيدا مي کند. برخي از سهام هاي قابل تبديل، به طور اجباري پس از تاريخ معيني به سهام عادي تبديل مي شوند.

سهام ممتاز مشارکتي

گاهي شرکت صادر کننده ي سهام ممتاز، آن را به صورت سهام ممتاز مشارکتي عرضه مي کند. سهام ممتاز با اين ويژگي، افزون بر نرخ سود ثابت، مي تواند از سود اضافي که توسط هيئت مديره اعلام مي شود، بهره مند شود. البته سود اضافي ابتدا به مقدار معيني که تعيين شده، به سهام داران عادي تعلق خواهد گرفت و در نهايت باقيمانده ي آن به سهام داران ممتاز مشارکتي مي رسد. براي مثال، اگر شرکتي که در يک سال عملکرد خوبي داشته و کسب وکار آن پررونق بوده است بخواهد پاداش و سود پايان سال ويژه اي به سهام داران عادي خود بدهد، بايد در مورد سهام داران ممتازي که ويژگي مشارکتي دارند نيز چنين عمل کند.

انواع سهام ممتاز

اوراق بهادار سنتي

ساختار بسياري از سهام هاي ممتاز ِ سنتي به گونه اي است که بدون سهام عادی چیست؟ مدت و دائمي است، يعني تاريخ سررسيد ندارد. با اين حال، صادرکننده مي تواند و بايد (با توجه به مقررات) نسبت به بازخريد سهام هاي ممتازِ واريز نشده که روي هم انباشته شده اند، اقدام کند و آنها را از دور خارج سازد.

اوراق بهادار ترکيبي يا دو رگه

از آنجا که سهام ممتاز، از يک سو برخي از ويژگي هاي سهام عادي را داراست و از سوي ديگر شباهت هايي به اوراق قرضه دارد، به آن اوراق بهادار دو رگه يا ترکيبي (hybrid preferred stocks) گفته مي شود. مانند اوراق قرضه، سودي که به سهام ممتاز تعلق مي گيرد با نرخ ثابت نسبتا بالايي پرداخت مي شود. از سوي ديگر، سهام ممتاز مانند سهام عادي در بازار بورس معامله مي شود.

سهام ممتاز ترکيبي يا «اوراق بهادار سرمايه» با نرخ ثابت براي اولين بار در سال ۱۹۹۳ به بازار معرفي شد. اين نوع سهام، ترکيبي از اوراق قرضه (که در رده ي بدهي هاي شرکت قرار مي گيرد) و حقوق صاحبان سهام بود. سهام ممتاز ترکيبي جديد، نسبت به سهام ممتاز سنتي از نقدشوندگي (liquidation) بالاتري برخوردار بود.

از لحاظ فني به سهام ممتاز ترکيبي، به جاي سود تقسيمي بهره پرداخت مي شود. بهره (interest) با سود تقسيمي (dividend) تفاوت دارد و نبايد اين دو را با يکديگر اشتباه کرد. بهره به درآمد حاصل از سرمايه گفته مي شود، در حالي که سود تقسيمي سودي است که از تقسيم ميزان سود عملياتي، پس از کسر ماليات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه مي شود و نشان دهنده سودي است که شرکت در يک دوره مشخص، به ازاي يک سهم به دست آورده است. از آنجا که بهره ي سهام ممتاز ترکيبي پيش از کسر ماليات پرداخت مي شود، انتشار اين نوع سهام مزاياي زيادي (از نظر کاهش هزينه هاي مالياتي) براي شرکت صادرکننده خواهد داشت. اين در حالي است که سود همه ي انواع سهام پس از کسر ماليات صورت مي گيرد و اين پرداخت سود، تأثيري در پرداخت ماليات ندارد.

توصيه مي شود سرمايه گذاران قبل از خريد سهام، به طور کامل ويژگي هاي اوراق بهاداري را که خريداري مي کنند و تأثيري را که هر يک از اين ويژگي ها ممکن است بر اوراق خريداري شده، داشته باشد بررسي کنند. درآمد حاصل از بهره، به نوبه ي خود براي شخص سرمايه گذار به عنوان ماليات بر درآمد، مشمول ماليات خواهد شد. با اين حال، انتشار اين نوع سهام و اوراق بهادار براي صادرکنندگان، به دليل معافيت هاي مالياتي بسيار جذاب است. امروزه ۷۵% از سهام هاي ممتازي که در بازار سهام خريد و فروش مي شود از نوع سهام ممتاز ترکيبي است.

ريسک ها

ريسک نُکول (default risk)

مانند هر سرمايه گذاري ديگري، در اينجا نيز با ريسک نکول روبه رو هستيم. ريسک نکول به عدم توانايي پرداخت اصل مبلغ اوراق بهادار يا بهره و سود سهام در موعد مقرر گفته مي شود. بسياري از شرکت ها ممکن است پرداخت بهره يا سود سهام هاي ممتاز را به تعويق بيندازند. به طور معمول، شرکت ابتدا بايد سود سهام ممتاز را که به تعويق افتاده است بپردازد. اگر سهام ممتاز از نوع جمع شونده باشد، ابتدا بايد همه ي سود جمع شونده پرداخت شود و سپس پرداخت سود سهام عادي به جريان بيفتد.

ريسک بازار

قيمت سهام ممتاز در بازار، بر اساس نوسانات نرخ بهره و عرضه و تقاضا مدام در حال تغيير است. مانند سهام عادي، قيمت سهام ممتاز نيز پس از مدت معيني افت مي کند.

نقدشوندگي

نقدشوندگيِ (liquidation) سهام هاي ممتاز متفاوت است. سهامي که داراي قدرت نقدشوندگي بالايي است، تفاوت قيمت خريد و قيمت فروش در آن بسيار اندک است. سهامي که تفاوت قيمت خريد و فروش آن زياد باشد، معمولا طرفداران زيادي ندارد.

ريسک بازخريد

بسياري از سهام هاي ممتاز قابل بازخريد هستند. قبل از خريد سهام، سرمايه گذار بايد بازدهي سهام خريداري شده و سود و زيان آن را به خوبي بررسي کند.

مجمع عمومی عادی سالیانه چیست؟

اگر جزء فعالان بازار سرمایه هستید، حتما سهمی از سبد سهام تان به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه متوقف شده و یا اگر به تازگی فعالیت خود را در بازار سرمایه آغاز کرده اید، حتما در آینده با این موضوع برخورد خواهید کرد که سهمی از سبد سهام تان به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه متوقف شده است. در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که مجامع سالیانه شرکت ها چیستند و در این مجامع چه میگذرد. پس با ما همراه باشید.

مقدمه

هر ساله شرکت های بورسی به دلایل مختلف اعم از تصویب صورتهای مالی شرکت، تصمیم گیری در رابطه با فعالیت ها و موضوعات مهم و ضروری حول شرکت، تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه، تصمیم گیری در رابطه با انحلال شرکت و… اقدام به برگزاری مجامع عمومی می کنند. پس در واقع، به هر گونه گردهمایی سهام‌ داران و مدیران یک شرکت که به منظور تعیین وضعیت شرکت و تصمیم گیری در خصوص فعالیت ‌های آن تشکیل میشود، مجمع گفته می‌شود. همچنین حضور در این مجامع‌ برای سهام‌ داران و خود شرکت، منافعی را در بر دارد. در حالت کلی سه نوع مجمع عمومی داریم:

1. مجمع عمومی عادی سالیانه
2. مجمع عمومی فوق العاده
3. مجمع عمومی مؤسس

انواع مجامع عمومی را نام بردیم. به مجمع عمومی مؤسس در مقاله های قبلی اشاره کردیم. به مجمع عمومی فوق العاده در مقاله های آتی اشاره خواهیم کرد. هم اکنون به بررسی مجمع عمومی عادی سالیانه و اتفاقاتی که در آن رخ میدهد، خواهیم پرداخت.

مجمع عمومی عادی سالیانه

مجمع عمومی عادی سالیانه، یک بار در سال و به منظور رسیدگی به صورت ‌های مالی شرکت، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت، تقسیم سود نقدی بین سهام داران، تخصیص بخشی از سود شرکت به سرمایه گذاری ‌های آتی و پروژه های عمرانی و… در زمانی که در اساسنامه شرکت پیش‌بینی شده است، تشکیل می‌شود. برای تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، حضور حداقل بیش از نیمی از سهامداران به نسبت تعداد سهام شرکت، ضروری می ‌باشد و برای تصمیم گیری های مجمع، اتفاق نظر اکثریت آراء سهامداران حاضر در جلسه رسمی، معتبر خواهد بود.

مجمع عمومی عادی سالیانه چه زمانی برگزار می‌شود؟

مهلت قانونی جهت تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، طبق قانون تجارت حداکثر 4 ماه پس از پایان سال مالی شرکت می ‌باشد. دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجامع عمومی باید از طریق نشر آگهی در روزنامه‌ های کثیر الانتشار، سایت شرکت و سایت های رسمی سازمان از جمله Codal.ir و Tsetmc.com می باشد. فاصله بین نشر آگهی و تاریخ تشکیل مجمع حداقل 10 روز و حداکثر 40 روز می‌باشد.
سال مالی اکثر شرکت ‌های بورسی در ایران، پایان اسفندماه است؛ همچنین، چون تعویق در برگزاری مجامع عمومی عادی سالیانه شرکتها پس از پایان سال مالی شرکت، تا 4 ماه بلامانع است، مجامع شرکت ‌ها اکثرا در خردادماه و تیرماه برگزار میشود.

قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه شرکتها چه اطلاعاتی منتشر میشود؟

جهت تصمیم ‌گیری بهتر و دقیق تر سهامداران در ادامه سهامداری در شرکت مورد نظر و یا بنا به دلایل مختلف، 10 روز قبل از برگزاری
مجامع عمومی عادی سالیانه شرکت‌ها، صورتهای مالی سالیانه حسابرسی شده به همراه کلیه یادداشت‌ های پیوست آن و گزارش فعالیت های هیئت مدیره به مجمع منتشر می‌شود. در صورتی که شرکت مورد نظر، سهام عادی چیست؟ دارای شرکتهای تابعه باشد، علاوه بر اطلاعات فوق، صورتهای مالی تلفیقی حسابرسی شده و صورتهای مالی سالیانه حسابرسی شده شرکتهای تابعه نیز منتشر می‌شود. همچنین جدول زمان ‌بندی پرداخت سود نقدی پیشنهادی توسط هیئت مدیره نیز قبل از برگزاری مجمع‌ عمومی ‌عادی سالیانه در سامانه کدال افشا می‌گردد.

نکاتی در رابطه با برگزاری مجامع شرکتها

شرکتها موظف هستند که زمان، تاریخ، محل تشکیل و دستور جلسه مجامع عمومی خود را حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع افشا کنند که این اطلاعات نیز در سایت Codal.ir و یا روزنامه رسمی شرکت و یا سایت اینترنتی شرکت اطلاع رسانی میشود. همچنین، هر فردی که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهام‌ دار شرکت باشد، می‌تواند در مجمع شرکت کند.

همچنین 2 روز کاری قبل از برگزاری مجمع شرکت، نماد معاملاتی آن متوقف شده و دیگر قابل معامله نخواهد بود و 2 روز پس از برگزاری مجمع و بدون محدودیت دامنه نوسان و با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته بازگشائی خواهد شد. همچنین خلاصه تصمیمات گرفته شده و صورتهای مالی تصویب شده در مجامع عمومی عادی سالیانه شرکتها، پس از برگزاری مجمع در سایت شرکت و سامانه کدال منتشر خواهد شد.

نکانی در رابطه با تقسیم سود نقدی در مجامع شرکتها

طبق قانون تجارت، شرکت‌ها تا 8 ماه پس از تاریخ برگزاری مجمع فرصت دارند تا سود نقدی را بین سهام‌ داران تقسیم کنند. برخی شرکت‌ها خیلی زود سود نقدی را بین سهام‌ داران تقسیم می‌ کنند و برخی دیگر تا آخرین مهلتی که دارند این سود را پرداخت نمی ‌کنند. همچنین برخی شرکتها سود نقدی را از طریق شماره شبای بانکی ثبت شده در سامانه سجام و برخی شرکتها با ارائه برخی مدارک در بانک های اعلام شده در زمان بندی اطلاعیه، سود نقدی را پرداخت خواهند کرد. پس دقت داشته باشید که قبل از برگزاری مجمع آگهی زمان ‌بندی پرداخت سود را مطالعه کنید تا بهتر بتوانید در مورد شرکت یا عدم شرکت در مجمع تصمیم گیری کنید.

همچنین اگر سود نقدی تقسیمی شرکت در مجامع شرکتها را در تاریخ معین آن از شرکت دریافت نکنید، شما همچنان این سود را از شرکت طلبکار هستید؛
حتی اگر چند سال بعد هم به شرکت مراجعه کنید میتوانید آن سود را دریافت کنید. همچنین لازم به ذکر است افرادی که در طول برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه سهام دار شرکت باشند، مشمول دریافت سود نقدی شرکت میباشند.

در رابطه با سهامداران حقیقی و حقوقی و نحوه فعالیت هاشون چی میدونی؟ » سهامداران حقیقی و حقوقی

نتیجه گیری

خب دوستان در این مقاله سعی کردیم تا حدودی مجمع عمومی عادی سالیانه را بشناسیم و بدانیم که در آن چه می گذرد و چه اتفاقاتی قبل و بعد از مجمع رخ خواهد داد. همچنین دوستان، آموختن و یادگیری تکنیک های بازار سرمایه و مشخص کردن دیدگاه و استراتژی شخصی، همچنان توصیه ما به شماست. همواره موفق و پر سود باشید.

سوالات متداول در رابطه با مجمع عمومی عادی سالیانه

مجمع عمومی شرکت سهامی، از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می‌شود.

مجمع عمومی عادی سالیانه، یک بار در سال و به منظور رسیدگی به صورت ‌های مالی شرکت، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت و… در زمانی که در اساسنامه شرکت پیش‌بینی شده است، تشکیل می‌شود.

معمولا شرکتها تا 4 ماه پس از انتهای سال مالی شرکت فرصت دارند تا مجمع عمومی عادی سالیانه را برگزار کنند.

حق تقدم سهام چیست؟ + نحوه پرداخت حق تقدم

اولویت شرکت در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران، با سهامداران فعلی شرکت است. بنابراین شرکت‌ها برای اجرای این اولویت، سهام جدیدی به نام “حق تقدم” منتشر می‌کنند. به هر کدام از سهامداران فعلی شرکت با توجه به درصد مالکیت‌شان، تعداد مشخصی برگه حق تقدم سهام تعلق می‌گیرد. برای مثال در افزایش سرمایه 200 درصدی، تعداد آن 2 برابر تعداد سهام سهامدار است. در این آموزش بورس به واکاوی مفهوم حق تقدم سهام، فرمول محاسبه قیمت و تعداد آن، مدت زمان و نحوه تبدیل به برگه سهام عادی، نحوه خرید و فروش و نکات مهم آن خواهیم پرداخت.

حق تقدم سهام چیست؟

یکی از دلایل افزایش سرمایه شرکت‌ها، تامین منابع مالی موردنیاز جهت اجرای طرح‌های توسعه‌ای شرکت است. یکی از روش‌های جذب این نقدینگی، “افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران” است. در این روش با توجه به درصد افزایش سرمایه و تعداد سهام هر سهامدار (درصد مالکیت‌شان)، تعدادی برگه به اسم “حق تقدم سهام” به آنها تعلق می‌گیرد. سهامداران نیز به ازای هر برگه، باید مبلغی را به حساب شرکت واریز کنند. این مبلغ از ضرب تعداد حق تقدم در “قیمت اسمی سهم” محاسبه می‌شود. “قیمت اسمی سهم” مبلغ تعریف شده در اساسنامه شرکت برای هر برگه سهام آن است. برای تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران، قیمت اسمی سهم برابر 100 تومان است.

پس از تصویب افزایش سرمایه، امکان معامله حق تقدم در یک دوره 60 روزه میسر می‌شود. خرید و فروش آن کاملا مشابه نماد معاملاتی شرکت بوده و معاملات آن کاملا از سهام شرکت جداست. نماد حق تقدم مشابه نماد بورسی شرکت بوده اما حرف “ح” در انتهای آن وجود دارد. برای مثال نماد حق تقدم “خودرو” بصورت “خودروح” است. اگر سهامداران در این بازه اقدام به فروش آن کنند دیگر مجبور به واریز وجه به حساب شرکت نیستند. در ادامه توضیح کامل خواهیم داد.

تذکر: فقط در افزایش سرمایه “از محل آورده نقدی سهامداران” حق تقدم منتشر می‌شود. در 2 روش دیگر اصلا این بحث مطرح نیست! به شما توصیه می‌کنیم قبل از ادامه مطالعه این آموزش، مقاله زیر را حتما مطالعه بفرمایید.

نحوه اطلاع از حق تقدم سهام

شرکت موظف به درج اطلاعیه‌های تمامی مراحل افزایش سرمایه در سایت کدال است. آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده با نام “زمان تشکیل جلسه هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه” درج می‌شود. ثبت این آگهی در کدال یعنی مجوز افزایش سرمایه توسط سازمان بورس صادر شده و تقریبا کار تمام است! با جستجو در سایت CODAL می‌توانید از وضعیت شرکت‌ها مطلع شوید.

نکته: همچنین در سایت TSETMC براحتی می‌توانید حق تقدم مدنظرتان را سرچ کنید و از معاملات آن مطلع شوید. همچنین با مراجعه به سایت Fipiran (زیرمجموعه سازمان بورس) می‌توانید لیست کامل حق تقدم‌ها قابل معامله در بورس را مشاهده کنید.

حق تقدم به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟

همانطور که در مقاله قبلی توضیح دادیم افزایش سرمایه شامل 6 مرحله است:

1. پیشنهاد و تصویب از طرف هیئت مدیره شرکت
2. بررسی توسط حسابرس و بازرس قانونی
3. صدور مجوز توسط سازمان بورس
4. آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده
5. برگزاری مجمع و تصویب افزایش سرمایه
6. بازگشایی نماد بورسی

هر شخصی که در روز برگزاری مجمع فوق‌العاده سهامدار شرکت باشد بصورت خودکار در افزایش سرمایه سهیم خواهد شد. ابتدا آگهی دعوت به مجمع فوق العاده در سایت کدال درج می‌شود. سپس چند روز قبل از برگزاری مجمع، پیامی توسط ناظر بازار مبنی بر توقف نماد بورسی شرکت درج می‌شود. این پیغام در ابتدای روز معاملاتی در سایت TSETMC درج و نماد معاملاتی در پایان همان روز متوقف می‌شود. بنابراین اگر تمایلی به دریافت حق تقدم ندارید باید قبل از برگزاری مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه، سهام خود را بفروشید!

مطابق شکل زیر، زمان تشکیل جلسه هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه برای نماد “ارفع”، 11 مرداد 99 اعلام شده است. نماد ارفع نیز در پایان روز معاملاتی سه‌شنبه 7 مرداد 99 با پیام ناظر بازار، متوقف شده است. بنابراین تمامی سهامداران در پایان این روز معاملاتی مشمول دریافت حق تقدم شدند.

فرمول محاسبه تعداد و قیمت حق تقدم

بعد از برگزاری مجمع فوق‌العاده و تصویب افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران، سهام شرکت و حق تقدم آماده بازگشایی می‌شوند. فرمول محاسبه قیمت تئوریک آنها به صورت زیر است. دقت بفرمایید طبق فرمول تئوری، دارایی سهامداران قبل و بعد از افزایش سرمایه هیچ تغییری نخواهد کرد!

فرض کنید شرکتی افزایش سرمایه 50% از محل آورده نقدی سهامداران را تصویب می‌کند. همچنین شخصی سهامدار 10,000 برگه سهام این شرکت است. بعد از افزایش سرمایه، تعداد 5,000 برگه حق تقدم به این شخص تعلق می‌گیرد (10,000 × 0.5 = 5,000). این شخص موظف به پرداخت 100 تومان (مبلغ اسمی سهم) به ازای هر برگه حق تقدم به حساب شرکت است. یعنی باید مبلغ 500 هزار تومان به حساب شرکت واریز کند (5,000 × 100 = 500,000).

قیمت سهام شرکت قبل از برگزاری مجمع فوق العاده را 550 تومان درنظر می‌گیریم. بعد از تصویب افزایش سرمایه و بازگشایی در بورس، محاسبات قیمت تئوریک بصورت زیر است. در واقع طبق فرمول، قیمت هر برگه سهم 400 و قیمت هر برگه حق تقدم 300 تومان محاسبه می‌شود.

تذکر: این محاسبات مبنای قیمت تئوریک است! نماد بورسی در روز بازگشایی با دامنه نامحدود و با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شود. بنابراین احتمال بازگشایی با قیمتی بیشتر یا کمتر از قیمت تئوریک وجود دارد. برای مثال نماد بورسی “پترول” پس از افزایش سرمایه، 102% بیشتر از قیمت تئوریک بازگشایی شده است. (البته این بازگشایی با روند صعودی پرقدرت بورس همراه بوده است!)

دامنه نوسان

امکان معامله حق تقدم عموما چند روز بعد از بازگشایی سهام شرکت است. قیمت تئوریک آن نیز در روز بازگشایی عموما 100 تومان کمتر از قیمت سهام شرکت تعیین می‌شود. همچنین امکان بازگشایی بیشتر یا کمتر از قیمت تئوری نیز وجود دارد.

دامنه نوسان حق تقدم بصورت 2 برابر دامنه نوسان روزانه قیمت سهام شرکت است. برای مثال دامنه نوسان بورس 5%، بنابراین دامنه نوسان حق تقدم شرکت‌های پذیرفته شده در بورس 10 درصدی است. امکان نوسان 20 درصدی (از 10- تا 10+ درصد) یکی از ویژگی‌های جذاب حق تقدم برای نوسان‌گیرها در بورس است!

با حق تقدم سهام چکار کنیم؟

وقتی حق تقدم به شما تعلق می‌گیرد شما سه راهکار در پیش رو دارید:

واریز “مبلغ اسمی سهم” به حساب شرکت

“قیمت اسمی سهم” مبلغ هر برگه سهم شرکت است که در اساسنامه آن درج می‌شود. “قیمت اسمی سهم” برای تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران مبلغ 1000 ریال (100 تومان) است. در صورت تمایل به نگهداری حق تقدم و تبدیل آن به سهم، باید به ازای هر برگه مبلغ 100 تومان به حساب شرکت واریز کنید. برای مثال برای 100,000 برگه حق تقدم باید مبلغ 1,000,000 تومان (1 میلیون تومان) به حساب شرکت واریز کنید.

مهلت پرداخت حق تقدم در یک دوره 60 روزه است که نماد آن در بورس امکان معامله دارد. برای اطلاع از نحوه پرداخت حق تقدم به اطلاعیه‌های شرکت در سایت کدال مراجعه کنید. نحوه پرداخت مبلغ اسمی بصورت واریز وجه مذکور به حساب شرکت است. عموما شرکت طی اطلاعیه‌ای شماره حساب و مهلت پرداخت را منتشر می‌کند. در شکل زیر آگهی مهلت استفاده از حق تقدم سهام شرکت معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) را مشاهده می‌کنید.

فروش حق تقدم

اگر سهامداری قصد استفاده از حق تقدم را نداشته باشد می‌تواند پس از بازگشایی، آن را به اشخاص دیگر بفروشد. می‌توانید با جستجوی نماد حق‌تقدم در سایت TSETMC از روند معاملات آن آگاه شوید. نحوه فروش نیز کاملا مشابه سهام شرکت است.

بهترین زمان فروش حق تقدم بستگی به تحلیل تکنیکال چارت سهام شرکت دارد. چرا که قیمت آن کاملا متناسب با قیمت سهام شرکت (عموما 100 تومان کمتر از آن) تغییر می‌کند. بنابراین با تحلیل نمودار سهام، بهترین زمان فروش در 60 روز آینده (مبدا: روز بازگشایی حق‌تقدم) را بدست آورید. بهترین زمان فروش حق تقدم سهام همانجاست!

فروش حق تقدم استفاده نشده توسط شرکت

گاهی اوقات سهامدارانی اصلا از وضعیت افزایش سرمایه شرکت مطلع نمی‌شوند! فرض کنید سهامدارانی در این بازه 60 روزه، مبلغ اسمی سهم را به حساب شرکت واریز نکنند! همچنین حق تقدم‌های خود را نیز نفروشند! تکلیف چیست؟!

پس از پایان مهلت 60 روزه، حق‌تقدم این سهامداران به عنوان “حق تقدم استفاده نشده” شناخته خواهد شد. شرکت باید ظرف حداکثر 20 روز، اقدام به فروش حق تقدم های استفاده نشده به نیابت از سهامداران کند. سپس پس از کسر هزینه‌ها مبلغ حاصل از فروش به حساب سهامداران واریز شود.

برای مثال افزایش سرمایه کچاد از محل آورده نقدی سهامداران در اسفند 98 تصویب شد. مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام از تاریخ 1398/12/07 لغایت تاریخ 1399/02/06 تعیین شد. پس از این تاریخ طبق اعلام شرکت، 71 میلیون برگه حق‌تقدم استفاده نشده در تاریخ 1399/04/21 بصورت حراج به فروش رسید.

تذکر: اگر بازار در روند نزولی باشد این سهامداران باید منتظر ضررهای سنگین باشند! چرا که شرکت اقدام به تحلیل تکنیکال نمی‌کند که آیا فروش در این قیمت مناسب است یا خیر!

نکته: اگر اشخاص حقیقی اقدام به خرید نکنند حق تقدم استفاده نشده توسط حقوقی‌ها خریداری می‌شود. در واقع قطعا ظرف چند روز این فروش انجام خواهد شد.

مدت زمان و نحوه تبدیل حق تقدم به سهم

سهام شرکت پس از برگزاری مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه با اطلاعیه ناظر بازار بازگشایی خواهد شد. حق‌تقدم سهام نیز چند روز بعد از برگزاری مجمع فوق‌العاده بازگشایی و در یک بازه 60 روزه معامله می‌شود. سهامداران برای تبدیل حق تقدم به سهام، باید در این بازه 60 روزه اقدام به پرداخت مبلغ اسمی سهم کنند. در واقعباید به ازای هر برگه مبلغ 100 تومان به حساب شرکت واریز کنید.

عموما زمان لازم برای تبدیل حق تقدم به سهم بین 4 تا 6 ماه می باشد. در این مدت شما فقط می‌توانید نظاره‌گر برگه‌ها در پرتفوی بورسی خود باشید بدون اینکه بتوانید آنها را بفروشید! باید منتظر ثبت افزایش سرمایه شرکت بمانید تا حق‌تقدم به سهام تبدیل شود. پس از تایید و ثبت افزایش سرمایه، گواهی حق تقدم به صورت خودکار به سهام تبدیل می‌شود. بعد از آن، سهام مذکور در پرتفوی کارگزاری شما اضافه می‌شود.

نکات مهم

1. گاهی اوقات سهامداران مطالباتی از شرکت دارند که نیازی به واریز مبلغ اسمی سهم نیست. در واقع شرکت از همان مطالبات سهامداران وجه موردنظر را برداشت می‌کند. برای مثال بعد از مجمع عمومی سالانه و تصویب سود نقدی سهام (DPS)، مبلغ اسمی از همان سود نقدی سهامدار کسر می‌شود.
2. اگر در دوره حراج، اقدام به خرید “حق تقدم‌های استفاده نشده” کنید. در همان لحظه مبلغ اسمی سهام (100 تومان به ازای هر برگه) از حساب شما کسر می‌شود. این مبلغ بصورت جداگانه به حساب شرکت واریز خواهد شد.
3. پس از خرید حق‌تقدم استفاده نشده، امکان فروش آن وجود ندارد (تا زمانی که به سهام تبدیل نشود).
4. در صورت توقف نماد اصلی شرکت، حق تقدم سهام شرکت نیز متوقف خواهد شد و امکان معامله نخواهد داشت.
5. عموما نحوه دریافت وجه “حق تقدم استفاده نشده” بصورت ارجاع سهامداران به بانک انجام می‌گیرد. سهامداران با مراجعه به بانک تعیین شده از طرف شرکت و ارائه کارت ملی می‌توانند این مبلغ را دریافت کنند. در شکل زیر اطلاعیه شرکتی پیرامون این موضوع را مشاهده می‌کنید.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

سهام جایزه در بورس چیست؟ نحوه تبدیل سهام جایزه به سهام عادی

حتما با اصطلاح سهام جایزه در بازار بورس مواجه شده اید، در این مقاله معنی و مفهوم و نحوه تبدیل سهام جایزه به سهام عادی را در بازار بورس و فرابورس بررسی خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.

سهم جایزه یکی از انواع سهام است.

کاربران داتیس نتورک سوالات مختلفی مطرح کرده اند مثل :

• سهم جایزه به چه معناست؟
• سهام جایزه به چه کسانی تعلق میگیرد؟
• نحوه تبدیل سهم جایزه به سهم عادی چگونه است؟

سهام جایزه در بورس چیست؟

هنگامی که شرکت سهامی، از ذخایر اندوخته فراوانی برخوردار باشد، می‌تواند بخشی از آنرا از راه انتشار سهام جایزه در وجه سهامداران کنونی خود، به سرمایه تبدیل کند.

معمولاً پس از انتشار سهام جایزه، با توجه به تعداد سهام منتشرشده، قیمت سهام شرکت در بازار، کاهش پیدا می‌کند.

با این حال، برای آنکه نرخ سود قابل تقسیم به ازای هر سهم تغییری نکند ، پس از چندی قیمت سهم افزایش می‌یابد و سهامدارن با توجه به افزایش تعداد سهام خود، منافع بیشتری به دست خواهند آورد.

سهم جایزه در بورس زمانی به سهامداران اختصاص پیدا می‌کند که شرکتی که سهامداری آن را در اختیار دارند، سیاست تقسیم سود خود را به صورت افزایش سرمایه در دستور کار قرار می‌دهد.

آن هم افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها که سبب می‌شود به نسبت درصدی افزایش سرمایه، به همان نسبت، سهم جایزه به سهامداران تعلق بگیرد. مثلا شرکت ایکس، قصد دارد از تجدید ارزیابی دارایی‌های خود، ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه بدهد.

محل افزایش سرمایه هم آورده نقدی نیست و تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌باشد. شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت در پرتفو دارید. با برنامه افزایش سرمایه شرکت ایکس، شمار سهام شما به ۳۰۰۰ سهم افزایش پیدا می‌کند و صاحب ۲۰۰۰ سهم جایزه می‌شوید.

برای دریافت این ۲۰۰۰ سهم، شما پول یبه شرکت پرداخت نمی‌کنید. هیچ کارمزد یا مالیاتی از شما کسر نمی‌شود و به صورت رایگان به پرتفو شما اضافه خواهد شد. معمولا ۲ ماه پس از ثبت آگهی افزایش سرمایه، سهام جایزه به پرتفو سهامداران اضافه می‌شود و قابل معامله است.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته منجر به سهام جایزه می‌شود. اما توجه کنید که افزایش سرمایه‌ها معمولا سبب کاهش قیمت در کوتاه مدت شده و نباید از این قضیه ناخرسند بود. چون این کپ قیمی پس از مدتی، پر می‌شود.

سهم جایزه شما مشمول مالیات نیست.

سهام جایزه به چه کسانی تعلق می گیرد؟

سهم جایزه به سهامدارانی تعلق می گیرد که در روز برگزاری مجمع فوق العاده افزایش سرمایه، سهامدار شرکت باشند.

همواره ۴۸ ساعت پیش از برگزاری مجامع هر شرکت، نماد آن شرکت متوقف میشود و پس از انتشار گزارش مجمع در codal.ir، نماد مزبور مجاز به فعالیت در سامانه tsetmc.com می شود.

نحوه تبدیل سهام جایزه به سهام عادی

پس از اینکه نماد برای افزایش سرمایه متوقف شد، حدود 20 روز طول می کشد تا سهم جایزه به سهم عادی شما در پورتفوی کارگزاری اضافه شود.

در واقع لازم نیست شما کار خاصی انجام دهید زیرا این کار به صورت اتوماتیک انجام می شود.

مثلا اگر شما 2000 سهم وبملت داشته باشید و این شرکت 300 درصد افزایش سرمایه داشته باشد، 6000 سهم جایزه به شما تعلق خواهد گرفت که پس از انجام روال اداری شما در نهایت در روز بازگشایی در پرتفوی خود 8000 سهام خواهید داشت.

سخن پایانی

اگر یک شرکت از نظر بنیادی و تکنیکال در وضعیت خوبی باشد و خبر افزایش سرمایه آن ثبت شود می تواند فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری و دریافت سهام Bonus share باشد.

امیدواریم مقاله آشنایی با مفهوم Bonus share برای شما عزیزان مفید بوده باشد.

چگونگی خرید و فروش و استفاده از حق تقدم سهام در بورس

شرکت‌ها برای افزایش سرمایه موظف هستندتا تعداد سهام خود را افزایش داده وبرای حفظ درصد مالکیت سهامداران بعد از افزایش سرمایه با توجه به قانون تجارت، حقی در نظر گرفته می‌شود و درفروش سهام جدید، سهامداران فعلی در خریداین سهام جدید نسبت به سهامداران آتی در اولویت هستندکه آن راحق تقدم خرید سهام می‌گویند.

یکی از اصطلاحات بورس که ممکن است بارها آن را شنیده باشید اصطلاح حق تقدم است. حق تقدم سهام بعد از افزایش سرمایه شرکت‌ها رخ می‌دهد. قصد داریم در این مطلب با توضیح انواع افزایش سرمایه به موضوع حق تقدم در بورس و نحوه خرید و فروش حق تقدم سهام بپردازیم. با ما همراه باشید.

افزایش سرمایه چیست؟

برای آن که بهتر با مفهوم حق تقدم آشنا شوید لازم است در ابتدا تعریفی از افزایش سرمایه ارائه دهیم. شرکت‌ها، به طور معمول منابع مالی مورد نیاز خود را، از طریق افزایش سرمایه تأمین می‌کنند. به این ترتیب که با دعوت از همه سهامداران خود به مجمع عمومی فوق‌العاده، در رابطه با نحوه تامین سرمایه مورد نیاز تصمیم‌گیری می‌کنند. در صورتی‌ که اکثریت سهامداران به توافق برسند؛ فرآیند ثبت افزایش سرمایه وارد مرحله اجرایی می‌شود.

چهار نوع افزایش سرمایه داریم:

۱- افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته

۲- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی‌ دارایی‌های شرکت

۳- افزایش سرمایه از محل صرف سهام

۴- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران (حق تقدم سهام)

در روش چهارم افزایش سرمایه یعنی افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، مبحث حق تقدم مطرح می‌شود.

حق تقدم سهام چیست؟

شرکت‌ها برای افزایش سرمایه موظفند تعداد سهام خود را افزایش دهد و برای آن که درصد مالکیت سهامداران بعد از افزایش سرمایه حفظ شود، با توجه به قانون تجارت، برای سهامداران حقی در نظر گرفته می‌شود که بر اساس این حق، هرگاه شرکتی سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید نسبت به سهامداران آتی در اولویت هستند. در حقیقت به این اولویت در خرید، حق تقدم خرید سهام می‌گویند.

با مثالی به شرح این موضوع می‌پردازیم. فرض کنید که شرکتی بعد از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده، تصمیم به افزایش سرمایه پنجاه درصدی بگیرد و بخواهد سهام بیشتری عرضه کند و دارایی شما هزار سهم از آن شرکت است. بدیهی است که با افزایش سرمایه، میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می‌کند. حال برای این که درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت به شما حق تقدم در خرید سهام جدیدالانتشار را می‌دهد. طبق این قانون به شما پانصد برگه سهام به قیمت اسمی هزار ریال اختصاص می‌یابد. این نسبت با تغییر مقدار افزایش سرمایه تغییر می‌کند مثلا اگر افزایش سرمایه شرکت بیست درصدی باشد به شما به نسبت مقدار سهام، دویست برگه سهام تعلق می‌گیرد.

نحوه استفاده از حق تقدم سهام

هنگامی که شرکت اندوخته یا سود انباشته داشته باشد افزایش سرمایه خود را از آن‌ جا انجام می‌دهد اما اگر سود انباشته نداشته باشد تا آن را میان سهامدارانش تقسیم کند تصمیم بر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران می‌گیرد. برای این کاری اوراقی را به نام حق تقدم سهام منتشر می‌کند و حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران فعلی خود می‌دهد.

بعد از این که در مجمع این نوع افزایش سرمایه تصویب شد، فرمی برای سهامداران ارسال می‌شود به نام گواهی حق تقدم خرید سهام، که اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه شرکت در این فرم آورده شده است. در صورتی که سهامدار تمایل داشته باشد که درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کند و در افزایش سرمایه شرکت کند، باید این فرم را در مهلتی که شرکت مشخص کرده است، تکمیل و ارسال کند.

تکمیل فرم، نشان دهنده این است که سهامدار تصمیم دارد حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند و برای این کار باید به تعداد همان مقدار حق تقدم، مبلغ اسمی سهام را که در حال حاضر، در ایران معادل ۱۰۰۰ ریال است به حساب شرکت واریز کند. سهامدار موظف است در یک پروسه شصت روزه که به آن دوره پذیره‌نویسی می‌گویند این کار را انجام دهد.

بعد از پرداخت مبلغ و بعد از آن که افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس ثبت شد، حدودا چهار تا شش ماه طول می‌کشد تا حق تقدم به سهم تبدیل شود و به‌ صورت خودکار در پرتفوی سهامداران بنشیند.

نحوه فروش حق تقدم

نکته قابل ذکر این است که ممکن است برخی از سهامداران، نخواهند بعد از افزایش سرمایه از حق تقدم سهام خود استفاده کنند. این دسته سهام عادی چیست؟ از افراد می‌توانند حق تقدم در بورس خود را بفروشند. برای فروش، یک نماد حق تقدم در بازار برای آن شرکت تعریف می‌شود تا سهامداران شرکت بتوانند از طریق آن نماد، حق‌های خود را بفروشند. نماد حق تقدم، برای شرکت‌ها با اضافه شدن واژه «ح» به آخر نماد شرکت نامگذاری می‌شود؛ مانند سهم وملی، که نماد حق تقدمش «وملی ح» است.

نکته دیگر این که حق تقدم نیز مانند سهام عادی از طریق کارگزاری یا از طریق سیستم آنلاین خرید و فروش می‌شود.

دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم دو برابر سهام عادی است و حتی یک نماد حق تقدم، در طول روز می‌تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نوسان داشته باشد. در حالی که این دامنه نوسان برای سهام عادی ۱۰ درصد است.

حق تقدم استفاده‌ نشده چیست؟

در مواقعی که سهامدار نخواهد که با پرداخت مبلغ اسمی، حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند و در مهلت مقرر شده نیز نماد حق تقدم سهام خود را نفروشد. در این حالت شرکت آگهی حراج حق تقدم‌های استفاده نشده را منتشر می‌کند و آن‌ها را برای سهامدارانش می‌فروشد. زمان معین برای این فروش یک ماه است.

برای خرید حق تقدم استفاده نشده، علاوه بر مبلغ خرید حق‌تقدم‌ها، لازم است مبلغ اسمی به ازای هر سهم را نیز در سامانه کارگزای خود واریز کنید، تا حق تقدم برای شما به سهم آن شرکت تبدیل شود.

توجه داشته باشید که هر فردی که سهام شرکت را در زمان برگزاری مجمع در اختیار دارد، مشمول تصمیمات مجمع می‌شود و حق تقدم سهام به او تعلق می‌گیرد. به طور کلی قیمت پایین خرید حق تقدم عرضه شده، از عواملی است که معامله‌گران آن را خریداری می‌کنند و این امر باعث جذب سرمایه بیشتر برای شرکت می‌شود.

جمع‌بندی

گفتیم که حق تقدم به دنبال افزایش سرمایه شرکت‌ها رخ می‌دهد. در پروسه افزایش سرمایه، برای سهامداران حقی در نظر گرفته می‌شود که بر اساس این حق، هر وقت شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کرد، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید نسبت به سهامداران آینده اولویت دارند. این اولویت حق تقدم در بورس است و قابلیت خرید و فروش دارد.

منبع: با مشارکت سایت باشگاه بلاگ | ایرنا مسئولیتی در خصوص محتوای این خبر یا آگهی تبلیغاتی ندارد